سخنان سيد عباس عراقچي، معاون امور سياسي وزير امور خارجه در خصوص پناهندگان و مهاجرين افغان داخل ايران، در برنامه گفت وگوي ويژه خبري سيما جمعه شب هفته گذشته ، با واكنش هاي متفاوت محافل داخلي و خارجي مواجه شد تا جايي كه وي در روزهاي بعد و در چند نوبت با ارائه توضيحاتي در صدد رفع سوء برداشت ها از اظهاراتش شد و گفت: «نگفته‌ام كه اگر تحريم‌ها فشار آورد با خواهران و برادران افغان خود خداحافظي مي‌كنيم. اين تعبير من نيست و چنين برنامه‌اي نداريم. چنين نظراتي در كشور و در وزارت خارجه وجود ندارد و بحث اخراج و يا بازگرداندن مهاجران افغان مطرح نيست.»
عراقچي همچنين در توضيحات خود براي روشن كردن منظور سخنانش گفت: «كشورهاي اروپايي بايد به وظايف خود در ارتباط با مهاجران از جمله مهاجران افغان در ايران عمل كنند، آنها دو راه پيش‌رو دارند يا اين‌كه در تامين هزينه‌هاي مربوط به اين مهاجران به ايران كمك كنند و يا اين‌كه بخشي از اين مهاجران را به خاك خود راه دهند و آنها را در خاك خود بپذيرند.»
اين توضيحات باعث شد تا وزير مهاجرين افغانستان كه در ابتدا اظهارات عراقچي را تحريك كننده و در تضاد با تعهدات بين‌المللي اعلام كرده بود، در گفت وگويي تصريح كند: توضيحات عباس عراقچي قانع‌كننده است و ما آنها را قبول مي‌كنيم و از نظر ما جاي نگراني وجود ندارد.
** ماجراي حضور افغان ها در ايران
عراقچي در سخنان خود تعداد افاغنه ساكن ايران را بيش از سه ميليون نفر اعلام كرده بود كه سالانه در مجموع هزينه اي بالغ بر هشت ميليارد دلار بر اقتصاد ايران تحميل مي كنند. اين رقم در عرف جهاني براي پذيرش پناهنده بسيار زياد محسوب مي شود.
اوج حضور افغان ها در ايران به اواخر دهه هفتاد و پيش از حمله آمريكا به افغانستان باز مي گردد و امروز اين ارقام نتيجه روند كاهشي حضور مهاجرين از حدود 17 سال پيش تاكنون هست.
نخستين موج حضور پناهندگان افغان در ايران به حدود 50 سال پيش و حمله شوروي به اين كشور باز مي گردد. پس از اتمام اين جنگ خانمان سوز هم نه تنها اين موج كاهش پيدا نكرد كه به علت رخنه كردن گروه هاي تكفيري جهادي در افغانستان و ظهور پديده طالبان، موج مهاجرت افزايش يافت.
اگرچه در رژيم سابق مواجهه دولت و حكومت ايران با پناهندگان افغان با مقاومت هايي همراه بود اما پس از پيروزي انقلاب ، مرزهاي شرقي كشور براي ورود پناهندگان افغان كاملا گشوده شد و نزديك به 40 سال ايران ميزبان گشاده روي مهاجران افغان شده است.
حال به نظر مي رسد تحريم هاي يك جانبه آمريكا عليه ايران، علاوه بر مردم ايران، مهاجران افغان در ايران را هم مورد تهديد قرار داده است. مهاجراني كه در ابتدا به علت اراده اتحاد جماهير شوروي و پس از آن به دليل بازي قدرت هاي جهاني و منطقه با نيروهاي افراطي مذهبي و در نهايت حمله آمريكا به افغانستان كه با حمايت مستقيم سازمان ملل و بسياري از كشورهاي اروپايي انجام شد، امروز مبدل به آوارگاني شده اند كه براي يافتن زندگي امن ناچار به ترك خانه و كاشانه خود و زندگي در كشورهايي ديگر از جمله ايران شده اند.
به نظر مي رسد در شرايط فعلي كه ايران مورد تهاجم اقتصادي و رواني آمريكا و شركاي منطقه اي آن قرار گرفته است، كشور ما ممكن است براي رسيدگي به امور پناهندگان دچار محدوديت هاي بسيار جدي شود و بر همين اساس معاون وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران به كشورهاي جهان هشدار مي دهد و به آنان يادآوري مي كند اگر تاكنون جمهوري اسلامي مسئوليت آنان در منطقه را بر دوش كشيده است است، اكنون نوبت به آنان رسيده است تا در قبال نتايج اعمالشان مسئوليت پذير باشند.
اين احتمال مي رود كه عواقب ناتواني ايران در ميزباني از حدود 3 ميليون مهاجر افغان، دولت هاي اروپايي را به فكر تجديد نظر در بي تفاوتي خود نسبت به اين پديده انساني بيندازد.
سيام ** ا.م **1553
تهران – ايرنا – معاون وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران گفته است: «بحث مهاجرين و پناهندگان يك بحث بين‌المللي است و مديريت و تامين هزينه‌هاي مربوط به آن نيز يك مسئوليت بين‌المللي به شمار مي‌رود.»
