قطب گردشگری و فرهنگی كشور بدون موزه ای جامع

استان فارس با 11 اثر ثبت جهانی شده رتبه نخست را از این نظر در بین سایر استان های كشور دارا است،همچنین این استان حدود سه هزار اثر تاریخی و فرهنگی ثبت ملی شده نیز دارد و به همین دلیل از قطب های گردشگری و فرهنگی ایران به شمار می رود.
به گفته مسئولان، افزون بر 30 هزار قلم شیء تاریخی و فرهنگی در موزه‌ و انبارهای این مراكز در استان فارس نگهداری می شود كه این به جز اشیای تاریخی و باستانی است كه از جای جای این خطه كشف شده و در موزه های كشور نظیر موزه ملی ایران و مراكز بین المللی و مطرحی مانند موزه لوور نگهداری می شود.
با توجه به وجود ظرفیت‌های غنی باستانی،فرهنگی و ادبی در فارس این ضرورت احساس می شود كه موزه ای مادر در مركز این استان ایجاد شود كه همه دوره های تاریخی از تمدن باستانی پارس تا دوره پس از اسلام را شامل شود و در كنار آن آیین و رسوم اقوام مختلف این خطه نیز به نمایش گذاشته شود و بخش هایی برای پژوهش های دوره‌های مختلف زندگی بشر در آن وجود داشته باشد.
موزه به عنوان محل عرضه داشته های تاریخی ،ادبی فرهنگی هر منطقه نقش به سزایی در ترسیم چهره و هویت مردم آن محل در پیشگاه مردم جهان دارد و می توان از این ظرفیت برای توسعه گردشگری هر شهر و دیاری نیز بهره برد و به زعم متخصصین این حوزه موزه ها كه در رسته گردشگری فرهنگی جای دارند می توانند پرونده ای جدید از توسعه پایدار را برای جامعه میزبان به ارمغان آورد.
در حال حاضر موزه هایی نظیر تخت جمشید ،پارس، عفیف آباد و یا موزه خط و كتابت در نی ریز از شهرستان های استان فارس وجود دارد اما این موزه ها اكنون بصورت تخصصی و محدود در بعضی حوزه ها فعالیت می كنند و هیچكدام جامعیت ندارند و یا باغ موزه دفاع مقدس كه می تواند ظرفیت گردشگری برای این دیار بشمار رود سالیان سال است كه با مشكلاتی از جمله عدم تكمیل عملیات اجرایی و محیط نامناسب پیرامونی مواجه است.

** نبود موزه ای شاخص
رئیس كمیسیون گردشگری و زیارت شورای شهر شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به ظرفیت های عظیم استان فارس در حوزه هایی نظیر تاریخی، فرهنگی و ادبی جای خالی موزه ای مادر و غنی در مركز این استان احساس می شود.
سولماز دهقانی تمدن فارس را به لحاظ بهره مندی از میراث غنی جهانی و ملی بی نظیر توصیف كرد و افزود: بارها این موضوع مطرح شده كه با توجه به پتانسیل استان فارس كمبود یك موزه برند و شاخص در شهر شیراز احساس می شود.
وی ادامه داد: موزه هایی در استان فارس و كلانشهر شیراز وجود دارد كه بصورت پراكنده زیرنظر نهادها و دستگاه های مختلف فعالیت می كننند اما وجود یك موزه بزرگ در این شهر كه بتواند برندی برای شیراز محسوب شود و در كشور نیز خاص باشد لازم است.

** گام به گام تا ایجاد موزه هنرهای شیراز
عضو هیات رئیسه شورای شهر شیراز به سفر پرویز تناولی ،مجسمه ساز، نقاش و مجموعه دار ایرانی در آبان ماه 97 به شیراز اشاره كرد و گفت: طی این سفر تفاهم نامه ای بین شهرداری شیراز و او به امضا رسید كه براساس آن مقرر شد كه شهرداری این شهر موزه هنرهای شیراز را احداث كند كه پیش بینی می شود این كار بعد از ماه مبارك رمضان امسال در بلوار چمران جنوبی آغاز شود.
وی اظهار داشت: براساس تفاهم نامه فوق بعد از احداث این موزه برخی از آثار پرویز تناولی در كنار آثار هنری معاصر در این محل به نمایش در خواهد آمد.
رئیس كمیسیون گردشگری و زیارت شورای شهر شیراز اظهار داشت: ایجاد موزه هنرهای شیراز در كنار افزایش ظرفیت موزه ‌ای استان فارس مزیت دیگری نیز دارد كه آن احیای باغ قدیمی در این محل است كه در سالیان اخیر رو به نابودی بوده و با ایجاد موزه هنرهای شیراز با مساحتی حدود 16 هكتار رقم خواهد خورد.
وی وعده بازگشایی دو موزه توسط بخش خصوصی در آینده نزدیك در شیراز داد و افزود: طرح ایجاد موزه طراحی نیز در كمیسیون گردشگری و زیارت شورای شهر شیراز در حال بررسی است كه اگر عملیاتی شود در كشور بی نظیر خواهد بود.

** مالكیت سد راه ایجاد سایت موزه تپه پوستچی
دهقانی در پاسخ به سوالی درباره ایجاد سایت موزه باستان شناسی در محل تپه پوستچی شیراز گفت: مذاكرات زیادی در این باره با مجموعه هایی نظیر دانشكده هنر و ... انجام شده و قرار بود كه كلنگ احداث این مجموعه فرهنگی توسط شهرداری شیراز در سال 98 به زمین زده شود اما مشكلی كه در این باره وجود دارد این است كه نخست باید موضوع مالكیت این محل كه سایتی باستانی است مشخص شود.
وی افزود: تپه پوستچی مكانی تاریخی است كه مدیریت آن زیرنظر میراث فرهنگی است و اگر قرار باشد كه شهرداری شیراز برای ساخت مجموعه ای فرهنگی و موزه در این محل اقدام كند باید یكسری توافقات اولیه انجام گیرد كه بعد از تملك این محل توسط شهرداری مشكلاتی ایجاد نشود.

**34 موزه در درجات مختلف
سرپرست امور موزه های میراث فرهنگی استان فارس نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: در حال حاضر 34 موزه در استان فارس وجود دارد كه در درجات مختلفی فعالیت می كنند.
محمد مهدی نجفی افزود: تعدادی از این موزه ها زیر نظر مجموعه های دولتی فعالیت می كنند مانند موزه پارس و موزه عفیف آباد كه از حیث دارا بودن آثار نیز در رده درجه یك جای دارند.
وی با بیان اینكه بعضی از این موزه های فارس نیز بصورت مشاركتی و با همكاری بخش دولتی با خصوصی و یا در پی مشاركت دو دستگاه دولتی در حال فعالیت هستند،اظهار داشت: در سالیان اخیر و خصوصا در سال 97 مشاركت بخش خصوصی درباره ایجاد موزه بسیار پررنگ تر از گذشته شده بگونه ای كه در سال 97 دو پروانه فعالیت موزه خصوصی در این استان صادر شده است.
نجفی ادامه داد: دو موزه خصوصی شهر اوز لارستان و موزه خصوصی رودانی در شیراز در سال 97 پروانه ایجاد را اخذ و موزه را تجهیز كردند و به بهره برداری رساندند.
وی اضافه كرد: موزه های خصوصی دیگری در شیراز نظیر موزه باغ جهان نما و موزه باغ دلگشا وجود دارد كه بصورت مشاركتی توسط بخش خصوصی و شهرداری در حال فعالیت هستند.

**وجود 12 مجموعه دار آثار تاریخی در فارس
سرپرست امور موزه های میراث فرهنگی استان فارس ادامه داد: بخشی از فعالیت موزه ای در استان فارس به مجموعه داران آثار تاریخی تعلق دارد كه تاكنون 12 مجموعه دار خصوصی در این استان به ثبت رسیده كه آثار آنها عكاسی،مستندسازی و ثبت شده و پروانه مجموعه داری آنها نیز صادر شده و در اختیارشان قرار گرفته است كه این پروانه به نوعی مجوز فعالیت آنها در زمینه آثار فرهنگی تاریخی مجاز است و هیچگونه خدشه ای در مالكیت این افراد بوجود نمی آورد.
نجفی اظهار داشت: ثبت آثار مجموعه داران با هدف جمع آوری اطلاعات آماری و شناسایی مجموعه داران خصوصی انجام می شود و مالكیت آنها كاملا در اختیار خودشان است و مشكلی برای آنها فراهم نخواهد شد.
وی مقدمه ایجاد موزه های خصوصی را داشتن آثار عنوان كرد و گفت: مجموعه دارانی كه آثارشان به ثبت رسیده با كسب مجوز فعالیت می توانند موزه خصوصی ایجاد كنند.

**30 هزار قلم شیء تاریخی در فارس
نجفی گفت: افزون بر 30 هزار قلم شیء تاریخی و فرهنگی در موزه های فارس نگهداری می شود كه درجات آنها با هم تفاوت دارد بگونه ای كه بعضی آثار قابل ثبت هستند و از نظر طبقه بندی ارزش موزه ای دارند كه در دفاتر اموال دولتی به ثبت رسیده و تا جایی كه فضای نمایشگاهی موزه ها اجازه دهد به نمایش عمومی گذاشته می شوند.
وی ادامه داد: بعضی از اشیای تاریخی و فرهنگی كه در موزه های استان فارس نگهداری می شود ارزش مطالعاتی دارند و صرفا آثاری هستند كه قابلیت پژوهش دارند كه قطعات سفالی كه از كاوش های مختلف كشف می شود در این گروه جای دارند و معمولا در مخازن نگهداری می شوند كه در آینده كار پژوهشی روی آنها صورت گیرد.
سرپرست امور موزه های میراث فرهنگی استان فارس افزود: حدود 30 هزار اثر موزه ای،مطالعاتی و نمایشگاهی در استان فارس وجود دارد كه 9 هزار قلم آن اثر موزه ای است و در نرم افزار جام نیز به ثبت رسیده است.

** در فكر موزه هستیم
وی در پاسخ به این سوال كه آیا اداره كل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان فارس در فكر ایجاد موزه ای در خور تمدن كهن این استان است؟ گفت: چند سال است كه این اداره كل در فكر ایجاد موزه ای بزرگ كه بتواند به تنهایی مقصد گردشگران داخلی و خارجی و پژوهشگران جهانی باشد است كه بعنوان مثال می توان به باغ موزه مشاهیر اشاره كرد كه پشت مجموعه حافظیه واقع شده و حدود 24 هزار متر مربع مساحت دارد و حدود 11 سال است كه ساخت و ساز در این محل آغاز شده است.
وی اظهار داشت: بخش خصوصی برای ساخت باغ موزه مشاهیر از طریق قوانین حاكم بر روش بی-او-تی به این مساله وارد شده و سرمایه گذاری كرده كه پیشرفت كار در سالهای اخیر سرعت خوبی به خود گرفته و امیدواریم در سال های آینده این محل به بهره برداری برسد.
نجفی اضافه كرد: موزه خط و كتابت میرزاحمد نیریزی در شهر نی ریز كه در سال 95 به بهره برداری رسیده یكی از موزه های تخصصی این استان بشمار می رود كه در حوزه خط و كتابت غنی است.
وی اظهار داشت: موزه نورآباد ممسنی نیز اكنون حدود 90 درصد پیشرفت فیزیكی دارد در كنار موزه پاسارگاد و مركز فرهنگی سعدی شناسی نیز از جمله موزه های فارس است كه در آینده و بعد از بهره برداری از موزه های شاخص این استان خواهند بود.

**اولین موزه سیار كشور در شیراز
این مقام مسئول عنوان كرد: اولین موزه خصوصی سیار كشور در استان فارس و شهر شیراز توسط بخش خصوصی و در یك دستگاه اتوبوس قدیمی متعلق به شهربانی ایجاد شده است كه آثار تاریخ معاصر در این اتوبوس در شهرستان های مختلف این استان و شیراز در معرض دید همگان قرار می گیرد.
وی آینده خوبی را برای موزه های استان فارس پیش بینی كرد و گفت: در عصر كنونی موزه ها با رویكردهای جدیدی وارد عرصه می شوند و صرف اینكه در موزه ها صرفا یكسری آثار تاریخی به نمایش گذاشته شود امروزه در دنیا منسوخ شده و تمام خلاقیت های انسانی و تراوش های ذهنی بشر در قالب ملموس و غیرملموس در آثار موزه ای قرار می گیرد.
نجفی عنوان كرد: چند سالی است كه شورای بین المللی موزه ها كه ایكام نام دارد و تحت نظر یونسكو فعالیت می كند شعاری را برای سال های مختلف و روز جهانی موزه ها پیش بینی كرده كه این شعار سال برابر اتفاقات مدنظر ابراز می شود و موزه ها در این زمینه اقدام كرده و نمایشگاه های مرتبط گذاشته و پژوهشگران تخصصی این حوزه نیز مقالاتی در این باره ارائه می كنند.
وی افزود: شعاری امسال از سوی ایكام با عنوان «موزه ها،آینده و سنت» نام گذاری شده كه با توجه به چالش هایی كه در قرن 21 برای انسان بوجود آمده و بسیاری از باورها،اعتقادات،سنت ها و آیین ها به فراموشی سپرده شده ،موزه ها بعنوان موثرترین و تاثیرگذار ترین مجموعه فرهنگی بشری می توانند به احیای این سنت ها و باورها كمك و به نسل های آینده منتقل كنند.
در قطعنامه شماره پنج، دوازدهمین مجمع عمومی كمیته بین المللی موزه ها ایكوم (ICOM) كه در 28 مه 1977 میلادی درمسكو برپا شد ، روز 18 مه برابر با 28 اردیبهشت به عنوان روز جهانی موزه ها اعلام شد و از آن سال در روز جهانی موزه درهمه كشورهای عضو ، مراسمی برگزار می شود.
9873 /1876
از: محمدامین افشارپور