به گزارش ایرنا اوایل دهه 1390 تصاویر بیابان زایی در حاشیه دریاچه ارومیه نظر بسیاری از مردم، مسوولان و حتی محققان حوزه بیابان را به خود جلب كرد؛ این تصاویر كه در نگاه اول بسیار غیرواقعی به نظر می آمد و بیشتر به كویرهای مركزی ایران یا حتی كویرهای بی آب و علف برنامه های مستند تلویزیون شباهت داشت، دغدغه بیابان زدایی در كمربند حاشیه دریاچه ارومیه را كلید زد.
جلوگیری از تداوم این روند با روی كارآمدن دولت تدبیر و امید در دستور كار قرار گرفت و در كنار اجرای طرح های احیایی برای بازگرداندن حیات به دریاچه ارومیه، اجرای طرح های بیابان زدایی نیز عملیاتی شد.
حال پس از گذشت حدود پنج سال از اجرای طرح های خلاقانه بیابان زدایی در حاشیه نمكی دریاچه ارومیه، نتایج بسیار خوبی از آن حاصل شده كه مجریان را به تداوم اجرای آنها در راستای كاهش حداكثری بیابان های اطراف این پهنه آبی ترغیب كرده است.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌غربی كه مسوولیت مستقیم اجرای طرح های بیابان زدایی در حاشیع دریاچه ارومیه را در سواحل غربی این پهنه آبی برعهده دارد، با بیان اینكه میزان گرد و غبار نمكی با منشاء دریاچه تا 70 درصد مهار شده، گفت: بیابان زدایی در بیش از نیم میلیون هكتار از حاشیه دریاچه ارومیه یكی از موفق ترین پروژه های منابع طبیعی است.
میرصمد سیدموسوی افزود: طی چهار سال گذشته یكهزار و 967 هكتار عملیات بوته و نهال كاری در حاشیه اطراف دریاچه ارومیه انجام شد كه رقمی كم نظیر در این حوزه به شمار می رود.
وی اظهار داشت: در این راستا 251 میلیارد ریال در چهار منطقه بحرانی واقع در شهرستان های ارومیه، سلماس و میاندوآب از محل اعتبارات ستاد احیای دریاچه ارومیه هزینه شد.
وی بیان كرد: در این بازه زمانی 112 كیلومتر بادشكن غیرزنده در راستای احیای بیولوژیكی دریاچه ارومیه در سایت «جبل‌كندی» احداث شد.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی اضافه كرد: همچنین ساماندهی چرای دام در سطح 500 هزار هكتار و مراقبت و نگهداری از گززارهای اطراف دریاچه در سطح حدود 600هكتار انجام شد.
«موسوی» با اشاره به قرق مطلق در سطح 25 هزار هكتار از مناطق حاشیه ای دریاچه ارومیه با هدف بیابان زدایی از طریق توزیع رایگان بسته‌های حمایتی، گفت: در این بازه زمانی توزیع رایگان جو به میزان 518 تن، مدیریت هرز آب در سطح 2 هزار و 600 هكتار از اراضی ساحلی، آبیاری سنواتی، پژوهش در زمینه روش‌های نوین مقابله با فرسایش بادی و گرد و غبار، اقدامات ترویجی و فرهنگی در قالب مدل ترسیب كربن و نیز مطالعات اجرایی در هفت هزار و 600 هكتار از اراضی منطقه «جبل كندی» و محدوده پارك ملی صورت گرفت.
وی افزود: طبق بررسی ها حداكثر ظرفیت انتقال تجمعی گرد و غبار در منطقه نصف شد و از 298 كیلوگرم در سال 1396 به 157 كیلوگرم در مترمربع طی سال گذشته رسید.
وی اضافه كرد: در این مدت همچنین تلفات خاك تجمعی از 39 تن در هكتار در سال 1396 به 12 تن در هكتار در سال گذشته كاهش یافت.
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی نیز در این خصوص گفت: در سال‌های 1393 و 1394 با كوچك‌ترین باد، توفان نمك به آذربایجان شرقی و اطراف دریاچه می‌رسید و تثبیت ریزگردها و جلوگیری از بروز بحران در این بخش در دستور كار قرار گرفت.
فرهاد سرخوش افزود: عملیات مقابله با ریزگرد در سال های اخیر یكی از موفق ترین اقدامات در حوضه دریاچه ارومیه به شمار می رود كه حدود 80 درصد آن به ثمر نشسته است.
وی اضافه كرد: علاوه بر اجرای طرح هایی نظیر بادشكن غیرزنده، بوته كاری و نهال كاری، ساماندهی چرای دام، مراقبت و نگهداری از گززارهای موجود و مدیریت هرزآب اقدامات قابل توجه دیگری نیز انجام شد كه احداث ایستگاه های سنجش و پایش فرسایش بادی از جمله آنها به شمار می رود.
وی اجرای طرح های بیابان زدایی را عامل اجرای طرح های پژوهشی و تحقیقی در راستای جلوگیری از مشكلات در آینده دانست و بیان كرد: در این راستا طرح های پژوهشی در خصوص روش های نوین مقابله با فرسایش بادی و گرد و غبار انجام شد كه نتایج آن می تواند در ارتقای شاخص های طبیعی موثر باشد.
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی با ابراز خرسندی از اقدامات انجام شده، اظهار امیدواری كرد كه در آینده نیز با اختصاص اعتبار مناسب، این روند ادامه یابد.
كارشناس حوزه منابع طبیعی نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: اقدامات انجام شده در حوضه دریاچه ارومیه بسیار قابل توجه بوده و در صورتی كه این اقدامات انجام نمی شد، شاهد بروز مشكلات اساسی در حوزه زیست محیطی بودیم.
هوشنگ داداش زاده افزود: اجرای طرح های كاشت نهال، بوته كاری و استفاده از بادشكن های غیرزنده كه با شرایط دریاچه ارومیه نیز سازگاری داشته، توانسته است تا حدود زیادی از بروز مشكل در حاشیه این دریاچه به ویژه روستاهای اطراف بكاهد.
وی اضافه كرد: در صورت اجرایی نشدن طرح های منابع طبیعی در این حوضه، شاهد مهاجرت روستاییان و حاشیه نشینان دریاچه بودیم و با تمهیدات ویژه ای از سوی نهادهای مسوول جلوی این امر گرفته شد.
وی بیان كرد: این طرح ها باید با همراهی اعتباری دولت تداوم یابد تا زمینه ریشه كن شدن مشكل بیابان زایی در حاشیه دریاچه ارومیه فراهم شود.
به گزارش ایرنا ارتقای كیفیت زندگی در حاشیه دریاچه ارومیه و روستاهای اطراف این نگین فیروزه ای مورد توجه همه نهادهای مسوول می باشد ولی مردم نیز باید در این خصوص همراهی لازم را داشته باشند تا موفقیت طرح ها دوچندان شود.
تراز دریاچه ارومیه از سال 1344 تا سال 1372 در حد فاصل یكهزار و 274 متر تا یكهزار و 278 متر متغییر بود اما از این تاریخ به بعد روند كاهشی تراز دریاچه آغاز شد و تا سال 1393 كاهش متوسط سالانه 40 سانتی متر و در مجموع هشت متر از تراز دریاچه ارومیه به ثبت رسید.
دریاچه ارومیه یكی از مهمترین و ارزشمندترین زیست بوم‌های آبی در شمالغرب ایران است كه 550 گونه گیاهی یك ساله و چند ساله در ناحیه اكولوژیك آن شناسایی شده و پوشش گیاهی بیشتر این منطقه شامل گونه‌‌های شورپسند، خشكی دوست و آبزی است.
این دریاچه به دلیل برخورداری از ویژگی‌های طبیعی و اكولوژیكی منحصر به فرد از سال 1346 به عنوان پارك ملی و به همراه جزایر كبودان و قویون داغی جزو مناطق حفاظت شده اعلام شد.
دریاچه ارومیه در سال 1354 به عنوان سایت رامسر( تالاب بین المللی) ثبت و در سال 1356 از سوی یونسكو جزء مناطق حفاظت شده نیز اعلام شد.
حوضه آبریز این دریاچه با مساحت 51 هزار و 876 كیلومترمربع یكی از 6 حوضه آبریز اصلی كشور است.
8137/518
ارومیه- ایرنا- حاشیه نمكی دریاچه ارومیه كه تا چند سال پیش به عنوان یكی از مناطق بحرانی در موضوع بیابان زایی مطرح بود، با اجرای طرح های اجرایی تمهید شده به الگویی كم نظیر در اجرای طرح های بیابان زدایی كشور تبدیل شده است.
