عبور رنگ آبی از پیچ و خم تاریخ

به گزارش ایرنا، گرمابه پهنه در گوشه شمال غربی تکیه پهنه سمنان، بین مسجد جامع و مسجد امام خمینی (ره) و امام‌زاده یحیی(ع) قرار دارد و در سال 856 هجری قمری در زمان سلطنت ابوالقاسم بابرخان پادشاه تیموری و به دستور وزیر وی، خواجه غیاث‌الدین بهرام سمنانی، ساخته شده است. 
گرمابه پهنه به علت کم توجهی در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار ویران شد و کتیبه آن نیز به سرقت رفت، اما در سال 1312 هجری قمری در زمان سلطنت مظفرالدین‌ شاه و به دستور حاج ملاعلی حکیم‌الهی، دانشمند معروف سمنانی،‌ نسبت به تعمیر و تجدید بنای آن اقدام شد. 
هنگام ورود به گرمابه پهنه از داخل بازار تاریخی سمنان، در ابتدا کاشی کاری های زیبای درِ ورودی جلوه می کند که یک افسر و فرمانده قاجار با شمشیر بر کالبد آن نقش بسته است و تقریبا یکی از قسمت‌های جالب توجه این حمام محسوب می شود. 
بعد از تماشای نقاشی های هفت رنگ روی کاشی دیوار گرمابه، هشت قطعه کاشی کاری لاجوردی که اشعاری به خط نستعلیق خوانا و استادانه نوشته شده چشم نوازی می کند. 
وقتی وارد گرمابه می شوی، چنان فضای حاکم بر آنجا وجودت را فرا می گیرد که وصف شدنی نیست و ناگهان ذهنت مورد هجوم دنیایی از سوال قرار می گیرد، فضای بزرگ گرمابه در آن زمان که بخاری و گرمکن وجود نداشته است چگونه گرم می شد؟ چرا دالان ها این قدر پر پیچ و خم هستند؟ چرا در رختکن حوضچه آب سرد قراردارد؟ چرا حمام از سطح زمین پایین تر ساخته شده و همین طور که ذهن درگیر سوالات است، وارد دالان های پر پیچ و خمی خواهی شد و بی اختیار با خود زمزمه می کنی چه معماری شاهکاری. 
بلی درست است، در گذشته امکانات امروز وجود نداشت، اما فکرها خلاق تر بود، حمام گرمابه سمنان کمی پایین تر از سطح زمین ساخته شده بود تا فضای حمام گرم باشد، دالان ها پر پیچ و خم بود تا بخار و گرمای فضای اصلی حمام به سرعت خارج نشود و حفظ شود، حوضچه هایی در وسط رختکن بود تا افراد بعد از حمام با وارد کردن پای خود درون آب سرد از بروز برخی بیماری ها پیشگیری کنند.
بعد از گذشتن از دالان های پیچ در پیچ، کاشی کاری های فیروزه ای با طرح خورشیدی مقابلت خودنمایی می کند و باز حیرت زده خواهی شد در گذشته چه علم و امکاناتی بوده، هنرمندان چگونه و با چه تجهیزاتی بر کالبد کاشی این چنین شاهکار خلق کردند، چگونه به این نتیجه رسیدند آبی رنگ آرام بخش، تسکین دهنده و مناسب با فضای گرمابه است. 
وقتی که از تخیلات و اندیشه خود بیرون آمدی با نگاهی دقیق تر متوجه خواهی شد که گرمابه حضرت دو قسمتی است و فضاهای مردانه و زنانه در آن تفکیک شده و قسمت مردانه بزرگتر از زنانه بوده و برای وارد شدن به هر بخش دو ورودی تعبیه شده یکی از داخل تکیه پهنه و با سر در کاشی‌کاری شده و دیگری در معبر کنار حمام که به مسجد جامع منتهی می‌شود. 
بخش بزرگ این گرمابه که مخصوص استفاده مردان بوده، فضاهای معماری شامل هشتی محل دخل صاحب حمام، دالان بینه یا رختکن، میان‌در، گرم‌خانه یا محل استحمام و دارای خزینه آب سرد و خزینه آب گرم و تون یا خن یا آتشدان دارد. 
بخش کوچک گرمابه مربوط به زنان است که با عبور از دالانی باریک و طولانی به هشتی، بینه یا رختکن می رسد و از آنجا به گرم‌خانه با خزینه‌ای کوچک وصل است. 
رختکن حمام، مربع شکل و دارای یک حوض در وسط و چهار طاق استوار بر چهار ستون هشت‌ضلعی است. 
به گزارش ایرنا، حمام حضرت یا حمام پهنه مربوط به دوره تیموری و دوره قاجار است و در مجاورت مسجد جامع سمنان واقع شده‌است. این اثر در تاریخ 30 دی 1353 با شماره ثبت 1022 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. 
حمام پهنه در تاریخ 1373 بعد از یک سری مرمت و بازسازی تبدیل به موزه محلی باستان‌شناسی شد. 
7342/6103