ابزارهای هنری یکی از رساترین و کاری ترین ابزار ابلاغ و تبلیغِ پیام است در واقع هنر نیز یک شیوه بیان است اما در تبیین جایگاه هنر و اسلام باید گفت اسلام از آغاز در قالب هنر ارائه شده چون در آن زمان شاعران و سخنوران توانا و قدرتمند، فراوان بودند و نخستین هنرمند و خالق هنر خود خداوند متعال است چراکه خداوند در کلمه به کلمه قرآن از جایگاه و اهمیت انواع هنر برای بشر سخن‌ها گفته است.
سوره‌های قرآن همگی سرشار از هنر متعالی خداوند است که برای بشریت پیام‌های هنری و جذاب بسیار زیبایی دارد.
با نگاهی به داستان زندگی پیامبران و شیوه‌های رسالت پیامبری خود به مردم، شیوه‌های زندگی آنها می‌توان فهمید که خداوند به عنوان خالق هستی و خالق هنرها، انسان‌ها را به دقت در هنر آفرینش و ظرافت‌های آن دعوت می‌کند.
سوره‌ها و آیه‌های آن نشان می‌دهد که قرآن سراسر از هنر است، قرآن عالی‌ترین و کامل‌ترین شکل بیان هنری است که بر سینه پیامبر اکرم (ص) فرود آمد و داستان‌های بی نظیری از هنرمندی خود را در این کتاب به بشریت نشان داده است.
تلاوت قرآن به عنوان موسیقی زیبا و خوش در نزد پیامبر اکرم (ص) و دیگر معصومان (ع)، اذان، مدح و مرثیه خوانی‌ها همگی هنرهایی است که هنرمندان آن حس دل انگیزی را به شنوندگان خود می‌دهند.
قرآن حاوی جلوه‌ها و انواع هنر است از هنر صوت، نوشتن، بیان گرفته تا هنر قصه گویی و بدون اینکه به طور مستقیم به مقوله هنر بپردازد، مطالب گهربار خود را در غالب هنرهای گوناگون بیان کرده مانند سوره قلم، آنجا که فرموده: «ن وَالْقَلَمِ وَ مَا یَسْطُرُونَ ﴿۱﴾ سوگند به قلم و آنچه با قلم می نویسند» در اینجا خداوند در قرآن به قلم ارزش داده و به آن سوگند یاد کرده است.
یا شعر نه تنها از نظر تاریخی، حجم بسیار بزرگی از ادبیات عرب را به خود اختصاص داده، بلکه شناسنامۀ تاریخ آن است و اسلام، این کار هنری را به رسمیت شناخت و به تشویق آن پرداخت و به شاعران پایگاهی ارزشمند داد.
**هنر ترسیم کننده چهره کریه استکبار
امام خمینی (ره) رهبر بی نظیر ایران که اسلام واقعی را در دنیا به نمایش گذاشت، در بیان معرفی 'هنر' در جای جای کتاب صحیفه نور خود به اهمیت مساله هنر را مورد اشاره قرار داده است و کار هنرمندی را ستودنی دانسته که ترسیم کننده چهره زشت استکبار و ظلم باشد.
ایشان در جایی از این کتاب به جایگاه انواع فرهنگ و هنر اشاره کرده است و آورده است: در رژیم سابق همه چیز به خصوص فرهنگ و هنر محتوایش عوض شده بود یعنی کسی که نام سینما را می‌شنید خیال می‌کرد در آنجا باید مرکز فساد و سو اخلاق، مرکز مخالفت با همه چیز باشد یا کلمه تئاتر در ذهن انسان چیز مبتذلی بود که از آن بهره فساد برده شود و هکذا همه چیز دیگر… اینها همه به خاطر آن بود که ما فرهنگمان را فراموش کنیم.
یا در جایی راحل به نقش سلامت اخلاقی و روانی فرزندان با مقوله هنر بیان کرده و به عنوان مثال فرموده‌اند: 'چون بچه‌ها علاقه دارند به نگاه کردن این عکس‌ها نگاه به این فیلم‌ها، آنها را نگاه می‌کنند اگر فیلم یک فیلم آموزنده باشد این بچه‌ها تربیت می‌شوند به ترتیب صحیح و اگر یک فیلمی باشد که برخلاف باشد، انحراف کننده باشد بچه‌ها تربیت می‌شوند به تربیت انحرافی. بزرگترها هم همینطور'
یا در جایی از فیلم گاو تعریف کرده و آورده است: 'من غالباً فیلم‌هایی که خود ایرانی‌ها درست می‌کنند به نظرم بهتر از دیگران است، مثلاً فیلم "گاو" آموزنده بود. اما حالا این فیلم‌ها باید حتماً از آمریکا یا اروپا بیاید با یک بی بند و باری تا روشنفکران غرب زده شاد شوند؟ فیلم‌هایی که از خارج به ایران میآیند اکثر استعماری هستند لذا فیلم‌های خارجی استعماری را حذف کنید مگر صددرصد صحیح باشد'.
امام راحل در پیام تاریخی خود به هنرمندان متعهد آورده است: «تنها هنری مورد قبول قرآن است که صیقل دهنده اسلام ناب محمدی، اسلام ائمه هدی علیهم السلام، اسلام فقرای دردمند، اسلام پابرهنگان و اسلام تازیانه خورده‌های تاریخ شرم آور محرومیت‌ها باشد».
و اما امام خمینی راحل از میان انواع هنر، تنها هنری را مورد پذیرش قرآن و برگرفته از معارف الهی آن می‌دانست که غبارهای دنیای مادی را از روی اسلام بزداید، نفس را تهذیب کند و فرد و جامعه را به سوی توحید سوق دهد.
**هنر از نگاه امام راحل ابزاری برای هدایت جامعه است
مدیرکل ارشاد اسلامی هرمزگان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص تبیین نگاه امام خمینی (ره) به حوزه فرهنگ و هنر ابراز داشت: امام خمینی (ره) هنر را یک امانت الهی معرفی کرده‌اند که هنرمندان در قبال آن مسؤولیت سنگینی دارند.
رضا کمالی زرکانی ادامه داد: امام خمینی (ره) خودشان اهل شعر بودند این نشان می‌دهد که با زبان شعر علاوه بر دریافت لطافت روح و نشاط روحی و روانی برای انسان می‌توان کارهای بسیار بزرگی را انجام داد.
وی با قرائت این بیت از شعر امام خمینی (ره) که؛ 'راز مگشای مگر در بر مست رخ یار که در این مرحله او محرم راز است هنوز' اضافه کرد: تمامی شعرهای حضرت امام (س) در زمره سروده‌های عرفانی و معرفتی است.
مدیرکل ارشاد اسلامی هرمزگان با اشاره به سبک زندگی امام خمینی (ره) و توجه به مقوله شعر خاطرنشان کرد: با آمدن امام خمینی (ره)، اندیشه‌های پلید از میان رفت و حتی در کلام شاعران نیز می‌بینیم که با آمدن امام خمینی (ره) جلوه‌های روشن حق برای ملت آشکار شد.
کمالی در ادامه با اشاره به این جمله امام خمینی راحل که؛ «هنر در مدرسه عشق، نشان دهنده نقاط کور و مبهم معضلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامی است»، گفت: هنر از نگاه امام راحل ابزاری برای هدایت جامعه و برطرف ساختن مشکلات جامعه است.
وی همچنین با اشاره به جایگاه و پیشینه تاریخی در حوزه هنر موسیقی در بین مردم ایران ابراز داشت: موسیقی یکی از هنرهای بسیار ارزشمندی است که از همان بدو ورود امام به ایران بسیار به آن بهاداده شد و بعد از آن فعالیت گروه‌های انقلابی و موسیقی انقلابی رشد پیدا کرد.
این مسؤول افزود: اگر نگاه خاص فقهی امام (ره) در حوزه موسیقی نبود ما در حوزه موسیقی اختلافات وسیعی داشتیم.
کمالی اظهار داشت: همه ما می‌دانیم هنری که در مسیر تکامل بشری، حس خداپرستی و نشاط اجتماعی جوانان را به دنبال باشد هنر متعهد و دینی است اما هنری که جامعه را به فساد و ابتذال و گمراهی بکشاند هنر نیست.
**فاصله گرفتن از فرهنگ مادی غرب مهم‌ترین استراتژی فرهنگی امام خمینی (ره)
رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی هرمزگان نیز در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: دوری از تحقیر فرهنگ بومی و فاصله گرفتن از فرهنگ مادی غرب یکی از مطالبات اساسی حضرت امام خمینی (ره) از مسئولان کشور است.
انوشیروان پیش دار با اشاره به این سخن امام خمینی (ره) که؛ «بی شک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد فرهنگ آن جامعه است»، گفت: مسؤولیت سنگین پاسداری از فرهنگ و حفظ ارزش‌های اسلامی یکی از وظایف مهمی است که امام راحل بر آن تاکید داشتند.
وی بیان داشت: فرهنگ از دیدگاه حضرت امام (ره) یکی از رکن‌های واقعی و اصلی این انقلاب بوده و تحقق یک جامعه اسلامی که در آن ارزش‌های الهی وجود داشته باشد منوط به پرورش انسان‌هایی است که به اخلاق اسلامی، آداب و ارزش‌های این انقلاب اعتقاد قلبی داشته باشند.
رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی هرمزگان ادامه داد: در حوزه فرهنگی حضرت امام خمینی (ره) معتقد بود مهم‌ترین استراتژی فرهنگی بعد از انقلاب باید جایگزینی فرهنگ ایرانی اسلامی و احیا و تقویت هویت فرهنگی باشد که همان فاصله گرفتن از فرهنگ مادی غرب است.
به گفته وی، انعکاس گسترده اندیشه‌های فرهنگی حضرت امام خمینی در آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها و سایر نهادهای آموزشی، فرهنگی و هنری ضمن بیان دهنده اهمیت موضوع می‌تواند تفکر فرهنگی امام را در سبک زندگی اسلامی را پیاده کند.
پیش دار اظهار داشت: امروز وظیفه ماست که با عمل به فرامین مقام معظم رهبری و مطالعه دقیق وصیت نامه امام راحل و تشریح ابعاد فرهنگی آن، جامعه را به سمت یک جامعه دینی و فرهنگی هدایت کنیم.
۹۸۸۷/۶۰۴۸
نظر شما