فشار خون ، قاتل خاموش اما قابل کنترل

به گزارش خبرنگار ایرنا، اهمیت کنترل فشار خون در سلامت افراد و جامعه سبب شده است تا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طرح «بسیج ملی کنترل فشار خون بالا» را از ۲۷ اردیبهشت ماه امسال آغاز کند، طرحی که قرار است تا ۱۵ تیر ماه ادامه یابد و پیش بینی شده است در این مرحله حداقل چندین میلیون نفر از جمعیت بالای ۳۰ سال کشور در معرض تهدید این قاتل خاموش قرار دارند، شناسایی شوند.

بر اساس برآورد صورت گرفته ۴۰ درصد از مردم کشور از بیماری فشار خون خود اطلاعی ندارند و حتی نیمی از افرادی که از فشار خون خود مطلع هستند نیز آن را نترل نمی کنند و به دنبال درمان نیستند.

** شما از کدام گروه هستید؟

در طرح ملی کنترل فشار خون، افرادی که زیر پوشش قرار می گیرند وضعیت فشارخونشان از سه حالت خارج نیست و برای هر یک از وضعیت ها هم پیش بینی های لازم از مشاوره تا ارجاع به پزشک و اقدامات درمانی اندیشیده شده است.

افرادی که در این طرح سنجش از فشار خون طبیعی برخوردارند، بسته‌های آموزشی دریافت می کنند تا بتوانند بر اساس آن، سبک زندگی و تغذیه خود را اصلاح و کنترل نمایند و از این طریق در معرض فشارخون بالا قرار نگیرند.

افرادی که فشار خون آنها با سنجش در این طرح اندکی بیشتر از حد طبیعی باشد به این معناست که در معرض خطر قرار دارند و برای این افراد علاوه بر اینکه بسته‌های آموزشی و توصیه‌های مورد نیاز تهیه شده است که ارائه می شود، در عین حال به پزشک رجاع داده می‌شوند تا اقدامات پیشگیرانه برایشان انجام شود.

دسته سوم افرادی هستند که در طرح سنجش مشخص می شود دارای فشار خون بالا هستند. این افراد مستقیم به پزشک ارجاع داده می‌شوند تا مراحل درمان و دریافت دارو را طی کرده و تحت مراقبت قرار گیرند.

بر اساس اعلام وزارت بهداشت، از زمان اجرای طرح تا پایان هفته گذشته پنج میلیون نفر در طرح ملی کنترل فشار خون مورد سنجش قرار گرفتند که از این تعداد یک میلیون نفر دچار فشار خون بودند. این وزارتخانه پیش بینی کرده است که احتمالاً ۲۰ درصد از افراد بالای ۳۰ سال کشور که قرار است مورد سنجش قرار گیرند، مبتلا به مشکل فشار خون بالا هستند.

کارشناسان و صاحبنظران حوزه بهداشت معتقدند که فشار خون یکی از مهم ترین منشاء خطر ابتلاء به بیماری‌های غیر واگیر محسو، می شود و کنترل آن گام مؤثری در مسیر رسیدن به اهداف سند ملی کنترل و پیشگیری بیماری‌های غیرواگیر است.

آنان بر این باورند که سبک زندگی افراد در بروز فشار خون بالا و بیماری‌های ناشی از آن نقش اساسی دارد و باید نسبت به تغییر وضع موجود تلاش مضاعفی صورت گیرد.

سال گذشته ۱۰ میلیون نفر در جهان به علت ابتلاء به فشار خون و عوارض آن جان خود را از دست دادند و در ایران ‏نیز برآورد می‌شود حدود ۱۵ میلیون نفر‬ مبتلا به عارضه فشار خون بالا باشند.

** بیماری سبک زندگی

یک کارشناس تغذیه در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در زندگی ماشینی امروزی مصرف غذاهای پرنمک فست فودی در کنار بی تحرکی و استرس زیاد از عوامل ایجاد فشار خون بالا به شمار می‌روند.

مریم منصوری تغییر سبک زندگی افراد را بهترین عامل در کاهش فشار خون بالا دانست و افزود: تغییرات رژیم غذایی به همراه افزایش فعالیت فیزیکی، از موارد تغییر سبک زندگی و دارای اثرات کاهندگی مشابه درمان دارویی است که نقش مستقیم در کاهش فشار خون بالا دارد.

وی با بیان اینکه کاهش ۳۰ درصدی نمک مصرفی مردم، نقش بسیار مؤثری در کاهش آمار فشار خون بالا و بیماری‌های غیرواگیر دارد، اظهار داشت: به همین دلیل هم الگوی غذایی خاصی برای کاهش فشار خون توسط متخصصان تغذیه تعریف شده است که به الگوی غذایی " " دش DASH "

یا " روش های تغذیه ای جهت توقف فشار خون بالا (Dietary Approaches to Stop Hypertension) معروف است.

این کارشناس تغذیه توضیح داد: رژیم غذایی دش یک رویکرد مادام العمر برای رژیم غذایی سالم است که برای کمک به درمان و یا جلوگیری از فشار خون بالا استفاده می شود. نکته اصلی این رژیم کاهش میزان مصرف سدیم و در مقابل افزایش تغذیه و خوردن انواع مواد غذایی غنی از مواد مغذی مانند پتاسیم، کلسیم و منیزیم است.

وی افزود: این الگوی غذایی به علت محتوای پایین سدیم (کمتر از ۲۴۰۰ میلی گرم روزانه) و از سوی دیگر محتوای بالای پتاسیم، منیزیم و کلسیم می‌تواند در کاهش فشار خون مؤثر باشد.

منصوری گفت: در واقع استفاده از این رژیم غذایی با کنترل فشار خون خون بالا، خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد ضمن ای. که افرادی که علاقه خاصی به میوه و سبزی و آجیل دارند و چاق هستند نیز می توانند از این رژیم پیروی کنند و از مزایای آن برای کاهش وزن بهره مند شوند.

الگوی غذایی دش توسط انجمن ملی قلب، ریه و خون آمریکا در سال ۱۹۹۵ ابداع شد. بر اساس توصیه های انجمن پیشگیری و درمان فشار خون آمریکا پیروی از این رژیم می تواند اثرات سودمندی برای سلامت افراد داشته باشد.

منصوری همچنین تاکید کرد: مردم باید در طبخ غذاها نمک کمتری استفاده کنند و مصرف فست فودها و غذاهای کنسروی را محدود کرده و از مصرف تنقلات شور اجتناب ورزند.

به گفته این کارشناس تغذیه، افزایش مصرف حبوبات، میوه، سبزی، لبنیات و کاهش مصرف سدیم، چربی و الکل در پیشگیری و درمان فشار خون بالا نقش مؤثری دارد.

وی یادآور شد: در راستای کاهش نمک دریافتی مردم، اقداماتی از سوی معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت و درمان صورت گرفته اما ضرورت دارد تا با جدیت بیشتری پیگیری شود.

** پیشگیری بهتر از درمان

یک شهروند مازندرانی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا نسبت به عدم حساسیت مردم به سلامت خود و خانواده ابراز نگرانی کرد و گفت: متأسفانه بسیاری از مردم درگیر زندگی روزمره شده‌اند و به سلامت خود توجهی ندارند و حاضر نیستند حتی در طول سال یک بار آزمایش بدهند.

سینا ابراهیمی افزود: بسیاری از مردم با اینکه می‌دانند فشار خون بالا چه اثرات منفی برای سلامت انسان دارد، اما با این وجود همچنان به مصرف غذاهای پرنمک و کنسروی ادامه می‌دهند و توصیه‌های پزشکی را جدی نمی‌گیرند.

وی اجرای طرح بسیج ملی کنترل فشار خون بالا را اقدامی ارزشمند از سوی دولت برشمرد و اظهار داشت: تمامی واجدین شرایط باید در این طرح شرکت کنند تا هم دولت به اهداف مورد نظرش دست یابد و هم مردم از وضعیت سلامت خودشان مطلع شوند.

ابراهیمی گفت: در شرایطی که هزینه‌های درمان بیماری بسیار سنگین است، پیشگیری و مراقبت از سلامت بدن می‌تواند بهترین راهکار برای افزایش کیفیت زندگی باشد.

به گفته این شهروند مازندرانی، کاستن از کار روزانه و افزودن به تفریح و ورزش همراه با مصرف غذاهای مفید می‌تواند در پایین نگه داشتن فشار خون مؤثر باشد.

وی یادآور شد: اطلاع رسانی بسیج ملی کنترل فشار خون بالا از طریق مساجد، بازارها، ادارات و سایر اماکنی که محل تجمع مردم است می‌تواند در نتیجه بخش بودن این طرح تأثیر گذار باشد.

** پیشرفت کشور در گروی سلامت اجتماعی

یک جامعه شناس سلامت جسم و روان مردم را زیربنایی‌ترین عامل پیشرفت و تکامل یک جامعه دانست و گفت: نیروی انسانی در هر جامعه‌ای به عنوان مهمترین سرمایه محسوب می‌شود و سلامت آنها در فرایند توسعه نقش تعیین کننده‌ای دارد.

پرهام صالحی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: افراد جامعه زمانی می‌توانند فعالیت کامل داشته باشند که خود را سالم احساس کنند و هم جامعه آنها را سالم بداند.

وی با بیان اینکه سلامت چه به صورت فردی و چه به صورت جمعی بی تردید مهمترین جنبه از مسائل حیات اجتماعی است، اظهار داشت: امروزه هر چه میزان سلامتی اعم از روانی و جسمانی در جامعه کاهش پیدا کند امر توسعه و پیشرفت دچار خلل خواهد شد.

صالحی گفت: مهمترین خطرات مطرح برای سلامت، رفاه و آسایش فرد، معمولاً از یک شیوه زندگی ناسالم و رفتار خطرآفرین ایجاد می‌شود و این واقعیتی است که در مورد برخی از بیماری‌ها مطرح است.

وی اجرای طرح بسیج ملی کنترل فشار خون بالا را گامی مهم از سوی دولت در جهت ارتقا سطح سلامت جامعه برشمرد و افزود: این اقدام نشان می‌دهد که دولت به دنبال تقویت زیرساخت‌ها به منظور آبادانی و پیشرفت در جامعه است و می‌خواهد امید را در جامعه زنده نگه دارد.

او یادآور شد: نظام سلامت همواره خود را به‌عنوان خدمتگزار در کنار مردم می‌داند اما برای دستیابی به جامعه‌ای سالم همراهی و همیاری مردم نیز ضروری است.

**فشار خون، مهمترین عامل زمینه ساز بیماری‌های قلبی و عروقی

بر اساس آمارهای موجود، مازندران در زمینه چاقی رتبه نخست کشور و در بیماری فشار خون نیز که از بیماری‌های خطرناک در جهان محسوب می‌شود، رتبه ششم کشور را دارد. کارشناسان بهداشت و درمان هشدار می دهند که اگر تغییر سبک زندگی در این استان در دستور کار قرار نگیرد، در آینده از لحاظ بیماری، مشکلات زیادی گریبانگیر مردم این خطه شمال کشور خواهد شد.

برای ریشه یابی علل بالابودن فشار خون در بین مازندرانی‌ها، خبرنگار ایرنا به سراغ مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان تنکابن رفت تا زوایای پیدا و پنهان این بیماری را بررسی نماید.

نیما نژاد مقدم چاقی، اضافه وزن، سیگارکشیدن، مصرف الکل، رژیم غذایی حاوی نمک زیاد با چربی اشباع شده و عدم مصرف میوه و سبزی، کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی، استرس، عوامل ژنتیکی مصرف قرص‌های ضد حاملگی، استروییدها و بعضی از انواع داروهای مهارکننده اشتها و پشت میز نشینی را از جمله دلایل ایجاد فشار خون بالا برشمرد.

وی افزود: در سال گذشته ۴۸ درصد علت مرگ و میر در این شهرستان بیماری‌های قلبی عروقی بود که عامل اصلی آن مربوط به فشار خون بالاست.

نژادمقدم با بیان اینکه سکته مغزی، حمله قلبی، نارسایی کلیه، آسیب چشمی و مشکل بینایی و… از جمله عوارض فشار خون بالا اعلام کرد و اظهار داشت: رسوب در رگ‌های قلبی و به اصطلاح باز کردن رگ بیشترین مشکل مردم مراجعه کننده به بیمارستان‌های مازندران است.

وی گفت: باید در برنامه غذایی روزانه از میوه‌ها، سبزی‌ها، حبوبات و غلات حاوی منابع پتاسیم همچون موز، هندوانه، سیب زمینی و … بیشتر استفاده شود.

به گفته مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان تنکابن، انجام فعالیت بدنی نیز علاوه بر کاهش فشارخون موجب تقویت ماهیچه‌ها، استخوان‌ها، بهبود سوخت و ساز بدن، کنترل وزن و کاهش بیماری‌های مزمن می‌شود.

وی مصرف کمتر نمک برای کنترل فشار خون را ضروری دانست و افزود: برای دستیابی به موفقیت در طرح کنترل فشار خون باید ۳۰ درصد از مصرف نمک در جامعه را کاهش داد.

این‬ مسئول‬ بهداشت‬ و‬ درمان‬ یادآور شد: باید به سمت کیفی کردن خدمات و استفاده کیفی از منابع سلامت حرکت ‏کنیم و در این زمینه اولویت را بر پیشگیری بگذاریم و به بیماری‌هایی مانند فشار خون بیشتر از قبل توجه کنیم.‏

**فشار خون در کمین مازندرانی‌ها

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران هم با اعلام اینکه فشار خون بالا یکی از مهمترین عوامل مرگ و میر جامعه بشری است، گفت: براساس پیمایش ملی در سال ۲۰۱۶ حدود یک سوم جمعیت بزرگسال ایران، از فشار خون بالا رنج می‌برند.

دکتر محسن اعرابی با بیان اینکه سالانه حدود ۹۷ هزار مرگ و میر در کشور به فشار خون بالا نسبت داده می‌شود، افزود: استان مازندران رتبه ششم در فشارخون بالا در جمعیت بالای ۱۸ سال را دارد.

وی اظهار داشت: در استان ۳۳ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال فشار خون بالا دارند و یک سوم افراد نیز در معرض فشار خون بالا هستند که اگر مداخلات لازم انجام نشود به این بیماری مبتلا می‌شوند.

به گفته اعرابی، در مازندران ۵۵ درصد بیماران تحت پوشش، خدمات بهداشتی را دریافت می‌کنند و ۶۰ درصد بیماران نیز شناسایی شده‌اند که نسبت به میانگین کشوری از وضعیت بهتری برخوردار هستیم.

وی هدف این را افراد بالای ۳۰ سال، بیماران کلیوی و مادران باردار دانست و یادآور شد: ثبت اطلاعات بسیج ملی فشار خون در سامانه الکترونیک به سه روش خود اظهاری شده، ثبت اطلاعات در ایستگاه‌های اندازه گیری فشارخون و ثبت اطلاعات در واحدهای ارائه دهنده خدمات بهداشتی انجام می‌شود.

**فشارخون، قاتل خاموش

رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز در جلسه کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان با اشاره به اجرای طرح بسیج ملی کنترل فشار خون در کشور، گفت: این طرح به منظور حساس سازی و اگاهی آحاد جامعه از ۲۷ اردیبهشت ماه سال جاری آغاز شد و تا پایان ۱۵ تیرماه در دو فاز اطلاع رسانی و اجرایی ادامه دارد.

دکتر سید عباس موسوی فشار خون را قاتل خاموش دانست و افزود: شایع‌ترین علامت فشارخون بی علامتی آن است و تاکنون میلیون‌ها نفر را در دنیا تحت تأثیر آسیب‌های قرار داده است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران با بیان اینکه میزان سرانه نمک از میانگین بالاتر است، اظهار داشت: مصرف زیاد نمک در کشور به دلیل فرهنگ و پیشینه تاریخی آن می‌باشد که باید با حساس سازی جامعه آن را اصلاح کنیم.

وی با بیان اینکه در طرح بسیج ملی کنترل فشار خون، افراد بالای ۳۰ سال، بیماران مزمن کلیوی و زنان باردار رصد می‌شوند، خاطرنشان کرد: متأسفانه بسیاری از افرادی که از بیماری فشار خون خود هم مطلع هستند در بحث کنترل آن بی تفاوت هستند، این در حالیست که با مداخلات اولیه می‌توانند فشار خون خود را کنترل کنند تا هزینه‌های کمتری به جامعه وارد شود.

/ ‏۷۵۱۳/‏۱۶۰۲/‏۱۶۵۴