اشرف بروجردی در نخستین کنگره مطالعات آرشیوی و دومین همایش اسناد ایرانی که صبح امروز (یکشنبه ۱۹ خرداد ماه) در ساختمان اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد، گفت: در این کنگره به عنوان محفلی برای خوشه چینی دانش در حوزه آرشیو گردهم آمده‌ایم تا دانسته‌های این حوزه را به اشتراک و در اختیار دیگران قرار دهیم.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: امروز که در هفته جهانی آرشیو قرار داریم، جمهوری اسلامی نیز به عنوان کشوری با سابقه دیرینه در حفظ و نگهداری آرشیوها از گذشته ایام شناخته می‌شود و از سلسله‌های مختلف پادشاهی نیز در این حوزه پیشقدم و پیشگام بوده است.
بروجردی با تشریح اهمیت هفته جهانی آرشیو، تصریح کرد: گرامی داشتن این هفته و برگزاری این مراسم در راستای انتقال دانسته‌های آرشیوی به سطح جامعه است تا دیگر نهادها و دستگاهها نیز که در حوزه آرشیو از تولید سند و نگهداری آن تلاش می‌کنند حساس‌تر شوند.
وی عنوان کرد: در این زمینه یکی از رسالت‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی نیز حفظ و نگهداری اسناد و آرشیوهای ملی است، به هر حال باورها و اعتقادات به انجام یک کار؛ زمانی شکل می‌گیرد که توسط اسناد تایید و یا رد شود که تاییدشده‌ها تقویت و رد شده‌ها کنار گذاشته می‌شود.
بروجردی گفت: رسالت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران این است که مفاهیم علمی که بر مبنای سند شکل گرفته است توسعه و به سطح جامعه تسری داده شود.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران افزود: تلاش مجامع بین‌المللی نیز جهت انتخاب روز و هفته جهانی آرشیو برای این است تا دیگران نیز از حوزه دانش آرشیوی بهره مند شوند، بنابراین برای تثبیت دانسته‌ها و جهت ایجاد یک محک علمی نیاز به سند وجود دارد که باید روند تولید و آرشیو این اسناد به اشکال مختلف صورت پذیرد.
بروجردی عنوان کرد: دولت جمهوری اسلامی ایران بر طبق قانون تاکید دارد که همه نهادهای مقننه و مجریه؛ هر سندی تولید و نگهداری می‌کنند باید شرایط نگهداری آن را طبق استانداردهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران لحاظ کنند از جمله اینکه به این سمت و سو حرکت کنند تا اسناد به صورت الکترونیکی درآمده و در اختیار این سازمان قرار گیرد.
وی با تاکید بر شناخت استاندارد، شاخص‌ها و دستورالعمل‌های چگونگی حفظ و نگهداری اسناد و آرشیوها به صورت الکترونیکی، ادامه داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از همه دستگاههای دولتی که برای حفظ و نگهبانی این گنجینه عظیم دانشی تلاش می‌کنند از جمله مرکز آرشیو ملی ایران سپاسگزار است.
بروجروی در ادامه گفت: پس از پیروزی انقلاب خیلی توجه به نگهداری اسناد نشد و بخشی از اسناد این سرزمین بیرون از مرزها رفته و یا مورد غفلت قرار گرفت و آرام آرام پس از اتمام جنگ، توجه به حفظ و نگهداری اسناد مورد توجه قرار گرفت.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تصریح کرد: به هر حال ۸ سال در کشور جنگی رخ داد و تجربه بسیار عظیمی به دست آمد تا با این تجربه از ایجاد جنگ‌های دیگر جلوگیری شود.
بروجردی با اشاره به قانون حفظ اسناد و تصویب آن در سال ۱۳۴۹ بیان داشت: پس از انقلاب به یکباره دغدغه همه دستگاهها این شد تا اسناد خود را حفظ کنند و خوشبختانه قانون یک رویکرد ویژه ای برای نهاد آرشیو ملی ایران داشت تا بتواند نگهبان و حافظ اسناد آرشیوی کشور باشد، بنابراین طبیعی است که همه دستگاههای دولتی موظف هستند اسناد خود را بعد از تولید در قالب الکترونیکی و کاغذی تحویل سازمان اسناد دهند مگر اینکه نهادی قواعد و مختصات نگهداری از اسناد را رعایت کند کما اینکه همین مورد نیز ناقص قانون است.
وی ادامه داد: بنابراین طبق قانون، همه اسناد ملی باید در اختیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی قرار گیرد و شاید این سوال پیش بیاید مگر این سازمان چقدر جا برای نگهداری این تعداد اسناد دارد درحالی که تمرکز سازمان بر اسناد الکترونیکی است و اسناد کاغذی نیز باید با نظارت سازمان اسناد توسط دیگر نهادها نگهداری شود، براین اساس دیگر نهادها نباید به اختیار خود استانداردهای نگهداری اسناد را انجام دهند و باید استانداردهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران رعایت شود.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به تدوین بخش عمده استانداردهای حفظ و نگهداری اسناد توسط این سازمان خاطرنشان کرد: در زمینه استانداردهای حفظ و نگهداری اسناد براساس تعامل با مراکز بین المللی اسناد صورت می‌پذیرد و چیزی جدا از استانداردهای بین المللی اسناد وجود ندارد و شاید در برخی مواقع لازم شود این استانداردها بومی شود.
سرنوشت بدی گریبان مراکز آرشیو جهان را گرفته است
در ادامه این مراسم، سووتان سووت لوفسکی رییس دفتر منطقه ای یونسکو در ایران نیز، گفت: هماهنگونه که می‌دانید، ۹ژوئن مصادف با روزی است که شورای جهانی آرشیو با حمایت سازمان یونسکو، ایجاد شد. در سال ۱۹۴۸، آرشیویست‌ها از سراسر دنیا در یک نشست سه روزه در پاریس شرکت کردند تا ارتباط میان آرشیویست‌های ملت‌های مختلف را تقویت کنند، استفاده از اسناد را ترویج کرده و مستندسازی تجارب انسانی را ارتقا بخشند.
وی گفت: خوشبختانه مدت زیادی است که در نقاط گوناکون دنیا افرادی بوده اند که به نگهداری و جمع آوری اسناد می پرداختند تا آنها و ایده های موجود در آنها را در دسترس دیگران قرار دهند.
سووت لوفسکی درخصوص چرایی اهمیت آرشیو ادامه داد: چگونه می‌دانید از کجا آمده اید؟ چطور در مورد خودتان، خانواده تان، سازمانی که در آن کار می کنید منطقه و کشورتان اطلاعات به دست می آورید؟ در اطراف ما منابع زیادی برای ثبت حافظه وجود دارد. یادآوری شفاهی، زبان، معماری، مناظر همگی تاثیر خود را دارند. با این حال، یک منبع عظیم وجود دارد که همه ما برای یادگیری در مورد گذشته به آن تکیه می کنیم. آن منبع آرشیو است.
رییس دفتر منطقه ای یونسکو در ایران یادآور شد: آرشیوها شواهدی از فعالیت ها را در اختیار ما قرار می دهند و اطلاعات بیشتری در مورد افراد و نهادها به ما می دهند. آنها داستان هایی را بازگو می کنند. آرشیوها همچنین حس هویت و درک ما از فرهنگ ها را افزایش می دهند.
وی گفت: آرشیوها میراث فرهنگی و منبع اطلاعاتی مهمی هستند. میراث آرشیوی، گواه ارزشمندی در مورد توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بشریت است. تنوع منابع و قالب های آرشیوی قابل توجه است. برای تضمین نگهداری از این منابع، وجود یک رویکرد جامع که همه ی گونه ها و قالب های آرشیوی را در بر بگیرد، ضروری است. تمرکز بر گونه ی خاصی از اسناد و منابع، ناممکن است.
وی اضافه کرد: سازمان یونسکو به عنوان خانه میراث، همکاری و مشارکت بین دولت ها، سازمان های بین المللی و بنیادها را ترویج کرده تا از بزرگترین گنجینه های جهان محافظت و نگهداری کند.
سووت لوفکی افزود: در این راستا، یونسکو در سال ۱۹۹۲ برنامه حافظه جهانی را ایجاد کرد تا از ارزشمندترین میراث مستند جهانی که در آرشیوها، موزه ها و کتابخانه ها قرار دارند محافظت و نگهداری کرده و برای همگان امکان دسترسی به آنها را فراهم کند.
وی گفت: در سال ۲۰۰۵ کنفرانس عمومی یونسکو، بزرگداشت روزجهانی میراث دیداری – شنیداری را تصویب کرد هدف از انتخاب این روز، افزایش آگاهی عمومی در خصوص نیاز به اقدامات فوری در این زمینه بود و نیز تصدیق اهمیت آرشیوهای دیداری – شنیداری و اسناد به عنوان بخش جدایی ناپذیر هویت ملت ها بود.
رییس دفتر منطقه ای یوسنکو در ایران ادامه داد: در سال ۲۰۱۱ نیز یونسکو اعلامیه جهانی آرشیو که ابتکار آن برعهده شورای جهانی آرشیو بود را تصویب کرد که یکی از مهمترین پیشرفت های این حوزه در سطح بین المللی به شمار می رود. این اعلامیه گاهی مهم در جهت بهبود درک و آگاهی از آرشیوها در میان عموم مردم و تصمیم گیرندگان کلیدی است. بیانیه ای قدرتمند و موجز در مورد اهمیت آرشیوها در جامعه مدرن است.
وی گفت: با وجود دستاوردهای قابل توجه در حوزه نگهداری از آرشیوها، بسیاری از آنها در معرض تهدیدهای بسیاری هستند به عنوان مثال پیامدهای تغییرات اقلیمی، فقدان امکانات مناسب، چالش های اقتصادی و دیگر تاثیرات منفی را می توان مورد اشاره قرار داد.
سووت لوفسکی ضمن ابراز تاسف از اینکه سرنوشت های بدی گریبانگیر مجموعه های ارزشمندی در سراسر جهان است، افزود: بسیاری از آنها برای همیشه از بین رفته اند و با از بین رفتنشان، مجموعه های کاملی از داستان های مردم، ملت هاو تمدن ها از میان رفته است.
رییس دفتر منطقه ای یونسکو در ایران، خاطر نشان کرد: ما باید هرچه در توان داریم برای نگهداری و حفاظت از این آرشیوها انجام دهیم. آرشیوها انبارهای منفعل از منابع قدیمی نیستند بلکه پایگاه هایی هستند که شخص می تواند در آن جست و جو و تحقیق کرده یاد بگیرد و لذت ببرد. آنها برای هر فردی موضوعی قابل ارائه دارند. بیایید دست به دست هم بدهیم تا حافظه ملت‌ها را زنده نگه داشته و گذشته را در دسترس همگان قرار دهیم.
فراهنگ **۹۲۴۶**۳۰۰۹
نظر شما