کشوری که طبق گزارش‌های موجود در آینده نیاز مبرمی به مصرف این محصولات خواهد داشت و ایران می‌تواند به‌عنوان کشور همسایه نقش قابل‌توجهی در صادرات این محصولات به افغانستان ایفا کند. کشور افغانستان به دلیل عدم برخورداری از زیرساخت مناسب و عدم وجود مدیریت یکپارچه یکی از کشورهای واردکننده محصولات پتروپالایشگاهی به‌حساب می‌آید و همین امر می‌تواند فرصت بزرگی برای ایران ایجاد کند.
کشور افغانستان در زمره کشورهایی است که از واردکنندگان فرآورده‌های نفتی است. مسافت‌های طولانی میان شهرهای این کشور و ضعف شدید ساختاری آن موجب شده تا افغانستان نتواند به‌عنوان کشور خودکفا در واردات محصولات پتروپالایشگاهی ایفای نقش کند. به گزارش فارس، به‌علاوه عدم وجود مدیریت یکپارچه موجب بروز نوسانات قیمت سوخت در این کشور شده است تا جایی که برای مثال بنزین در شهرهای مختلف این کشور باقیمت‌های متفاوت در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد و حتی در خود شهرها قیمت واحدی برای توزیع بنزین وجود ندارد. در مورد کشور افغانستان نکته حائز اهمیت آن است که عمده سبد مصرف انرژی این کشور شامل گازوئیل و بنزین است.
جایی که به دلیل عدم توسعه مقدار قابل‌توجهی از برق به‌وسیله سوخت دیزل تأمین می‌شود و تا چند سال گذشته حدود ۳۵ درصد برق کابل به‌وسیله ژنراتورهای دیزلی و همه برق شهر قندهار از همین طریق تأمین می‌شده است؛ ژنراتورهایی که سوخت مصرفی آنها گازوئیل بوده و همین علت نرخ واردات گازوئیل در کشور افغانستان را تا سه برابر بنزین بالا برده است.
مصرف محصولات پالایشگاهی در افغانستان با تکیه بر واردات
هم‌اکنون ظرفیت پالایشی افغانستان ۱۰ هزار بشکه در روز است که این میزان از ظرفیت پالایشی توسط دو پالایشگاه تأمین می‌شود. از این ۲ پالایشگاه یکی متعلق به هلدینگ غضنفرگروپ با ظرفیت پالایش روزانه چهار هزار بشکه نفت خام در استان بلخ و دیگری پروژه مشترک میان هلدینگ افغانستانی وطن و شرکت CNPC در استان جوزجان و با ظرفیت روزانه شش هزار بشکه است. لذا با توجه به وجود تنها دو پالایشگاه کوچک در افغانستان این کشور با کمبود عظیمی در محصولات پالایشگاهی روبه‌رو است بنابراین قسمت عمده‌ای از فرآورده‌های نفتی موردنیاز این کشور از کشورهای همسایه وارد می‌شود. از طرفی با نگاهی به آمار به وضوح می‌توان دید که مصرف بنزین در این کشور به‌شدت رشد داشته که طی سالیان اخیر این میزان به چهار میلیون لیتر در روز می‌رسد.
بازار آتی محصولات پترو پالایشگاهی صادراتی به افغانستان
آنچه افغانستان را از سایر کشورهای منطقه متمایز می‌کند عدم وجود منابع نفتی و عدم وجود مدیریت یکپارچه برای توسعه و ساخت پتروپالایشگاه‌ها در این کشور است. همان‌گونه که ذکر شد این کشور به‌طور ویژه و اساسی نیازمند واردات محصولات پالایشگاهی است. در مورد بازار فرآورده‌های پتروشیمی و پلاستیکی در افغانستان نیز این کشور شدیداً به واردات مواد اولیه و حتی محصولات نهایی وابسته است و نیاز خود در این حوزه را از طریق واردات از پنج مبدأ اصلی ایران، پاکستان، چین، امارات و ترکیه تأمین می‌کند که در این میان، ایران و پاکستان همواره برای کسب مقام اول صادرات به افغانستان با یکدیگر در حال رقابت هستند.
پیش‌بینی می‌شود که حجم بازار افغانستان طی سالیان آتی بزرگ‌تر شود. لذا در شرایط فعلی و نیاز مبرم کشور به ایجاد فرصت جهت عبور از تحریم‌های گلوگیر، افغانستان را می‌توان جزو کشورهای درجه اول در ظرفیت واردات محصولات پتروپالایشگاهی دانست که توجه به این موضوع می‌تواند علاوه بر تحکیم روابط سیاسی دو کشور عاملی مهم در گذر از شرایط فعلی تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران باشد.
هم‌اکنون بخش عمده‌ای از محصولات پالایشی در داخل کشور مصرف می‌شود و تحقق صادرات در بستر توسعه مجموعه‌های پتروپالایشگاهی محقق خواهد شد. آنچه حائز اهمیت است نقش تأثیرگذار وزارت نفت در تنظیم‌گری جهت توسعه پتروپالایشگاه‌ها در کشور است که گامی بسیار بلند در جهت شکوفایی اقتصاد بدون نفت خواهد داشت.
منبع: روزنامه جهان صنعت؛ ۱۳۹۸،۰۳،۲۲
گروه اطلاع رسانی **۲۰۵۹**۲۰۰۲
نظر شما