«محسن روحی‌صفت» روز چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با اشاره به سفر امروز نخست‌وزیر ژاپن به تهران گفت: سفر شینزو آبه به تهران، تلاشی برای تلطیف فضای روابط و ایجاد بستر مناسب برای گفت‌وگوی ایران و آمریکا است. دست‌کم این سفر تلاش می‌کند از تخاصم‌ها میان دو کشور بکاهد یا از افزایش فضای مبتنی بر تنش و بحرانی که اکنون در منطقه شکل گرفته است، جلوگیری کند.
وی با بیان اینکه ژاپنی‌ها در این سفر می‌خواهند زمینه کاهش تنش و گفت‌وگو را به مرور ایجاد کنند، اظهار داشت: شینزو آبه زمانی که وزیر امور خارجه بود، به تهران آمده بود و شناخت خوبی از ایران دارد. پدر نخست وزیر ژاپن توافقات خوبی هم با ما داشت به گونه‌ای که می‌توان گفت او از کسانی است که سنگ‌بنای استحکام و توسعه روابط دو کشور را گذاشته است.
این کارشناس مسائل آسیا با بیان اینکه امسال نودمین سالگرد برقراری روابط دو کشور است، تصریح کرد: در ۹۰ سال گذشته، تهران و توکیو شاهد کوچک‌ترین تنش و چالشی در روابط دوجانبه با یکدیگر نبوده‌اند و همواره عزم‌شان مبتنی بر همکاری به ویژه در عرصه اقتصادی بوده است. مروم دو کشور به ویژه ایرانیان هم دیدگاه مثبتی به یکدیگر دارند.
مهمترین نگرانی ژاپن افزایش تخاصم‌ها در منطقه است
روحی‌صفت ادامه داد: در مسائل سیاسی، هرچند ژاپن عضو برجام نیست اما از همان ابتدا از آن حمایت کرد و با آنکه از مهمترین متحدان آمریکا محسوب می‌شود، مخالفت خود را با خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای اعلام کرده است.
معاون پیشین دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با بیان اینکه ژاپن در مناقشات خاورمیانه طرف نبوده و مداخله‌ای هم نکرده است، خاطرنشان کرد: مهمترین نگرانی ژاپن، افزایش تخاصم‌ها در منطقه و بالا گرفتن تنش‌ها میان و آمریکا در رابطه با تأمین نفت خود از خاورمیانه است. ژاپن ۸۵ درصد انرژی خود را با خرید نفت از خلیج فارس تأمین می‌کند و هر گونه تنش و درگیری در منطقه خلیج فارس می‌تواند رشد اقتصادی ژاپن را با تهدیدات جدی روبه رو ساخته و به این کشور لطمه وارد کند.
روحی‌صفت افزود: در واقع اگر این کشور وارد عرصه‌ای شده است که می‌خواهد تنش‌ها میان ایران و آمریکا را کنترل کند، به خاطر ترسی است که از تنش جدید میان تهران و واشنگتن و وقوع یک جنگ جدید در منطقه که بر روند صادرات نفت در خلیج فارس دارد.
حضور در اجلاس ۲۰ را نمی‌توان امتیازی دانست
وی با بیان اینکه نباید توقعات را از سفر شینزو آبه به تهران بالا برد و فکر کرد که ایران و آمریکا با یکدیگر توافق کرده اند، ابراز داشت: این سفر به منزله توافق ایران و آمریکا یا حتی آغاز گفت‌وگوها میان تهران و واشنگتن نیست بلکه می‌تواند زمینه ساز مذاکرات باشد که آن هم ۵۰ – ۵۰ است. البته زمینه آغاز مذاکرات هم پایان دادن به جنگ اقتصادی است که آمریکا علیه ایران آغاز کرده است.
این دیپلمات سابق کشورمان درباره احتمال دعوت از ایران برای شرکت اجلاس گروه ۲۰ از سوی ژاپن هم بیان کرد: این مسئله هنوز یک گمانه زنی و احتمال است و نمی‌توان آن را یک امتیاز بزرگ به ایران تلقی کرد هر چند که می‌تواند پیشنهاد دلگرم کننده‌ای باشد و ایران با حضور خود در این اجلاس، اعتبار خود را افزایش داده و با کشورهای بیشتری ارتباط گیری کند.
روحی‌صفت اضافه کرد: نکته‌ای که باید به آن توجه کرد حضور در اجلاس ۲۰ را نمی‌توان امتیازی دانست که در قبال آن توافقی حاصل شود و سنگ بنای توافق ایران و آمریکا شود اما می‌توان از آن، این گونه اعتبار کرد که می‌تواند فضای موجود در عرصه دیپلماسی را تلطیف کند.
وی درباره میزان اثرگذاری ژاپن بر آمریکا برای پذیرش خواست ایران هم یادآور شد: در ایالات متحده غول‌های نفتی هستند که به دلیل منافع خود در جهت فروش نفت شیل و اقتصادی و مقرون به صرفه دانستن آن، به شدت به دنبال افزایش قیمت نفت خام هستند و از هر گونه تنش و درگیری در خلیج فارس استقبال می‌کنند. از سوی دیگر، گروه‌هایی هم در آمریکا هستند که برای تداوم حکومت خود، به دنبال جنگ نیستند و می‌خواهند از رهیافت توافق با ایران دست بالا را در انتخابات ریاست جمهوری آتی داشته باشند.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی ادامه داد: ژاپن به عنوان کشوری که تداوم رشد اقتصادی خود را منوط به حفظ آرامش در خلیج فارس و عدم افزایش نجومی قیمت نفت می‌داند، باید تلاش کند بر گروه دوم حاکم در آمریکا تأثیر بگذارد وگرنه ادامه شرایط کنونی می‌تواند لطماتی جدی به این کشور وارد کند.
نظر شما