تدبیر ژاپنی

این بخش از اظهارات امروز آبه در فرودگاه توکیو، که پیشتر نیز اعلام کرده بود مهمترین هدف سفر دو روزه وی به تهران است سفری که از نگاه مقامات جمهوری اسلامی ایران هم مهم است و می تواند در شرایطی به اهداف از پیش تعین شده خود برسد.
آبه در گفت و گوی کوتاهی با خبرنگاران تاکید کرد که می خواهد در تهران از طریق "تبادل صریح دیدگاه ها" به کاهش تنش ها در منطقه کمک کند، او گفت: «نگرانی هایی در مورد افزایش تنش ها در خاورمیانه وجود دارد، در حالی که توجه جامعه جهانی به ضرورت تامین صلح و امنیت منطقه معطوف شده است ژاپن می خواهد تا آنجا که ممکن است نقش خود را ایفا کند».

اتحاد با آمریکا، دوستی با ایران
اگر قرار باشد سفر آبه به تهران با هدف کاهش تنش ها میان ایران و آمریکا انجام شود یکی از دلایلی که می تواند به موفقیت آمیز بودن این سفر کمک کند اتحاد قدیمی ژاپن با آمریکا و دوستی دیرینه این کشور با ایران است.
او که به عنوان نخستین رهبر ژاپن بعد از چهار دهه به ایران سفر می کند قصد دارد از ظرفیت روابط دوستانه و سنتی تهران و توکیو برای کاهش تنش ها در منطقه به ویژه میان ایران و آمریکا که به بالاترین حد خود رسیده است استفاده کند.
با این حال آبه برای کاهش تنش ها تلاش خواهد کرد ولی بر اساس آنچه که مقامات ژاپن می گویند «آبه یک واسطه میان ایران و آمریکا نیست، بلکه هدف او کاهش تنش ها و افزایش ثبات در خاورمیانه است».
به نظر می رسد آبه پیش از طرح سفر به ایران، این موضوع را اواخر ماه میلادی گذشته در توکیو با دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا هماهنگ کرده و چراغ سبز ترامپ را برای میانجیگری ایران و آمریکا اخذ کرده بود.
حتی برخی رسانه های ژاپن هم پا را فراتر نهاده و اعلام کردند ترامپ از آبه خواسته است که مقدمات نشست با مقامات ایران را برای وی فراهم کند.
او حتی روز گذشته نیز تلفنی با ترامپ صحبت کرد آنطور که "یوشیهده سوگا" سخنگوی دولت ژاپن به رسانه ها اعلام کرد رهبران دو کشور آمریکا و ژاپن «درباره اوضاع منطقه‌ای از جمله ایران تبادل نظر کردند».
آبه حتی پیش از سفر با نخست وزیر رژیم صهیونیستی، پادشاه عربستان و حاکم امارات صحبت کرده بود.

اهمیت خاورمیانه برای ژاپن
خاورمیانه از دیرباز تا کنون مورد توجه ژاپن بوده است کشوری که اکنون سومین اقتصاد دنیا را دارد بیش از گذشته به منابع انرژی، نفت و گاز خاورمیانه نیاز دارد در حال حاضر حدود ۸۵ درصد از منابع انرژی ژاپن از طریق خاورمیانه تامین می شود.
افزایش تنش ها در این منطقه می تواند دسترسی ژاپن به انرژی مورد نیاز خود را با مانع روبرو کند موضوعی که می تواند خسارت زیادی بر اقتصاد ژاپن وارد کند از این رو توکیو تلاش می کند از تنش ها در منطقه بکاهد تا در رقابت صنعتی شدیدی که نه تنها با غرب از جمله اروپا و آمریکا دارد، با کشوری مانند چین نیز که اکنون دومین اقتصاد دنیا را یدک می کشد آسیب نبیند.
از سوی دیگر ایران از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲ میلادی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از نفت مورد نیاز ژاپن را تامین کرده است اما این رقم به دلیل تحریم ها و مانع تراشی های آمریکا تا پیش از تحریم های جدید آمریکا علیه ایران به ۵ درصد کاهش یافته و اکنون هم به صفر رسیده است.
یافتن جایگزین نفت ایران برای ژاپنی ها مشکل است از یک ظرفیت تولید طلای سیاه محدود است و کشورهای دیگر نمی توانند سهمیه ایران را جبران کنند از سوی دیگر برخی پالایشگاه های این کشور فقط برای نفت سبک ایران طراحی شده اند، این دو عامل باعث شده است تا توکیو تلاش خود را برای حفظ برجام و ادامه صادرات نفت ایران به کار گیرد.

دیپلماسی خانوادگی
اما توجه ژاپنی ها به ایران و مساله تنش ها در خاورمیانه و خلیج فارس محدود به اکنون نیست، جدا از سفر  ۴۱ سال قبل "تاکئو فوکودا" نخست وزیر وقت ژاپن در سال ۱۹۷۸میلادی به ایران، در سال ۱۳۶۲ «شینتارو آبه» وزیر خارجه وقت ژاپن و پدر نخست وزیر فعلی این کشور برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق به تهران سفر کرد.
اگرچه پدر نخست وزیر فعلی ژاپن آن زمان به دلیل عدم تمایل و همکاری عراق نتوانست برنامه های خود برای پایان جنگ ایران و عراق و دور کردن آتش جنگ از خلیج فارس را اجرایی کند اما اکنون پس از ۳۶ سال «آبه شینزو» فرزند «شینتارو آبه» با اهداف و دستور کار ویژه ای و با برخورداری از تجربه سفر پدرش به تهران سفر می کند تا بتواند نقش مهم ژاپن را در منطقه به نمایش بگذارد. 

استقبال ایران از سفر
«عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه ایران از جمله شخصیت های ایرانی است که در گفت و گو با شبکه تلویزیونی "ان.‌اچ.‌کی" ژاپن به این سفر واکنش نشان داد و از آن استقبال کرد.
او با بیان این که ژاپن احتمالا قادر به تفهیم شرایط کنونی به آمریکایی‌ها خواهد بود گفت که امیدواریم سفر آبه به تهران به کاهش تنش‌ها در منطقه منجر شود.
"ان اچ کی" با اشاره به بخشی از سخنان عراقچی که گفته بود «ایران پیش تر تمایلی به ورود کشور سوم به میانجیگری میان ایران و آمریکا نداشت»، خاطر نشان کرد که سخنان او درباره سفر آبه به تهران نشانه ای از استقبال تهران از میانجیگری توکیو دارد.
"کیوان خسروی" سخنگوی شورای عالی امنیت ملی هم در یادداشتی دو شرط موفقیت‌آمیز بودن این سفر را «تلاش برای بازگرداندن آمریکا به برجام و جبران خسارت‌های وارد شده به تهران» و همچنین «رفع تحریم‌های فر اسرزمینی» عنوان کرده بود که می‌تواند تضمینی برای موفقیت سفر نخست‌وزیر ژاپن باشد.
**آساق**۱۹۰۴**