به گزارش روز یکشنبه روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفاتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن و مطالعات زیربنایی این مرکز در بخش اول گزارشی با عنوان «مدیریت منابع و اصلاح الگوی مصرف آب در بخش معدن و صنایع معدنی ایران» آورده است؛ مدیریت منابع و مصرف آب در کشور جز موضوعات راهبردی و اولویت‌دار به ویژه در اسناد بالادستی محسوب می‌شود.
در گزارش تصریح شده است: معادن و صنایع معدنی نیز به عنوان یکی از بخش‌های مصرف‌کننده منابع آب نیازمند سیاستگذاری و انجام اقدامات نظارتی، اجرایی و تقنینی به منظور رفع چالش‌ها و آسیب‌های ایجاد شده در اثر الگوهای نامناسب مصرف آب و مدیریت پساب است.
در این گزارش ضمن بررسی کیفیت و کمّیت منابع آب در صنایع معدنی دنیا مشخص شده است که از میان فلزات و آلیاژهای آهن، فولاد، طلا، مس، آلومینیم، محصولات سیمانی و شن و ماسه، بیش‌ترین مصرف آب مربوط به تولید فلز طلا و پس از آن تولید فلز مس است. در مقابل صنعت شن و ماسه و سیمان کم‌ترین میزان مصرف آب را به خود اختصاص داده‌اند.
در بخش دیگر این گزارش، کیفیت و کمّیت منابع آب در معادن و صنایع معدنی کشور بررسی و با استانداردهای جهانی مقایسه شده است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که کارخانه‌های تولید فولاد و گندله‌سازی در کشور نیازمند بازنگری اساسی در زمینه مدیریت منابع آب و اصلاح فرایندهای مصرف و بازیافت آب هستند. در مقابل کارخانه‌های تولید مس در بخش تغلیظ و حل‌سازی تا حد زیادی توانسته‌اند میزان مصرف آب را مدیریت کرده و عملکرد خود را به استانداردهای جهانی نزدیک کنند. در مورد فلز طلا، مصرف آب در ایران حدود پنج برابر مصرف جهانی است و باید به سرعت طرح‌های ویژه‌ای تدوین و اجرا شود.
گزارش مرکز پژوهش‌ها می‌افزاید: به طور کلی دو راهکار عمده و اصلی برای مدیریت منابع آب وجود دارد. گزینه اول استفاده از آب شور دریا به جایِ آب شیرین (شیرین‌سازی آب دریا) و گزینه دوم استفاده از فرایندهای بازیافت آب در کارخانه‌های صنعتی- معدنی از جمله استفاده از تیکنرهای آبی و فیلتراسیون است که هر کدام به طور کامل در گزارش اشاره شده است.
در این گزارش تاکید شده است: از مهم‌ترین چالش‌های این حوزه می‌توان به عدم اصلاح قیمت آب و نبود برنامه مشخص برای واقعی کردن نرخ آن، فقدان سیاست‌ها و برنامه‌های آمایش سرزمین برای مشخص شدن اولویت‌های بهره‌برداری از منابع آب در معادن و صنایع معدنی، مصرف غیر بهینه آب برای تولید محصولات معدنی و پایین بودن نرخ بهره‌وری، فقدان نگرش اقتصادی به آب در کشور، محدودیت منابع مالی برای تأمین آب مورد نیاز صنعتی و معدنی، فقدان نظام مدیریت یکپارچه منابع آب، کمبود خدمات و صنایع پشتیبانی بخش آب، عدم خوداتکایی مالی و رشد خصلت‌های بنگاهداری اقتصادی در نظام مدیریتی آب اشاره کرد.
در این گزارش بیان شده است: آلودگی منابع آب مصرفی در بخش صنعتی به واسطه انواع پساب‌ها و پسماندهای دارای منشأ صنعتی و معدنی، عدم استفاده مجدد از پساب‌های گوناگون در بخش معدن و صنایع معدنی، بی‌توجهی به میزان و نوع مصارف آب در صنایع معدنی از دیدگاه اقتصاد آب، کمبود و ناهماهنگی در قوانین، ضوابط و روش‌های اجرایی در زمینه‌های مرتبط با آب، استفاده از مواد شیمیایی نامناسب و تخلیه آلودگی‌های ناشی از آنها در منابع آب نیز از دیگر چالش‌های این حوزه است.
مرکز پژوهش‌ها همچنین نامناسب شدن کیفیت آب آشامیدنی در اثر تغییرات اکولوژیک و زیست‌محیطی و دفع فاضلاب و زباله‌ها و عدم رشد کافی و هماهنگ تجهیزات مرتبط، چالش تأمین آب سالم برای روستاییان در مراکز جمعیتی کوچک و پراکنده نزدیک معادن و واحدهای صنعتی و معدنی، ناکافی بودن الگوهای مصرف مناسب آب و کمبود تأسیسات و زیرساخت‌ها برای مقابله با بحران‌ها در زمان‌های خشکسالی را نیز می‌توان از دیگر چالش‌های مهم این حوزه عنوان کرد.
مرکز پژوهش‌های مجلس از دیگر چالش‌های این حوزه به کمبود امکانات در زمینه سنجش آلاینده‌ها در منابع آب، آلودگی رودخانه‌ها و منابع آب زیرزمینی به ویژه به دلیل گسترش صنعتی – معدنی غیر اصولی روی سفره‌های آب و عدم بهره‌گیری از فناوری‌های روز به منظور هوشمندسازی مدیریت منابع آب در بخش معدن و صنایع معدنی کشور اشاره کرد.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح می‌کند: به منظور مدیریت کارآمد منابع و اصلاح الگوی مصرف آب در معادن و صنایع معدنی راهکارهای مختلف فنی و اجرایی، تقنینی، نظارتی و سیاستگذاری وجود دارد که می‌توان با توجه به تجربه کشورهای موفق دنیا و بومی‌سازی این روش‌ها، گام مهمی در مدیریت منابع و اصلاح الگوی مصرف آب در حوزه معدن و صنایع معدنی برداشت.
در گزارش این مرکز آمده است: نگاه ملی به مسئله آب و ایجاد درک مشترک و هماهنگی میان دستگاه‌ها و نهادهای دخیل در این موضوع، آمایش سرزمین، تدوین برنامه راهبردی مدیریت منابع آب، اصلاح قیمت آب، حمایت از پژوهش‌های دانشگاهی فناورانه و ایجاد ارتباط تنگاتنگ با صنعت، نظارت و پایش مستمر کیفیت‌وکمّیت مصرف آب در معادن و صنایع معدنی، آموزش و استانداردسازی، انجام اقدامات فنی – مهندسی در محیط معادن و واحدهای فراوری از جمله راهکارهای عمده مدیریت منابع و اصلاح الگوی مصرف آب در حوزه معدن و صنایع معدنی هستند.
نظر شما