وقف کتاب، گامی برای رهایی از انزوای کتابخوانی

وقف از صدر اسلام تاکنون به عنوان یک سنت نیکو در میان مسلمانان رواج داشته و دارد، اگرچه در دهه‌های اخیر تا حدودی کمرنگ شده است. یکی از عوامل مهم در ایجاد این سنت مساله ثواب و تلقی آنان به مثابه باقیات صالحات و صدقه جاریه است.

یکی از مهمترین و ارزشمندترین مصداق‌های این سنت حسنه وقف کتاب و کتابخانه است که می‌تواند از عوامل توسعه دانش و فرهنگ در میان مسلمانان باشد از سوی دیگر نیز موجب می‌شود بسیاری از کتاب‌ها و کتابخانه‌ها که معمولاً بعد از درگذشت صاحبان آنها و بی‌توجهی وارثان از بین می‌رود، با وقف همچنان علاقه مندان و خوانندگان و پژوهشگران را سیراب ساخته تا این قشر از جامعه بتوانند از آن منابع بهره‌مند شوند.

در روزگار معاصر می‌توان سنت حسنه وقف را در حوزه فرهنگ و به طور مشخص کتاب و کتابخوانی بیش از گذشته رواج داد چرا که این حوزه به دلیل مشکلات اقتصادی و توجه بیشتر مردم به دیگر نیازهای زندگی در انزوا و بی‌توجهی قرار گرفته است.

برنامه‌ریزی‌ها و اجرای سیاست‌های فرهنگی همسو با وقف می‌تواند واقفان و خیرین را به این حوزه بیشتر هدایت کند، از سوی دیگر توجه به اهالی قلم و مؤلفان و پدیدآورندگان و نوعی پیشکسوتان این عرصه که نیازمند حمایت هستند نیز می‌تواند یکی از محورهای ترویج و گسترش وقف باشد البته سپهر وقف ایران پرستاره است.

مؤسسه خانه کتاب ایران با انتشار مجموعه «مشاهیر و کتاب در ایران» از چهره بسیاری از واقفان کتاب که به نوعی آشنایان آشنا هستند غبارروبی می‌کند، درگام نخست این مجموعه درگذشتگان قرار دارند و تقدم و تأخر انتشار کتاب‌های این مجموعه به معنای ارزش گذاری میراث هیچ واقفی نیست و این مجموعه بر اساس وصول آثار به خانه کتاب منتشر می‌شود.

حسین مسرت نویسنده نام آشنای کشور درجلد نخست مشاهیر و کتاب در ایران به معرفی یکی از بزرگان سنت حسنه وقف کتاب و کتابخانه پرداخته است.

حجت‌الاسلام و المسلمین حاج سید علی محمد وزیری یزدی (از ۱۲۷۳ تا) ۱۳۵۶ شمسی از عالمان نامور، واقف کتابخانه وزیری یزد به آستان قدس رضوی و بانی و باعث مشوق وقف بسیاری از املاک باغ‌ها و مستغلات در حوزه یزد و کرمان از سوی نیکوکاران به آستان قدس است.

این عالم وارسته پس از فراغت از تحصیل علوم دینی در یزد به وعظ و خطابه روی آورد، وی بواسطه صدای رسایی که داشت از مشهورترین وعاظ و عالمان نامور یزد شد.

عمده ترین خدمتی که وی در شهر خود انجام داد بنیان گذاری و وقف کتابخانه بزرگ وزیری به آستان قدس رضوی است، او پس از عمری خدمات فرهنگی و اجتماعی از جمله ایجاد انجمن‌های ادبی کتابخانه وزیری و تشکیل هیأت حامیان مسجد جامع یزد در این شهر درگذشت.

هم اکنون کتابخانه وزیری با داشتن ۲۴۰ هزار جلد کتاب چاپی و ۵ هزار نسخه خطی در ردیف ۱۰ کتابخانه برتر کشور جای دارد.

جلد نخست از مجموعه مشاهیر وقف کتاب در ایران در ۴۸ صفحه به نگارش در آمده است.