ناهنجاریهای اقلیمی / پایان خشکسالی یا آغاز ترسالی؟

به گزارش ایرنا کارشناسان هواشناسی معتقدند، ۴۸ درصد از بارشهای سالانه در فصل زمستان و ۳۲ درصد آن در فصل بهار رخ می دهد و سهم فصل پاییز از بارشها ۱۹ درصد بوده و فقط یک درصد بارندگیها در تابستان به وقوع می پیوندد.
آمارها حکایت از آن دارد که میانگین بارندگیهای خراسان رضوی در سال زراعی جاری نسبت به مدت مشابه دوره آماری ۶۵ درصد رشد داشته و از سوی دیگر میزان بارشهای بهاری امسال در این استان نسبت به دوره آماری بلند مدت ۲ برابر شده است.
گرچه گروهی این بارشها را پایان خشکسالی ها و آغاز ترسالی در این استان قلمداد می کنند اما کارشناسان حوزه هواشناسی بر این باورند که بارشهای امسال بر اثر ناهنجاریهای اقلیمی ناشی از تغییر بلند مدت اقلیم در جهان رخ داده است.
این در حالی است که به گزارش دفتر مطالعات پایه منابع آب خراسان رضوی، این استان در سال زراعی گذشته خشک ترین سال را در ۵۰ سال اخیر تجربه کرد و در سال زراعی جاری پربارش ترین سال را طی پنج دهه گذشته داشته است.

میزان بارندگی در خراسان رضوی رشدی فراتر و چشمگیر از میانگین
مدیر کل هواشناسی خراسان رضوی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: میانگین بارندگی سالانه در این استان ۲۱۰ میلیمتر برآورد شده است که از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون این میزان خیلی فراتر از میانگین پیش رفته و رشد چشمگیر نسبت به سالهای گذشته داشته است.
محسن عراقی زاده افزود: از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون ۳۲۳ میلیمتر باران در استان خراسان رضوی باریده است که نسبت به سال گذشته ۱۴۲ درصد و نسبت به دوره آماری ۶۵ درصد افزایش دارد.
وی بیشترین حجم بارندگی در خراسان رضوی طی سال زراعی جاری را در شهرستان کلات با ۴۹۹ میلیمتر و کمترین بارندگی طی این مدت را در گناباد با ۲۱۴ میلیمتر عنوان کرد.
وی بارندگی سال زراعی جاری در مشهد را نیز ۳۲۴ میلیمتر عنوان کرد و اظهار داشت: این میزان نسبت به سال گذشته ۷۸ درصد و نسبت به دوره آماری ۳۲ درصد افزایش داشته است.
عراقی زاده میزان بارندگی خراسان رضوی در فصل بهار امسال را ۱۵۵ میلیمتر ذکر کرد و گفت: این مقدار بارندگی نسبت به فصل بهار دوره آماری بلند مدت ۲ برابر شده و نسبت به مدت مشابه سال گذشته دو و نیم برابر افزایش داشته است.

گازهای گلخانه ای / کاهش بارش و افزایش دما ناشی از تغییر اقلیم
مدیر کل هواشناسی خراسان رضوی افزود: گرمای هوا در جهان ناشی از افزایش غلظت گازهای گلخانه ای و تغییر کاربری اراضی، موجب تغییرات آشکار در فراسنج های اقلیمی ایران شده است و با توجه به اینکه ایران کشوری خشک و نیمه خشک می باشد تحت تأثیر شدید تغییرات اقلیمی قرار گرفته که افزایش ۲ درجه ای دما و شیب منفی ۱.۲ میلیمتر بارش سالیانه در ۵۰ سال اخیر نتیجه آن است.
عراقی زاده ادامه داد: با توجه به اینکه پیش بینی های هواشناسی در کوتاه مدت از دقت زیاد برخوردار هستند برآورد آینده دور بر اساس سناریوهای اقلیمی انجام می شود و این سناریو های مختلف نشان می دهند مجموع سال های خشک و تر به سوی خشک شدن بیشتر تمایل دارند و دمای کشور نیز در تمام سناریوها روند رو به افزایش دارد.
وی اظهار داشت: در استان خراسان رضوی نیز در دوره ۳۰ ساله دما با شیب ۰.۰۴ درصدی رو به افزایش و بارش با شیب منفی ۱.۲ میلیمتر سالیانه رو به کاهش است.

نقش ۷۷ درصدی دی اکسید کربن در تغییر اقلیم
رئیس اداره تحقیقات کاربردی اداره کل هواشناسی خراسان رضوی نیز گفت: وضعیت بارندگی ها در این استان طی سال زراعی جاری نسبت به دوره آماری بلند مدت وضعیت مطلوبی دارد که از نظر علمی افزایش بارندگی و کاهش دما در این سال ناشی از ناهنجاریهای اقلیمی می باشد و به منزله ورود به ترسالی نیست.
سید جواد رسولی افزود: تغییر اقلیم در جهان از سال ۱۸۵۰ میلادی و به دنبال صنعتی شدن و افزایش گازهای گلخانه ای آغاز شد که بر اساس تحقیقات انجام شده دی اکسید کربن بیشترین گازهای گلخانه ای را تشکیل می دهد و نقش ۷۷ درصدی را در تغییر اقلیم داشته که پیامد آن کاهش بارندگی ها و افزایش دما طی این سالها بوده است.
وی اظهار داشت: میزان گاز دی اکسید کربن در سال ۱۹۸۵ حدود ۲۲۰ پی.پی.ام بوده که اکنون به ۳۹۵ پی.پی.ام رسیده است.
وی گفت: پس از دی اکسید کربن متان با سهم ۱۴ درصدی و دی اکسید هیدروژن با سهم هشت درصدی در تغییر اقلیم نقش داشته اند و بقیه گازها نیز سهم اندکی دارند.
رسولی افزود: روند کلی تغییر بلند مدت اقلیم، کاهش بارندگی ها و افزایش دما می باشد و وضعیت جوی رفتار عادی خود را از دست می دهد و به طور مثال یک سال کاهش و یک سال افزایش بارندگی دارد.
وی اظهار داشت: از ۱۵ اسفند ماه سال گذشته وضعیت بارندگی ها در استان خراسان رضوی همانند دیگر مناطق کشور دچار ناهنجاری شد که این وضعیت در فصل بهار نیز تداوم داشت.
وی با اشاره به سهم عوامل مختلف در تغییر اقلیم گفت: استفاده از انرژی ها سهم ۲۵ و نیم درصدی در تغییر اقلیم داشته و پس از آن صنعتی شدن با ۱۹.۴ درصد در رتبه بعدی قرار دارد.
رسولی سهم جنگل زدایی و حوزه کشاورزی در تغییر اقلیم را به ترتیب ۱۷.۴ و ۱۳.۵ درصد عنوان کرد و افزود: تغییر الگوی کشاورزی، فرسایش خاک، کشاورزی و دامپروری صنعتی و افزایش کشت برنج و متان تولید شده نیز در این زمینه موثرند.

پربارش ترین سال خراسان رضوی در ۵۰ سال اخیر
رئیس مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی هم گفت: بررسی ها نشان می دهد سال زراعی گذشته خشک ترین سال در خراسان رضوی طی ۵۰ سال اخیر شناخته شده و سال زراعی جاری پربارش ترین سال استان طی پنج دهه گذشته بوده است.
احمد قندهاری افزود: وضعیت رخ داده از نظر بارندگی طی دو سال زراعی متوالی در خراسان رضوی را آنومالی یا ناهنجاریهای شدید اقلیمی تلقی می کنند لذا نمی توان گفت که با یکسال بارش وارد ترسالی شده ایم.
وی اظهار داشت: پیش بینی بلند مدت، غیر ممکن است اما بر اساس شاخص های دور پیوندی وضعیت کلی آب و هوایی تا حدود ۶ ماه آینده قابل پیش بینی است، لذا در سال جاری تا ۶ ماه آینده به احتمال بیش از ۵۰ درصد خراسان رضوی شرایط ترسالی را دارد اما برای سال آینده هیچگونه پیش بینی متصور نیست.
وی گفت: پدیده "النینو" همچنان بر آب و هوای جهان حاکم خواهد بود و وقتی این پدیده حاکم باشد ایران نیز برای ۶ ماه آینده در شرایط آب و هوایی ترسالی قرار خواهد داشت.

۳۰۲۷ / ‏‬ ۶۰۵۳