مسجدهای تاریخی کشور و سبک ساخت آن نشاندهنده بخشی از تاریخ، فرهنگ، هویت و تمدن هر منطقه از ایران عزیز است، برخی از آنها سالانه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را برای بازدید، به سوی خود می‌کشانند و یکی از این مسجدهای زیبا و نشاندهنده شاهکار معماری گذشتگان مسجد جامع فرومد است.
مسجد جامع تاریخی فرومد یادگاری به جامانده از دوره خوارزمشاهیان است، که بر اساس روایتی این بنا بر روی ویرانه‌های آتشکده ساخته شده و در دوره ایلخانی گسترش یافته و بر تزئینات آن افزوده شد.
شیوه معماری، نقشه ۲ ایوانی و پوشش ایوان‌ها و تزئینات بنا از جمله تلفیق کاشی‌های فیروزه‌ای و لاجوردی و مقایسه آن با ۲ بنای تاریخ دار دوره خوارزمشاهیان یعنی مسجد جامع گناباد و مسجد ملک زوزن، گواه قدمت مسجد جامع فرومد است.
این بنای ارزشمند جز نخستین بناهای تاریخی استان سمنان و از عجایب هنری ایران محسوب می‌شود که در مساحتی حدود ۸۲۰ متر مربع به صورت ۲ ایوانی که در بیش ۹۰۰ سال قبل ساخته شده و متشکل از ۲ ایوان شمالی و جنوبی، ۲ ایوانچه در طرفین ایوان‌ها، شبستانی در ضلع شرقی ایوان جنوبی و شبستانی به قرینه آن در ضلع غربی، ۲ رشته رواق در طرفین صحن، اتاق گنبد دار چهارگوش در ضلع غربی ایوان شمالی و سردری مزین است.
ورودی مسجد، در ضلع شمالی بنا قرار گرفته و با تزئینات غنی و زیبای آجرکاری، گچبری و کتیبه‌ها مزین شده است. این سردر به‌صورت ایوانی با قوس شکسته ساخته شده که در حاشیه داخلی آن، دو ستون نمای آجری اجرا شده است. این ستون‌ها در پایین، روی سکوی طرفین سردر قرار گرفته است.
از زیبایی‌های این بنا می‌توان به دو ایوان بلند رو به روی هم این مسجد اشاره کرد که در دو جهت شمالی و جنوبی ایستاده‌اند و بر دیوارها، طاق‌ها و سقف و پیشانی ایوان‌ها، نقوش اسلیمی، گیاهی و هندسی، آجرکاری‌ها، گچ‌بری‌ها، مقرنس‌ها یا گوشواره‌ها و کتیبه‌های قرآنی نقش بسته است که این شاهکار معماری با امکانات گذشته حیرت آور است.
ایوان جنوبی مسجد با عرض ۶۲.۶ و عمق ۲۵.۱۱ متر، از ایوان شمالی بزرگ‌تر و مرتفع‌تر است و درون ایوان جنوبی، محراب قرار دارد که با گچکاری‌های منقوش به طرح‌های گوناگون با رنگ فیروزه‌ای و آبی لاجوردی چشم را نوازش می‌کند.
صحن مسجد به شکل مربع مستطیل است که از شمال و جنوب به ایوان‌ها مرتبط است و از سمت غرب و شرق با رواق‌های مزین به نقوش گیاهی و اسلیمی محدود شده است.
مسجد جامع فرومد واقع در روستای فرومد میامی دارای ۲ محراب است که به گفته کارشناسان یکی از محراب‌ها در هوای گرم تابستان فضای خنک داشته و محراب دیگری در زمستان استفاده می‌شد.
مسجد جامع فرومد با شماره ۳۴۵ در بیستم خرداد ۱۳۲۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. این بنای تاریخی در روستای هدف گردشگری فرومد از توابع شهرستان میامی و بر سر راه شاهرود به سبزوار و در ۱۶۵ کیلومتری شاهرود واقع شده است.
شهرستان میامی، شرقی ترین شهرستان استان سمنان در مسیر تهران به مشهد است، این شهرستان از شمال به استان‌های گلستان و خراسان شمالی، از شرق به استان خراسان رضوی و از غرب به شهرستان شاهرود ارتباط دارد.
۷۳۴۲/۶۱۰۳
