گره جدایی بازرگانی از صنعت و معدن باز شد؟

رئیس مجلس در جلسه با فراکسیون مستقلان گفته که با انتزاع وزارت بازرگانی از وزارت صنعت و معدن موافق است.
«غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی»، نایب رئیس فراکسیون مستقلین ولایی، نزدیک به علی لاریجانی، درباره بخشی از اظهارات رئیس مجلس در این جلسه در خصوص جدا شدن وزارت بازرگانی از وزارت صنعت، معدن و تجارت به خبرگزاری خانه ملت، گفته: «در خصوص انتزاع وزارت بازرگانی نیز رئیس مجلس معتقد است با توجه به شرایط فعلی کشور این موضوع اجتناب ناپذیر است و تقاضا کرد که این اتفاق رخ دهد، هر چند در شرایط عادی ضرورتی برای این کار نیست، اما در شرایط فعلی این امر ضروری است». به این ترتیب به نظر می‌رسد که با وجود گذشت بیش از دو سال از زمان ارائه لایحه اولیه به مجلس شورای اسلامی و مخالفت‌های چندگانه، حالا گره این پیشنهاد دولت باز شده و احتمالاً به زودی شاهد پیگیری این موضوع در مجلس خواهیم بود.

مسیر دوساله‌ای که طی شد

لایحه اولیه دولت در این زمینه با عنوان «لایحه اصلاح بخشی از ساختار دولت» در ۲۱ خرداد ۱۳۹۶ به مجلس شورای اسلامی ارائه شده است اما در نهایت از دو فوریت این لایحه، یک فوریت به تصویب نمایندگان رسید و همان یک فوریت نیز در ۳ تیر ماه سال گذشته در کمیسیون مرتبط رد شد. پس از آن در مرداد همان سال، طرحی برای تشکیل وزارتخانه‌های «صنعت و معدن» و «توسعه صادرات و بازرگانی» به مجلس ارائه شد اما این طرح هم نهایتاً در ۲۹ آذر ماه ۱۳۹۷ بایگانی شد.
این اتفاق پس از آن افتاد که مجلس شورای اسلامی در مهرماه همان سال در یک جلسه غیرعلنی و با حضور معاون اول رئیس جمهور، یک رأی‌گیری استمزاجی در این زمینه انجام داد و در نهایت مشخص شد که مجلس با این طرح مخالف است. با این حال، دولت و حامیانش دست بردار نبودند و باز هم، احتمالاً متأثر از سخنان رئیس‌جمهور در ۱۵ بهمن ۱۳۹۷ و در جلسه دفاع از وزیر پیشنهادی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طرحی در تاریخ ۸ اسفند ۱۳۹۷ در مجلس اعلام وصول شد که گزارش یک شوری آن هم در ۲۶ فروردین در کمیسیون به تصویب رسید و با دریافت پیشنهادات نمایندگان، احتمالاً در اولویت قرار گیری در دستور جلسه مجلس باشد.

چرا دولت برای این کار اصرار دارد؟

تا به حال رئیس‌جمهور و نیز برخی دیگر از اعضای هیأت دولت مانند رئیس دفتر او در خصوص دلیل دولت برای اصرار بر این کار بارها توضیح دادند. به نظر می‌رسد که اصرار دولت بر این موضوع سه دلیل مشخص دارد:

۱. بعد از ادغام وزارت صنعت و معدن و بازرگانی، وظیفه تنظیم بازار به حاشیه رفته است چرا که وزارت صنعت، معدن و تجارت بیش از هر چیز به وظیفه خود در زمینه تولید صنعتی و معدنی توجه می‌کند و وظیفه تنظیم بازار عملاً در اولویت این وزارتخانه نیست.

۲. بین وظایف وزارت صنعت و معدن با وزارت بازرگانی اساساً تعارض وجود دارد چرا که با وظیفه اول، این وزارتخانه باید به سمت حمایت از تولیدکنندگان برود و با وظیفه دوم به سمت حمایت از مصرف‌کنندگان.

۳. از سوی دیگر در حال حاضر بخشی از وزارت بازرگانی سابق در وزارت صمت و بخشی (که مربوط به محصولات کشاوری است) در وزارت جهادکشاورزی است و ایجاد هماهنگی بین آن‌ها سخت است.

چه خواهد شد؟

حمایت لاریجانی از این طرح و سخنرانی روز گذشته وی در این خصوص در فراکسیون مستقلان به این معناست که با درنظرگرفتن رأی این فراکسیون و نیز فراکسیون امید، تصویب این طرح را باید در مجلس قطعی دانست. با این حال تا زمانی که این وزارتخانه استقرار پیدا کند و وزیری برای آن تعیین شود راهی نسبتاً طولانی پیش روست هر چند که رئیس جمهور گفته، «اگر وزارت بازرگانی تأسیس بشود، هفته بعد زندگی مردم و وضع بازار بهتر می‌شود.»