اداره بهتر محلات ما با مشارکت شورایاران ممکن است

روزنامه آرمان در مطلبی آورد: پنجمین دوره انتخاب شورایاری‌ها در تهران روز ۴ مرداد ۱۳۹۸ برگزار خواهد شد و ثبت نام کاندیداهای حضور در این نهاد هم اکنون در حال انجام است. شورایاری‌ها نقش ویژه‌ای در افزایش سطح مشارکت شهروندان در اداره شهر دارند و در تشخیص اولویت‌های محله، تخصیص بودجه‌ها و نظارت بر حسن عملکرد مدیران شهری نقش ویژه‌ای ایفا می‌کنند.

«آرمان» در گفت‌وگو با سیدمحمود میرلوحی عضو شورای شهر تهران، به بررسی این موضوع پرداخته است. او اعتقاد دارد اگر همه به سرنوشت شهر اهمیت بدهند و در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت کنند آن زمان خواهد بود که نظرات همه اقشار در اداره شهر دیده خواهد شد و تنها یک قشر خاص یا تعدادی محدود درباره همه چیز شهر تصمیم‌گیری نخواهند کرد. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

چه نیازی به ایجاد شورایاری در محلات وجود دارد و محسنات این طرح برای شهروندان چه خواهد بود؟

در شهر بزرگی مانند تهران که حدود ۸.۵ میلیون جمعیت دارد تنها با یک شهردار و ۲۱ عضو شورای شهر قابل اداره نیست. سازوکار نظام‌مندی نیز برای مشارکت دادن شهروندان در اداره شهر و محلات وجود ندارد و در نتیجه باید سیاستی اتخاذ می‌شد که بتوان نقش شهروندان را در اداره شهر پررنگ‌تر کرد. احزاب ما آنقدر گسترده نیستند که در مناطق و محلات حضور فعال داشته باشند، NGO‌ها نیز به همین ترتیب و مانند احزاب، هنوز توسعه یافته نیستند و نمی‌توانند بسیاری از مناطق شهر را پوشش دهند. برای رفع این معضل در قانون اساسی ابتدائا شوراهای محلات پیش‌بینی شده بود، اما قانون کنونی در برابر این موضوع سکوت کرده و اختیار تشکیل یا عدم تشکیل آن به شورای شهر و شهرداری واگذار شده است.

در بسیاری از کشورها این شوراها به صورت سلسله مراتبی ایجاد می‌شود و از دل این شوراهای سلسله مراتبی، در نهایت شورای یک کلانشهر مانند تهران بیرون می‌آید. در کشور ما اما اینگونه نیست و با یک انتخابات تکلیف شورا مشخص می‌شود. در نتیجه با سازوکار موجود بهترین راه برای دخیل کردن شهروندان، ایجاد شورایاری‌هاست که در ۳۵۲ محله شهر تهران ایجاد می‌شوند.

ساختار و کار شورایاری‌ها به چه صورت خواهد بود؟

به این صورت است که ۹ نفر از معتمدین محله انتخاب می‌شوند و وظیفه دارند با برنامه‌ریزی و همکاری با شورای شهر مشارکت باقی اهالی محله را جلب کنند. آنها می‌توانند با بررسی شرایط خاص محله خود برای بهبود این وضعیت پیشنهادهایی در حوزه‌های عمرانی، فرهنگی و حتی اقتصادی مطرح کنند تا پس از بررسی توسط شهرداری و شورا در خصوص آن تصمیم‌گیری شود. ما امیدواریم که از این طریق شهروندان به مشارکت در اداره شهر و سرنوشت آن علاقه پیدا کنند؛ زیرا تهران شهری است که سهم چشمگیری از اقتصاد، نیروی انسانی کارآمد و انجمن‌ها و سمن‌های علمی، فرهنگی و هنری دارد و توسعه این شهر در توسعه کل کشور اثرگذار خواهد بود. اگر همه به سرنوشت شهر اهمیت بدهند و در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت کنند آن زمان خواهد بود که نظرات همه اقشار در اداره شهر دیده خواهد شد و تنها یک قشر خاص یا تعدادی محدود درباره همه چیز شهر تصمیم‌گیری نخواهند کرد.

برنامه‌ای برای افزایش نظارت شهروندان روی عملکرد مدیران شهری وجود دارد؟

در حال حاضر شورای پنجم با انتخاب شهرداری مانند آقای حناچی نشان داد که هم به خواست شهروندان در توسعه عمرانی توجه ویژه دارد و هم بناست که انضباط مالی و نظارت بر فعالیت مدیران شهری افزایش یابد. امروز اگر در شهر مسأله پسماند، مسأله ترافیک و دیگر مشکلات این چنینی وجود دارد همه آنها با حضور و مشارکت شهروندان قابل حل است. در مقابل شهرداری نیز امکانات زیادی نظیر ورزشگاه‌ها، فرهنگسراها و سراهای محله در اختیار دارد که می‌تواند در اختیار شهروندان بگذارد تا به صورت عمومی مردم بتوانند از آنها استفاده کنند.

لازمه این امر وجود شناخت دقیق از ویژگی‌ها و مردم هر محله است که اگر افرادی مقبول از خود همان محله‌ها برای شورایاری انتخاب شوند، این امر امکان پذیر خواهد بود. برای بانوان و کودکان در حوزه‌های فرهنگی، هنری و ورزشی می‌توان بسیار کارهای مفید انجام داد. شهروندان خود باید کمک کنند و با حضور فعال در حوزه مدیریت شهر، نمایندگان‌شان در شورا را یاری کنند. شورایاری‌ها امکان خوبی برای کمک به اعضای شورا برای تشخیص اولویت‌ها در محلات و مناطق و همچنین نظارت بر حسن عملکرد مدیران شهری هستند. برای مثال اگر عملی ساده مانند آسفالت کردن یک کوچه در جریان است، نظارت اعضای شورایاری بر حسن انجام این کار از قبیل تهیه مصالح مواد اولیه مرغوب و اجرای صحیح می‌تواند باعث شود تا ۱۵ سال دیگر نیازی به ترمیم آسفالت آن محل وجود نداشته باشد. البته باید تأکید کرد این مسأله محدود به حوزه عملکرد شهرداری نمی‌شود، در حوزه‌هایی چون ارائه آب، برق و گاز به شهروندان نیز شورای شهر می‌تواند تصمیماتی بگیرد و لازمه این کار کمک و مشارکت شهروندان است.

نقش شورایاری‌ها در کاهش هزینه‌ها و استفاده بهینه از منابع شهری چیست؟

اداره بهتر محلات ما با مشارکت شورایاران ممکن است. اگر افراد فرهیخته برای کمک به اداره شهر پیش قدم شوند می‌توان امید داشت بسیاری از مشکلات شهر زودتر و سریع‌تر حل شود. از طرف دیگر وجود این افراد باعث تشخیص بهتر اولویت‌های هر محله و جلوگیری از اتلاف منابع و نیروی انسانی خواهد شد. در شهری مانند تهران که پروژه‌های زیادی دارد، صرفه‌جویی و هدایت منابع به سمت مسائل اولویت‌دار، سهم بزرگی در کاهش هزینه‌ها و ارتقای عملکرد خواهد داشت. اصل ۱۰۳ اختیارات ویژه‌ای به شورای شهر داده است. شهروندان می‌توانند پیشنهادهای خود را از طریق شورایاری به شورا ارسال کنند. نشستی به صورت دوره‌ای با حضور فرماندار و حتی استاندار تشکیل می‌شود تا پیشنهادهای این چنینی از فیلتر شورا ارائه و در خصوص آنها تصمیم‌گیری شود.