نرخ دلار در کشور تابع متغییرهای سیاسی و اقتصادی است اما با توجه به اینکه در چند وقت اخیر کاهش نرخ دلار با شیب ملایمی همراه بود، سبب گردیه است تا رسانه‌های داخلی علل این آرامش نسبی در بازار ارز را بررسی کنند. به گزارش گروه نشریات خبری، بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که این رسانه‌ها متفق القول عامل روند نزولی قیمت دلار را حاصل اقدامات بانک مرکزی می‌دانند و نیز نسبت به تداوم این روند کاهشی ابراز امیدواری کرده‌اند. بررسی این رسانه‌ها همچنین حاکی از آن است که هر دو طیف رسانه‌های اصلاح طلب و اصولگرا مطالبی انتقادی درباره تخصیص دلار با نرخ ۴,۲۰۰ تومان منتشر کرده و درباره عدم توفیق این سیاست هم عقیده هستند.
رسانه‌های اصلاح طلب
عبارت‌های به کار رفته در اخبار و گزارش‌های رسانه‌های نزدیک به جریان اصلاح طلب عبارتند از: فعالان بازار علت اصلی کاهش قیمت ارز را تأثیر سیاست‌های بانک مرکزی در ایران و دبی می‌دانند؛ خرید و فروش‌های هیجانی در بازار کم شده است؛ عده دیگری از فعالان اتفاقات سیاسی را در رفت و برگشت قیمتی بازارها مؤثر دانستند؛ معامله‌گران پیرامون اخباری مانند راه‌اندازی اینستکس و احتمال آغاز به کار بازار متشکل ارزی مانور دادند؛ چگونه است که به‌رغم اعتراف مسؤولان اجرایی کشور به عدم توفیق این سیاست بعضی از دستگاه‌ها همچنان به تزریق دلار ۴۲۰۰ تومانی اصرار دارند؛ با حذف ارز دولتی در برخی کالاهای اساسی همچون گوشت، قیمت آن در بازار کاهش یافت؛ به (ارز ۴۲۰۰ تومانی) عده‌ای خاص دسترسی دارند و همین مسئله مقدمه ایجاد رانت است؛ دروازه واردات کشور عملاً با سیاست ارز دولتی با موانع بزرگی روبه‌رو بود.
علل کاهش قیمت ارز
روزنامه اعتماد نوشت: محمد کشتی‌آرای، رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف درباره وضعیت بازار سکه و طلا گفت: روز دوشنبه، طلای جهانی با ۲۲ دلار کاهش قیمت در بازارهای جهانی به یک هزار و ۳۸۷ دلار در هر اونس رسید. کاهش قیمت جهانی طلا همچنین کاهش نرخ ارز در بازار داخلی باعث شد در بازار سکه و طلا در دو روز گذشته شاهد کاهش قیمت‌ها باشیم. قیمت دلار در بازار ارز در روزهای اخیر با کاهش همراه شده و این کاهش قیمت درحالی ادامه دارد که موجب کاهش اختلاف قیمت خرید و فروش دلار آزاد با بانکی شده است. فعالان بازار علت اصلی کاهش قیمت ارز را تأثیر سیاست‌های بانک مرکزی در ایران و دوبی می‌دانند و می‌گویند: خرید و فروش‌های هیجانی در بازار کم شده است.
تارنمای فرارو نوشت: به گفته فعالان، یکی از عواملی که دیروز در برگشت قیمتی دلار و به تبع آن در بازگشت قیمتی سکه نقش داشت، نوسانات نرخ حواله درهم بود. دیروز نرخ حواله درهم در ابتدای روز تا محدوده ۳ هزار و ۴۸۰ تومان پایین رفت. به باور بیشتر بازیگران بازار این سطح از قیمت درهم عامل اصلی نزول بهای دلار در بازار داخلی بود. با این حال در ادامه روز قیمت حواله درهم در مسیر صعودی قرار گرفت و با عبور از محدوده ۳ هزار و ۵۰۰ تومانی تا قیمت ۳ هزار و ۵۵۰ تومان رشد کرد. همین عامل در انتظارات معامله‌گران بازار داخلی اثر داشت. با این حال، عده دیگری از فعالان اتفاقات سیاسی را در رفت و برگشت قیمتی بازارها مؤثر دانستند. از نظر آنها در ابتدای روز معامله‌گران پیرامون اخباری مانند راه‌اندازی اینستکس و احتمال آغاز به کار بازار متشکل ارزی مانور دادند.
دلار ۴۲۰۰ تومانی
روزنامه دنیای اقتصاد در یادداشتی نوشت: تخصیص دلار با نرخ ۴,۲۰۰ تومان نتوانست در عمل موجب تثبیت قیمت‌ها و جلوگیری از افزایش سطح قیمت‌های ناشی از جهش نرخ ارز شود و به دلیل نبود ساختارهای تهیه و توزیع که سال‌هاست از اقتصاد کشور جمع شده است کالاهای وارداتی با این نرخ نه تنها به تنظیم بازار منجر نشد که برعکس موجب ایجاد رانت و ظهور سلاطین مختلف در اقتصاد کشور شد و در عمل به فشاری جدید بر دهک‌های پایین درآمدی کشور و کاهش فاصله طبقه متوسط جامعه با خط فقر انجامید. اما سوال این است که امروز چه باید کرد؟ چگونه است که به‌رغم اعتراف مسؤولان اجرایی کشور به عدم توفیق این سیاست بعضی از دستگاه‌ها همچنان به تزریق دلار ۴۲۰۰ تومانی اصرار دارند. و اینکه آیا برنامه‌ای مشخص برای حذف دلار ۴۲۰۰ از چرخه اقتصاد کشور وجود دارد؟
دنیای اقتصاد در مطلب دیگری با تیتر «فرجام دلار ۴۲۰۰» می‌نویسد: طی روزهای گذشته سخنگوی دولت خبرهای منتشرشده مبنی بر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را تکذیب کرد. او وعده داد دولت مصمم است تا پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردکنندگان کالاهای اساسی را تا پایان سال ۱۳۹۸ ادامه دهد. استدلال دولتمردان یک محور اساسی دارد و آن مبارزه با گرانی است! کارشناسان معتقدند دولت تصور می‌کند با تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات می‌تواند در برابر گرانی کالاهای اساسی ایستادگی کند؛ اما تاکنون این سیاست نه تنها نتوانسته گرانی را مهار کند، بلکه در برخی کالاهای اساسی به‌دلیل صادرات کالاهای وارداتی که با انگیزه بهره‌مندی از تفاوت قیمت ارز دولتی و بازار آزاد صورت می‌گیرد، موجب افزایش شدید قیمت در بازار شده است. برای نمونه با حذف ارز دولتی در برخی کالاهای اساسی همچون گوشت، قیمت آن در بازار کاهش یافت؛ چراکه دروازه واردات کشور عملاً با سیاست ارز دولتی با موانع بزرگی روبه‌رو بود.
دنیای اقتصاد در تحلیلی از اهداف پنهان در قیمت‌گذاری دستوری ارز نوشت: اعلام نرخ ۴,۲۰۰ تومان برای ارز، فقط قیمت‌گذاری دستوری و اداری برای ارز نیست، بلکه اعلام شروع مجدد کنترل و نظارت اداری بر بازار کالاها و خدمات (به بهانه نظارت بر بازار کالاهای اساسی) و رویکرد مجدد به دخالت ناکارآی دولت در بازارهای کسب و کار است. اجرای این سیاست به تنهایی امکان‌پذیر نیست و باید فرآیندهای واردات، تولید، توزیع، مصرف و قیمت‌گذاری بسیاری از محصولات در بازارهای مختلف (بازارهای کالاهای سرمایه‌ای، واسطه‌ای و مصرفی) تحت نظارت دقیق و هزینه‌بر قرار گیرد. تجربه‌ای که دهه‌های قبل انجام شده و نامناسب بودن آن به اثبات رسیده است. بازارها، نظام تولید، الگوی مصرف جامعه و سهم واردات و تولید داخلی در عرضه محصولات اساسی و دیگر کالاها و خدمات در حال حاضر بسیار متفاوت از دوره‌های قبل است. سیاست‌های گذشته حتی اگر در زمان خود مناسب هم بوده باشند، با شرایط محیطی و فضای اقتصاد کلان و الگوی تولید و مهم‌تر ازهمه، نظام اجتماعی فعلی سازگار نیستند.
به گزارش ایسنا، مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران در یکی از صفحات اجتماعی خود اعلام کرده که با ارزیابی عملکرد سیاست ارز چند نرخی دولت در ماه‌های گذشته، به نظر می‌رسد این برنامه به نتایج مدنظر خود نرسیده و حتی مشکلاتی را نیز به وجود آورده است. خوانساری با بیان اینکه «رانت و بی عدالتی می‌تواند پایه‌های هر اقتصادی را سست کند»، از وضعیت فعلی بازار ارز به عنوان یکی از مصادیق اصلی رانت در اقتصاد ایران نام برده و معتقد است امروز ایران با دلار رانتی دست و پنجه نرم می‌کند. رئیس اتاق بازرگانی تهران معتقد است «نخستین انتقادی که به این حوزه وارد می‌شود این است که به این نوع ارز (ارز ۴۲۰۰ تومانی) عده‌ای خاص دسترسی دارند و همین مسئله مقدمه ایجاد رانت است.»
اما و اگرهای دلار ۱۰ هزار تومانی
تارنمای بهار نیوز نوشت: کاهش قیمت دلار در بازار طی این چند هفته اما و اگرها را گرم کرده است. عده‌ای از کارشناسان با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی و قطعی شدن این موضوع که جنگ نظامی‌ای میان ایران و آمریکا اتفاق نخواهد افتاد معتقدند قیمت ارز به سمت کانال ۱۰ هزار تومان حرکت خواهد کرد. اما از سوی دیگر برخی معتقدند با توجه به تحریم‌های پتروشیمی ایران از سوی آمریکا، اسکناس دلار در کشور کم خواهد شد و به تبع آن پس از ریزش مقطعی، قیمت دلار به سمت قیمت واقعی پیش خواهد رفت. به عقیده برخی کارشناسان بازار پولی و مالی، کاهش قیمت ارز ناگهان اتفاق نیفتاده و تصمیماتی که به مرور زمان برای این بازار اعم از تشکیل بازارهای ثانویه، سامانه‌های ارزی مانند سنا و نیما و در آخر هم بازار متشکل ارزی گرفته شده، عامل اصلی کاهش تدریجی قیمت ارز و به ویژه قیمت دلار بوده است. باید توجه داشت که نرخ دلار در کشور تابع متغیرهای سیاسی و اقتصادی است. متغیرهای سیاسی که قیمت ارز را دچار نوسان می‌کنند تهدیدات جنگی و یا مذاکرات هستند که به ترتیب تأثیرات منفی و مثبت بر بازار ارز علی‌الخصوص قیمت دلار داشتند.
رسانه‌های اصولگرا
در ادامه به برخی از عبارت‌های به کار رفته در گزارش‌های رسانه‌های نزدیک به جریان اصولگرا اشاره می‌شود: روند بهبود را می‌توان احساس کرد؛ راه‌اندازی بازار متشکل ارزی هم در ریزشی شدن قیمت ارز بی تأثیر نبوده است؛ امیدها برای تداوم کاهش نرخ سکه و ارز را بیشتر شده است؛ اصولاً نرخ‌های دستوری چه برای ارز، چه برای کالاها که عمدتاً قیمت‌های مصنوعی است، با رانت همراه می‌شود.
کاهش قیمت ارز
کیهان در گزارشی نوشت: در حالی است که اواخر هفته گذشته نرخ دلار به حدود ۱۲,۹۰۰ تومان رسیده بود روز گذشته قیمت دلار در بازار تهران در ادامه روند کاهشی خود، رقم ۱۲ هزار ۶۹۱ تومان را به ثبت رساند تا براین اساس فقط در دو روز گذشته کاهش بیش از ۲۰۰ تومانی را تجربه کرده باشد. مقایسه قیمت‌های روز گذشته دلار با ابتدای تیر ماه که قیمت آن ۱۳ هزار و ۴۵ تومان بود هم حاکی از این واقعیت است که طی ۱۰ روز گذشته، قیمت دلار در یک روند نزولی قابل توجه، بیش از ۳۰۰ تومان کاهش یافته است. بازار سکه نیز تجربه مشابهی داشت و پس از مدت‌ها وارد کانال چهار میلیون و ۴۰۰ هزار تومان شد؛ به عبارتی قیمت سکه که پایان هفته گذشته، قیمتی در حدود چهار میلیون و ۶۲۵ هزار تومان داشت، با ۱۴۱ هزار تومان کاهش در دو روز گذشته به قیمت چهار میلیون و ۴۸۴ هزار تومان تنزل نمود. مقایسه قیمت سکه نسبت به ابتدای تیر ماه نیز حاکی از این واقعیت است که با توجه به قیمت چهار میلیون و ۶۴۴ هزار تومانی هر سکه بهار آزادی در ابتدای تیر ماه، قیمت هر سکه ۱۶۰ هزار تومان کاهش یافته است. در همین زمینه؛ در یکم تیر ماه، عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی گفته بود: قول می‌دهم که ارزش پول ملی را تقویت کنیم، شرایط رو به بهبود است، روند بهبود را می‌توان احساس کرد.
روزنامه وطن امروز با اذغان به کاهش قیمت ارز نوشت: راه‌اندازی بازار متشکل ارزی هم در ریزشی شدن قیمت ارز بی تأثیر نبوده است. با وجود اینکه این وعده ماه‌هاست توسط مسؤولان مطرح می‌شود اما با عملیاتی شدن گرفتن پیش‌پرداخت از صرافان این موضوع از هر زمان جدی‌تر شده است. بنا بر این گزارش، دیروز هر یورو هم با ۲۰۰ تومان کاهش نسبت به روز یکشنبه ۱۴,۷۰۰ تومان فروخته شد. در کنار بازار پرتلاطم ارز، سکه هم دیروز توان مقاومت خود در برابر کاهش قیمت ارز را از دست داد و هر سکه بهار آزادی طرح جدید با ۴۰ هزار تومان کاهش ۴ میلیون و ۵۳۰ هزار تومان فروخته شد.
تقویت تسلط بانک مرکزی در بازار ارز
روزنامه جوان در گزارشی نوشت: دلار طی روزهای شنبه و یکشنبه هفته جاری در حدود ۴۵۰ تومان از ارزش خود را از دست داد، به‌طوری که روز گذشته این ارز حدود ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومان قیمت خورد که متعاقب این رخداد نیز بازار طلا و سکه نیز دچار ریزش شد، از دلایل این ریزش به خروج بسیاری از دلالان از بازار ارز طی شش ماه گذشته، ورود نقدینگی جدید به بازار سرمایه، تأکید بر راه اندازی بازار متشکل ارزی، بهبود حجم مبادلات در سامانه نیما، اصلاحات بودجه کل کشورو نظام بانکداری، کاهش قدرت عامه مردم به واسطه افزایش هزینه‌های معیشت و تأمین هزینه‌های اجاره‌بها به دلیل در پیش بودن فصل جابه‌جایی‌های مسکن، اخذ مالیات از معامله گران بازار ارز وریزش حواله درهم اشاره می‌شود. در ادامه این روزنامه نوشت: البته تسلط بانک مرکزی بر رویدادهای بازار ارز اعم از بازار داخلی و هرات و سلیمانیه عراق و… نیز به‌تبع تلاش صورت گرفته تا جایی تقویت شده‌است که حرفه‌ای‌ترین دلالان که به شکل شبکه‌ای در استان‌های کشور فعالیت داشتند، از نوسان‌گیری‌های محدود نیز دست کشیدند، زیرا قیمت در این بازار ارز تحلیل‌بردار نبود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، فعالان بازار علت اصلی کاهش قیمت ارز را تأثیر سیاست‌های بانک مرکزی در ایران و دبی می‌دانند و می‌گویند: خرید و فروش‌های هیجانی در بازار کم شده است. لازم به ذکر است، که بانک مرکزی تصمیم گرفته در ماه جاری بازار متشکل ارزی را راه اندازی کرده تا تعیین قیمت ارز در داخل کشور انجام گرفته و مدیریت آن نسبت به شرایط کنونی آسان‌تر شود. موضوعی که با عملی شدن آن می‌توان به کاهش بیش از پیش نرخ ارز امیدوار بود. البته کاهش‌های اخیر همزمان با وقایع سیاسی مهمی مانند شکار پهپاد آمریکایی در خلیج فارس و تحریم مسئولان ایرانی توسط آمریکایی‌ها رخ داد که این وضعیت نشان می‌دهد نه تنها گزینه مقاومت هزینه چندانی برای مردم ندارد بلکه منافع مادی و معنوی هم برای کشور ایجاد کرده از جمله اینکه امیدها برای تداوم کاهش نرخ سکه و ارز را بیشتر کرده است.
ارز ۴۲۰۰ تومانی
به گزارش مشرق، علی‌اکبر کریمی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در خصوص سیاست دولت و سرانجام ارز ۴۲۰۰ تومانی اظهار کرد: یک واقعیت تلخی که در مورد شرایط حاکم بر اقتصاد کشورمان وجود دارد، تصمیماتی است که دولت می‌گیرد و زمینه توزیع رانت‌های عظیم و گسترده را فراهم می‌کند. اصولاً نرخ‌های دستوری چه برای ارز، چه برای کالاها که عمدتاً قیمت‌های مصنوعی است، با رانت همراه می‌شود.
کریمی با بیان اینکه آثار سو سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی برای کشور بسیار سنگین بود، گفت: چند روز بعد از اتخاذ این تصمیم، در مجلس و در جلسه بررسی سوالات از رئیس جمهور، با حضور وزیر وقت اقتصاد، معاون اقتصادی رئیس جمهور، معاون پارلمانی و تعدادی دیگر از آقایان، به صورت خصوصی این بحث مطرح شد و جالب این بود که هیچکس مسئولیت این تصمیم را نپذیرفت و همه آن آقایان تاکید داشتند که آنها هم با این سیاست مخالف بوده‌اند.
نظر شما