حراج تهران و ناکامی نامداران

یازدهمین شب حراج تهران جمعه شب در حالی پایان یافت که آثار هنرمندان نامدار و صاحب نامی که در گذشته ارقام بزرگی را از خط رکورد فروش می‌گذراندند توان نزدیک شدن به بیشینه قیمت پیشنهادی حراج را نیز نداشتند.

اثر «بهجت صدر» که در اکتبر ۲۰۰۸ در حراج کریستیز دوبی ارائه شده بود با قیمت ۱ تا ۱ میلیارد و۵۰۰ میلیون تومان ارائه شده بود اما در نهایت با ۱ میلیارد و۵۰۰ میلیون تومان فروخته شد و همچنین اثر «محمود فرشچیان» که با قیمت ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تا ۲ میلیارد تومان ارائه شد در نهایت با فروش ۲ میلیارد تومان نسبت به بقیه نامداران از اقبال بهتری برخوردار بودند تا توقع را از این شب کم فروغ پایین بیاورند.

البته شب یازدهمین حراج تهران به کام معدود هنرمندانی هم بود؛ اثر «مسعود عربشاهی» که با برآورد قیمت ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان معرفی شده بود در نهایت ۱ میلیارد تومان چکش خورد و همچنین اثری از «حسن زرین‌قلم» با قیمت ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان در نهایت ۳۶۰ میلیون تومان فروخته شد.

اثر موفق دیگر از «عبدالحسین (رها) محسنی کرمانشاهی» با عنوان تنگه ماراو در ابعاد ۱۲۰ ×۱۲۰ سانتیمتر با برآورد قیمت ۴۰ تا ۶۰ میلیون تومان ارائه شده بود اما ۲۰۰ میلیون تومان به فروش رسید.

اثر «ابراهیم فرجی» نیز با برآورد قیمت ۴۰ تا ۶۰ میلیون تومان در حراج حضور داشت و ۱۶۰ میلیون تومان چکش خورد و اثری از «لیلی متین دفتری» با قیمت پیشنهادی ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان موفق شد به رقم ۵۵۰ میلیون تومان برسد.

آثار «صادق تبریزی»، «ابراهیم فرجی»، «ژازه تباتبایی»، «بهمن دادخواه- گروگان‌ها»، «جواد حمیدی»، «حسین کاظمی»، «ابوالقاسم سعیدی»، «پرویز تناولی» (سرِ شاعر)، «عیسی بهادری» و «احمد اسفندیاری» از میان ۸۰ اثر حاضر در حراج تهران توانستند نفس زنان از خط بیشینه برآورد قیمت‌ها عبور کنند.

آثاری از «کیخسرو خروش»، «جعفر روح‌بخش»، «بهمن نیکو»، «هوشنگ پزشک نیا»، «رضا مافی» و «محمد احصایی» که در دقایق پایانی حراج تهران ارائه شدند شانس فروش را در سالن نیمه خالی از دست دادند و چکش فروش به صدا در نیامد.

حضور ۲ اثر از هنرمندانی همچون سهراب سپهری، پرویز تناولی، ژازه تباتبایی و ۳ اثر از منیر فرمانفرماییان، از ویژگی‌های شاخص یازدهمین حراج تهران به شمار می‌رفت که شاید کمتر کسی با حضور موفق این آثار در دوره‌های گذشته چنین رکودی را پیش بینی می‌کرد.

آثار سهراب سپهری با موفقیت‌های متعدد در نخستین، دومین، چهارمین، هفتمین و نهمین دوره حراج تهران و ثبت رکورد ۵ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان در آخرین حضور خود چنین پیش فرضی را ایجاد می‌کرد که بتواند یکی از شگفتی‌های این دوره باشد ولی در نهایت اثر رنگ‌روغن روی بوم از «سهراب سپهری» در این دوره با قیمت ۲ تا ۳ میلیارد تومان عرضه شد و در کف قیمت پیشنهادی خود با ۲ میلیارد تومان چکش خورد و همچنین اثر دیگر این حراجی که با برآورد قیمت ۲ تا ۳ میلیارد تومان ارائه شد و ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان چکش خورد تا شب ناکامی امیدواران به رکورد شکنی سهراب را رقم بزند.

منیر (شاهرودی) فرمانفرماییان که همیشه صدرنشین فروش آثار هنرمندان زن است و در دهمین حراج آثار هنری تهران با فروش ۴ میلیارد تومان توانست شگفتی دوره خود باشد و همچنین در حراج کریستیز لندن که با عنوان «هنر مدرن و معاصر در خاورمیانه ۲۰۱۸» با فروش ۱۵۰ هزار پوند در کنار حراج ساتبیز لندن با عنوان «هنر قرن بیستم / خاورمیانه ۲۰۱۸» با فروش ۱۸۷ هزار و ۵۰۰ پوند موفقیت‌های چشم‌گیری کسب کرده بود، جمعه شب ناکامی دیگری در یازدهمین دوره حراج تهران به حساب می‌آمد.

در یازدهمین دوره حراج تهران از چهره‌های شاخص، سلبریتی ها (نامداران) و فوتبالیست‌ها خبری نبود ولی شاید بتوان مدعی شد نماینده‌هایی را به میدان رقابت فرستاده بودند. نگاهی گذرا به حاضرین در حراج سوال برانگیز بود؛ با تکیه بر تنها نمونه‌ای از این جامعه این پرسش ایجاد می‌شد که «دختر و پسر که مجموع سن آنها به چهل سال نمی‌رسید چطور می‌توانند در کشوری که نرخ رشد اقتصادی منفی است در خریدهای میلیاردی این حراج مشارکت فعال داشته باشند؟» و ارتباط آنها با تلفن‌های همراه بر فرض «نماینده دیگران بودن» صحه می‌گذاشت.

مشکلات اقتصادی که در ماه‌های اخیر سوژه‌های تصویری انواع تفریحات رستورانی و پُرزرق و برق را در صفحات مجازی به حداقل رسانده و حضور در این نوع مراسم را برای افراد هزینه‌بر کرده، خریداران آثار هنری را نیز تحت فشار قرار داده تا شب‌های روشن حراج تهران چنین به سوسو بیفتد.

مجموعه حراج تهران در سال ۱۳۹۱ به صورت نهادی مستقل و خصوصی شکل گرفت. این حراج تلاش می‌کند با معرفی بهترین نمونه‌های هنر مدرن و معاصر ایران در راستای تقویت بازار داخلی هنر که زمینه و بستر اصلی بازار جهانی است قدم بردارد.

طی یازده دوره برگزاری حراج تهران، گران‌ترین اثر فروخته شده تابلویی از سهراب سپهری بود که سال ۱۳۹۷ در نهمین دوره، لیلی گلستان آن را به حراج تهران عرضه کرد و با قیمت ۵ میلیارد و صد میلیون تومان فروخته شد و پس از آن اثری از منیر فرمانفرمایان با ۴ میلیارد تومان و اثر دیگری از حسین زنده‌رودی با ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در صدر رده‌بندی حراج قرار دارند.

یازدهمین دوره از "حراج تهران" هنر کلاسیک و مدرن ایران ۱۴ تیر ماه سال جاری در هتل پارسیان آزادی برگزار شد.