به گزارش روزنامه شرق، این اعلام در حالی انجام شد که شب قبل از آن، حسن روحانی و امانوئل مکرون، رؤسای جمهور ایران و فرانسه، در تماسی تلفنی با هم در مورد حفظ برجام رایزنی کردند. دفتر رئیس جمهوری فرانسه با صدور اطلاعیه‌ای گفته: «در این تماس تلفنی که یک ساعت طول کشیده، دو طرف موافقت کرده‌اند تا ۱۰ روز دیگر (۲۴ تیر) برای یافتن شرایطی جهت آغاز گفت و گوها با محور حفظ برجام تلاش کنند».
۲۴ تیر، چهارمین سالگرد توافق هسته‌ای ایران با کشورهای ۱+۵ است. هفته گذشته اعلام شده بوده که وزرای خارجه ۱+۴ در یک ماه آینده با هم جلسه خواهند داشت. احتمال دارد که این نشست در قالب مذاکرات وزرای خارجه انجام شود.
عراقچی، در مورد تماس تلفنی مکرون و روحانی گفته: «تماس شب گذشته مکرون با روحانی سازنده بود». ایران و کشورهای باقی‌مانده در برجام در شرایط سختی برای حفاظت از این توافق قرار دارند. آینده پیش‌رو اندکی نگران‌کننده به نظر می‌رسد. ایران در حال نشان‌دادن این واقعیت است که بیش از دیگر شرکا برای برجام انرژی نخواهد گذاشت و توپ این توافق در زمین آنهاست. در دیگرسو، ایالات متحده همچنان فشار بر همکاری با ایران را ادامه می‌دهد.
اروپا در ۶۰ روز ضرب الاجل اول، تلاش کرد تا اینستکس را به مرحله عملیاتی برساند؛ سازوکار تبادل مالی ایران و اروپا که اگرچه عملیاتی شده، اما نتوانسته، جلوی گام دوم کاهش سطح تعهدات هسته‌ای ایران در برجام را بگیرد. بااین‌حال به نظر می‌رسد تنها امید بازمانده در بین اروپایی‌ها، امانوئل مکرون است که در تلاش است تا برجام را حفظ کند؛ توافقی که معاون سیاسی وزیر خارجه می‌گوید ممکن است در این فرایند از دست برود. مکرون در یک هفته گذشته دوبار با حسن روحانی تماس گرفته است. در تماس هفته گذشته به نقل از مقامات آگاه، مکرون خواستار این شده که اعلام عبور از سقف ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا قبل از نشست گروه ۲۰ انجام نشود و این هفته خواستار تلاش برای حفظ برجام شده است. حسن روحانی بارها تأکید کرده که اگر میزان فروش نفت ایران به شرایط قبل از خروج آمریکا از برجام برسد و تبادلات بانکی ایران بدون مشکل انجام شود، ایران به تعهدات برجامی اش بازمی‌گردد.
نگرانی مکرون از پایان برجام
با این اوصاف امانوئل مکرون در تماس تلفنی با حسن روحانی، گفته: «پایان برجام به معنای اقرار به شکست دسته‌جمعی و اقدامی تأسف‌بار خواهد بود و بنابراین مسیر دوم را باید انتخاب کرد تا برجام حفظ و به تنش‌زدایی کمک شود». فرانسه هم می‌گوید آقای مکرون در این گفت‌وگو مراتب «نگرانی عمیق» خود از پیامدهای عقب‌نشینی تدریجی و فروپاشی احتمالی توافق هسته‌ای موسوم به برجام را اعلام کرده و گفته آماده است برای برون‌رفت از این بن‌بست تلاش کند، همان‌گونه که اقدام ایران در برداشتن گام دوم کاهش تعهدات برجامی را محکوم کرده است.
عباس عراقچی در جلسه دیروز گفته: «گرایش کشورهای اروپایی و روسیه و چین برای پیداکردن راه‌حل مشهود است. هرچند این کار، به دلیل فشارهای آمریکا و تحریم‌های این کشور کار سختی است، ولی این توافق صورت گرفته که زمینه برای دور جدیدی از گفت‌وگوها میان طرفین ایجاد شود و امیدواریم به راه‌حل‌های معقول و سازنده برسند».
شرط ایران برای حضور آمریکا در جلسات ۱+۴
وی با بیان اینکه ایده‌هایی میان ایران و گروه ۱+۴ وجود دارد، افزود: اگر لازم شد منعی ندارد آمریکا به شرط توقف تحریم‌ها در جلسه ۱+۴ شرکت کند. البته از نظر ما آمریکا از برجام خارج شده و از نظر ما مفهومی به معنای ۱+۵ دیگر وجود ندارد و اگر به آن اشاره شد، منظور مجموعه کشورها در گفت‌وگوهاست.
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به سؤالی مبنی‌بر اینکه آیا مکرون پیشنهاد جدیدی داده است که لحن از ۱+۴ به ۱+۵ تغییر کرده، گفت: اینکه اروپایی‌ها نتوانسته‌اند خواسته‌های ما را محقق کنند و مجبور به کاهش تعهدات شدیم به معنای توقف رایزنی‌ها و گفت‌وگوها و پیگیری ایده‌ها نیست. گفت‌وگوها و تماس‌ها حتی در سطح بالا ادامه دارد که نمونه آن تماس دوم مکرون با روحانی در هفته‌های گذشته بوده است. عراقچی با اشاره به اینکه ما با گروه ۱+۴ گفت‌وگو می‌کنیم و بحثی با آمریکا نداریم، خاطرنشان کرد: امیدواریم در روزهای آتی با تصمیم ایران و طرف‌های دیگر برجام به ابتکارات جدیدتر که منجر به گفت‌وگوهای جدیدتری شود به نتیجه برسیم.
عراقچی در پاسخ به پرسش خبرنگار «شرق» درباره بازگشت آمریکا پس از برداشتن تحریم‌ها در گفت‌وگوی تلفنی روحانی و مکرون، ابتکار فرانسوی‌ها بوده یا آمریکایی‌ها، گفت: چه فرقی می‌کند. به‌هرحال موضع ما درخصوص این پیشنهاد روشن است؛ اگر آمریکایی‌ها تحریم‌ها را بردارند می‌توانند در مذاکرات ما با ۱+۴ حضور داشته باشند.
سفر نمایشی نمی‌خواهیم
درحالی‌که در هفته‌های گذشته شایعاتی مبنی‌بر سفر امانوئل مکرون به ایران مطرح شده بود، عراقچی درباره رفت‌وآمدهای دیپلماتیک و سفر آقای مکرون و برگزاری اجلاس وزیران امور خارجه گفت: در روزهای آینده ما رفت‌وآمدهای دیپلماتیکی و تبادلاتی خواهیم داشت، از جمله جلسه وزیران امور خارجه ایران و ۱+۴ که در حال طراحی است. عراقچی تصریح کرد: ما خواهان سفر نمایشی نیستیم. نه می‌خواهیم که کسی نمایشی به ایران سفر کند و نه نمایشی به جایی خواهیم رفت. خواهان سفرها و جلساتی هستیم که منجر به نتیجه و تصمیمی برای تصحیح وضع موجود در برجام شود. بنابراین اینکه حتماً کسی به ایران سفر کند یا حتماً ما سفری داشته باشیم فی‌نفسه مطلوب ما نیست، مگر اینکه از این سفر نتیجه‌ای حاصل شود.
در واکنش به اقدام اخیر ایران، یک منبع آگاه در دولت فرانسه به خبرگزاری فرانسه گفت: در حال حاضر گزینه راه‌اندازی مکانیسم حل اختلافات موجود در برجام برای ما در مورد ایران مطرح نیست. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین نیز با بیان اینکه مسکو دلیل ایران برای تصمیمات جدیدش درباره برجام را درک می‌کند، از تهران خواست از «اقداماتی که موجب پیچیده‌ترشدن اوضاع می‌شود» پرهیز کند. «کنستانتین کوساچف» رئیس کمیته امور بین‌الملل دومای روسیه در واکنش به اقدام اخیر ایران برای افزایش سطح اورانیوم گفت: از این لحظه مسئولیت حفظ توافق برجام بر عهده آمریکاست. تنها واشنگتن است که می‌تواند با فراهم‌کردن شرایط سیاسی برجام را نجات دهد. سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با ابراز نگرانی نسبت به افزایش سطح غنی‌سازی در ایران گفت: منتظر اطلاعات بیشتر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این زمینه هستیم.
او همچنین گفت، اتحادیه اروپا به‌طور جدی از این کشور می‌خواهد تا اقدامات خود را که مطابق با تعهداتش در برجام نیست، متوقف کند و از آنها بازگردد. سخنگوی وزارت خارجه انگلیس نیز از جمهوری اسلامی ایران خواست تا سریعاً از «تمامی اقداماتی که مفاد برجام را نقض می‌کند»، بازگردد. وزارت امور خارجه آلمان با ابراز نگرانی نسبت به بالارفتن سطح غنی‌سازی اورانیوم در کشورمان اعلام کرد که آلمان منتظر تأیید این موضوع از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد ماند.
نظر شما