یوسف مولایی استاد حقوق بین‌الملل در سر مقاله ای در روزنامه آرمان، نوشته است: به عنوان مثال اگر ایران بخواهد با این مساله حقوقی برخورد کند می‌بایستی از طریق این مکانیسم پیش رود، اما چون ممکن است تهران از برخوردهای حقوقی در چارچوب برجام خیلی پاسخ نگیرد، ظرفیت‌های مناسبی تعریف نشده تا به احقاق حقوق ایران منجر شود. ایران به شیوه‌هایی متوسل می‌شود تا از طریق آنها بتواند اعمال فشار کند. همچنین تهران مسیر کامل مکانیسم پیش‌بینی شده در ماده ۳۶ را طی نمی‌کند. اما اینکه ایران از چنین اقداماتی پاسخ لازم را خواهد گرفت یا نه باید منتظر ماند و دید که اروپایی‌ها علاقه‌مند به حفظ برجام هستند یا نه و اینکه تا چه میزان توانایی دارند که آمریکا را تحت فشار قرار دهند که از مواضع خود در برطرف کردن تحریم‌ها، تعلیق تحریم‌ها و افزایش تحریم‌ها دست بردارد. به‌خصوص آنکه تحریم‌های ثانویه را ایالات متحده به نوعی غیر فعال کند.
همچنین نمی‌توان اطمینان صددرصد داشت که اقدامات ایران به پاسخ مناسب خواهد رسید. ایران با گزینه‌هایی که در اختیار دارد، بازی را پیش می‌برد که به هر حال اثراتی را می‌تواند داشته باشد. اما اینکه قطعاً به نتیجه منتهی شود به متغیرهای خیلی زیادی همچون روابط ایران و اتحادیه اروپا، روابط ایالات متحده آمریکا با چین و دیگر اعضای برجام و همچنین شورای امنیت سازمان ملل متحد بستگی دارد. اهمیت مسائل امنیتی در ایران و منطقه بازی بزرگی است که بخشی از آن در حال حاضر بازی می‌شود.
از سوی دیگر باید بدانیم که تصمیم‌گیری در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشتر متکی بر توازن نیروهاست. اینکه چه کشوری می‌تواند تا چه میزان آرای سایر کشورها را به نفع خود بسیج کند. با توجه به آنکه آژانس با اکثریت آرا اعمال رای می‌کند و رای اکثریتی مبدل به قطعنامه می‌شود. صرف نظر از آنکه کشوری همچون ایران تخلف کرده یا نکرده، و اینکه به‌طور کل برجام به آژانس مرتبط بوده یا نه، این مساله بستگی به توازن نیروها در رای‌گیری دارد، حال اگر کشورهایی که مخالف یکجانبه‌گرایی آمریکا در عرصه بین‌المللی هستند به نفع ایالات متحده رای ندهند، هیچ اتفاقی نمی‌افتد. اما این احتمال وجود دارد -همچنان که در گذشته این اتفاق افتاده- که آمریکایی‌ها اکثریت آرا را در آژانس بین‌المللی به نفع خود بسیج کنند. در مجموع می‌توان گفت آمریکایی‌ها از ظرفیتی که خیلی سیاسی نیست، بلکه فنی و حقوقی است به نفع خودشان استفاده می‌کنند.
نظر شما