غنی سازی ایران از روز گذشته حد مجاز خود بر اساس توافق برجام یعنی ۳.۶۷ درصد را گذراند. این اقدام در چارچوب گام دوم ایران برای کاهش تعهدات برجامی خود در مقابل بدعهدی طرف‌های برجام و برآورده نکردن خواسته‌های ایران انجام شده است.
اولین گام جمهوری اسلامی ایران هم ۶۰ روز پیش و در قالب افزایش میزان تولید اورانیوم البته در همان سطح ۳.۶۷ درصد بود که در روزهای گذشته از مرز ۳۰۰ کیلو گرم گذشته است. حالا ایران هشدار داده در صورت برآورده نشدن مطالبات ایران و تداوم بی توجهی طرف‌های برجام به تعهدات خود بخصوص در تسهیل فروش نفت و انتقال مالی گام سوم خود را ۶۰ روز دیگر برمی‌دارد.
روز گذشته سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری خود درباره گام سوم گفت: ما گام سوم را بعد از اتمام ۶۰ روز گام دوم برمی‌داریم در حال حاضر در حال بررسی امور هستیم و اگر طرف‌های مقابل به تعهدات خود عمل نکنند و همچون گذشته به گفتاردرمانی اکتفا کنند، ایران گام سوم را محکم‌تر و قاطع‌تر برخواهد داشت.
وی افزود: گام‌های ما در راستای کاهش تعهدات برجام در چارچوب حقوقی است که در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام به ما داده شده است مگر اینکه در این بین برخی از کشورها بخواهند اقدامات عجیب و غریبی انجام دهند. در این صورت ما منتظر گام سوم نخواهیم بود و گام نهایی خود را برمی‌داریم.
این رویدادها امروز در فضای رسانه‌های داخلی بازتاب گسترده‌ای داشته است. بدین ترتیب که رسانه‌های اصلاح طلب از یک سو ضمن محق دانستن اقدامات برجامی ایران در جهت کاهش تعهدات، تاکید می‌کنند که این گام‌ها با "احتیاط عاقلانه" و با در نظر گرفتن شرایط نظام بین‌الملل برداشته شود.(آرمان)
در مقابل رسانه‌ای اصولگرا از یک سو می‌نویسند دولت نباید تحت تأثیر هیچ تحلیل غلطی از اقدامات حداقل گام به گام خود برای متوقف‌کردن اجرای تعهداتش در برجام و نهایتاً خروج از برجام دست بردارد.(کیهان) و از سوی دیگر معتقدند تصمیم دولت برای بازگشت به هسته‌ای مقتدرانه نبوده و حتی اقتدار دولت با این رویکرد مخدوش شده است.(وطن امروز)
رسانه‌های اصلاح طلب
این رسانه‌ها امروز در راستای بازتاب و بررسی اخبار و رویداهای همچون اقدامات برجامی ایران، عملکرد اروپا و فشارهای آمریکا به طرح محورهای زیر پرداختند: "گام‌های ایران در مسیر کاهش تعهدات برجامی"، "راه‌های مقابله ایران با تحریم‌ها"، "برجام و عملکرد طرفین آن"، "نقش فرانسه در کم کردن تنش‌های میان ایران و آمریکا"، "رابطه ایران و آمریکا" و "احتمال درگیری نظامی میان ایران و آمریکا".
گام‌های ایران در مسیر کاهش تعهدات برجامی
اعتماد در گزارشی با اشاره به "تلافی برجامی روی دور تند با شیب ملایم" می‌نویسد: تهران در حالی پس از دو گام نخست افزایش ذخیره اورانیوم و ذخیره آب سنگین گام دوم را با افزایش سطح غنی‌سازی برداشت که تماس‌ها و تلاش‌های دیپلماتیک ۱+۴ برای متوقف کردن اقدام‌های ایران و بازگشت توافق هسته‌ای به شرایط پیش از ۱۸ اردیبهشت ادامه دارد. در روزهایی که بازرسان آژانس بین‌المللی انژری اتمی با در اختیار داشتن نمونه‌های برداشته شده از نطنز به وین عبور ایران از خط قرمز را خبر می‌دهد و کاخ سفید خواهان برگزاری نشست شورای حکام برای بررسی این اقدام ایران شده است، تهران یا میزبان دیپلمات‌هاست یا وزارت خارجه در حال تهیه مقدمات سفر محمدجواد ظریف به خارج از کشور برای رایزنی‌های دیپلماتیک است. در حالی که اروپایی‌ها ۶۰ روز نخست فرصت ایران به ۱+۴ را چندان جدی نگرفتند، برداشته شدن گام دوم زنگ خطرها را برای پایان برجام به صدا در آورده است. در حالی که امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه به حسن روحانی می‌گوید که تلاش‌های خود را برای جبران نبود امریکا در برجام از حیث اقتصادی دوبرابر می‌کنیم، فعلاً خبری از عملی شدن شعارهای سیاسی نیست.
مهدی ذاکریان، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با روزنامه همدلی: آمریکا یا همان ترامپ به شدت در حال تلاش است تا از نفوذ خودش بهره برده و اروپایی‌ها را هم از ماندن در برجام منصرف کنند. خب! در چنین حالتی چطور می‌توانند توقع داشته باشند ایران مو به مو به تعهداتش عمل کند و در حالی که نگرانی‌های ما سر جای خودش است، نگرانی‌های آنها به طور کامل برطرف شود؟ دقیقاً به همین دلیل، گام دوم را باید تصمیمی هوشمندانه بدانیم که ایران از طریق این تصمیم به طور پله‌ای به طرفین خود این پیام را می‌دهد که ماندن در برجام همان طور که از سمت ما باید جدی گرفته شود، باید آنها هم به تعهدات برجامی‌شان بدون هیچ کم و کاستی عمل کنند. در واقع پله‌ای عمل کردن به این معنی است که اگر شما برگردید، ما هم بر می‌گردیم و اگر تعهدات برجام را فقط برای ایران لازم‌الاجرا می‌دانید که خب! دلیلی ندارد ما چنین مطالبه غیرمنطقی و غیرقانونی‌ای را جدی بگیریم.
مردمسالای نیز درگزارشی با تیتر "اروپا مخاطب این روزهای تهران است" می‌نویسد: بسیاری از تحلیل گران مخاطب اصلی این تلاش را سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس می‌دانند که نتوانستند وعده‌های داده شده را عملی نمایند و منافع اقتصادی ایران را تأمین کنند. آنها تقریباً اقدام خاصی را هم در مقابل ترامپ به نمایش نگذاشتند… برکسی پوشیده نیست که هدف ایران از اعلام گام دوم تحریک کشورهای اروپایی برای اقدام عملی بهتر و سریع‌تر در قبال تعدات آنها در برجام است. دلیلی که چنین تحلیلی را منطقی‌تر جلوه می‌دهد آن است که ایران تاکید کرد در صورتی که کشورهای اروپایی به تعهدات خود به ویژه ۱۱ اقدام تصریح شده عمل کردند تهران بار دیگر ضمن بازگشت به برجام، مفاد آن را همچون گذشته به اجرا در می‌آورد.
"احتیاط عاقلانه" تیتر یک روزنامه آرمان است که در ذیل آن توصیه شده در شرایطی که هرروز شاهد افزایش فشارهای ایالات متحده در عرصه جهانی برای منزوی کردن جمهوری اسلامی و خطرناک جلوه دادن پرونده هسته‌ای ایران هستیم، این نیاز احساس می‌شد که گام‌های ایران در راستای کاهش گام‌به‌گام تعهدات برجامی عاقلانه و با در نظر گرفتن شرایط نظام بین‌الملل برداشته شود؛ چرا که اولاً به حقانیتی که کشورهای دیگر به سبب صبر استراتژیک یک ساله در برجام برای تهران قائل هستند آسیبی وارد نشود و درثانی آمریکا نتواند از این موضوع دستاویزی برای محکوم کردن جمهوری اسلامی در مجامع حقوقی بسازد.
راه مقابله ایران با تحریم‌ها
قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت خارجه در گفتگو با آرمان اظهار داشت: متقابلاً ایران ابزار مقابله به مثل ندارد. به عنوان نمونه اقدام ایران برای تحریم واشنگتن اثربخشی چندانی ندارد. چون ایران نه تجارت عمده‌ای با ایالات متحده دارد و نه حاکمیتی بر شرکت‌هایی که با این کشور تجارت می‌کنند دارد. لذا اعمال تحریم توسط ایران فاقد اثربخشی است. اما ایران می‌تواند از لحاظ حقوقی دست به اقدام بزند. در هر صورت اثربخشی این اقدامات حائز اهمیت می‌باشد. آستانه تحمل (صبر استراتژیک) ایران پایان پذیرفته و شروع به کاهش تعهدات برجامی کرده است. ایران تلاش داشت تا از طریق فعالیت‌های دیپلماتیک و ارتباط با کشورهای دیگر تحریم‌ها را کم‌اثر کند که ظاهراً اثربخشی چندانی نداشته است.
در مورد اروپایی‌ها هم به نظر نمی‌رسد که اروپایی‌ها قادر باشند که برجام را حفظ کنند و حتی برای حفظ برجام بیشتر تلاش کنند. در حال حاضر اروپایی‌ها نتوانسته‌اند انتظارات ایران را برآورده کنند. شاید بتوان در چنین شرایطی به بسته‌های پیشنهادی فکر کرد که توسط ایران مطرح شود و با اتخاذ برنامه سیاسی روشن و جامع و با در نظر گرفتن منافع ملی، فعالیت دیپلماتیک خود را وسعت داده و بر تشریح مواضع خود برای طرف مقابل متمرکز شود. در مجموع می‌توان گفت مسیری که دیده می‌شود مه‌آلود است.
یوسف مولایی، استاد روابط بین الملل در یادداشتی در روزنامه آرمان می‌نویسد: ایران بخواهد با این مساله حقوقی برخورد کند می‌بایستی از طریق این مکانیسم پیش رود، اما چون ممکن است تهران از برخوردهای حقوقی در چارچوب برجام خیلی پاسخ نگیرد، ظرفیت‌های مناسبی تعریف نشده تا به احقاق حقوق ایران منجر شود. ایران به شیوه‌هایی متوسل می‌شود تا از طریق آنها بتواند اعمال فشار کند. همچنین تهران مسیر کامل مکانیسم پیش‌بینی شده در ماده ۳۶ را طی نمی‌کند. اما اینکه ایران از چنین اقداماتی پاسخ لازم را خواهد گرفت یا نه باید منتظر ماند و دید که اروپایی‌ها علاقه‌مند به حفظ برجام هستند یا نه و اینکه تا چه میزان توانایی دارند که آمریکا را تحت فشار قرار دهند که از مواضع خود در برطرف کردن تحریم‌ها، تعلیق تحریم‌ها و افزایش تحریم‌ها دست بردارد. به‌خصوص آنکه تحریم‌های ثانویه را ایالات متحده به نوعی غیر فعال کند. همچنین نمی‌توان اطمینان صددرصد داشت که اقدامات ایران به پاسخ مناسب خواهد رسید. ایران با گزینه‌هایی که در اختیار دارد، بازی را پیش می‌برد که به هر حال اثراتی را می‌تواند داشته باشد. اما اینکه قطعاً به نتیجه منتهی شود به متغیرهای خیلی زیادی همچون روابط ایران و اتحادیه اروپا، روابط ایالات متحده آمریکا با چین و دیگر اعضای برجام و همچنین شورای امنیت سازمان ملل متحد بستگی دارد. اهمیت مسائل امنیتی در ایران و منطقه بازی بزرگی است که بخشی از آن در حال حاضر بازی می‌شود.
همدلی در یادداشتی نوشت: شرایط، برای ایران شرایط سختی است و انواع تهدیدها و تحدیدها منافع ملی را هدف قرار داده‌اند. دقیقاً ایران باید مراقب باشد، کاری نکند که اروپایی‌ها به ناچار به سمت آمریکا هدایت شوند. در حقیقت یک راه‌هایی باید واقع‌بینانه بررسی شود تا مشخص شود که توجه به چه الزام‌هایی می‌تواند از شکاف موجود بین اروپا و آمریکا بهره‌برداری کند. البته این امر دشواری‌های زیادی را می‌طلبد. چون اروپا اهرم‌های زیادی برای رویارویی با آمریکایی‌ها در اختیار ندارد. چون شرکت‌های بزرگ اروپایی اگر منافع خودشان را در نظر بگیرند، برای‌شان چاره‌ای جز این نمی‌ماند که همکاری با بازارهای آمریکایی داشته باشند و به راحتی از همکاری نه چندان پررنگ و جدی با فضای اقتصادی ایران صرفنظر کنند. در واقع ایران از این زاویه باید بررسی کند که چه اهرم‌هایی دارد و چه نوع برنامه‌هایی را می‌تواند اجرایی کند تا از این طریق بتواند با تأمین منافع، مشکلات و کاستی‌ها را به کمترین حالت ممکن خود برساند.
آرمان درپاسخ به اینکه چگونه باید از این شرایط خارج شد و وضعیت را به نحو مطلوب تغییر داد، نوشت: مسلماً دولت ۲ رویکرد پیش رو خواهد داشت. نخست اینکه با همین رویه کاهش گام‌به‌گام تعهدات در برجام پیش رفته و مقاومت را در تمامی سطوح در دستور کار خویش قرار دهد و از طرق پیش‌بینی شده با کشورهای مد نظر مراودات تجاری و اقتصادی خود را از سر بگیرد. یا اینکه منتظر پایبندی اروپایی‌ها و اجرای کامل اینستکس اروپایی باشد تا شاید آنها با دور زدن تحریم‌های آمریکا ایران را از شرایط جنگ اقتصادی فعلی نجات دهند. هر چه باشد مسئولان باید راهکارهایی پُر سود و کم هزینه‌ای را برای خروج از شرایط فعلی در جهت ایجاد رضایتمندی مردم در پیش بگیرند.
برجام و عملکرد طرفین آن
ولی ناصر، رئیس موسسه مطالعاتی جان هاپکینز و محقق در حوزه سیاست خاورمیانه و دیپلماسی در گفتگو با ایلنا اظهار داشت: اروپا، روسیه و چین اظهار می‌کنند که می‌خواهند برجام را زنده نگه دارند اما تاکنون نتوانستند تلاش چشمگیری نشان دهند آنها نشان دادند که گویا در مقابل آمریکا برای اجرای تعهدات خود و کمک به ایران ضعیف هستند و تاکنون نتوانستند تعهدات خود را اجرایی کنند. ایران تاکنون به برجام متعهد بوده است، اما اکنون صبر ایران تمام شده از سویی دیگر ممکن است در صورت عدم اجرای تعهدات اروپایی‌ها در قبال ایران، تهران از برجام خارج شود.
محمدجواد جمالی نوبندگانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با ایلنا، با بیان اینکه طرفین برجام تصورشان این بود که خویشتن‌داری ما از موضع ضعف است و هنگامی که ایران بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ گرفتیم فکر می‌کردند ما لاف سیاسی می‌زنیم، اظهار داشت: اقدامات جمهوری اسلامی مورد تاکید و تائید همه گروه‌های سیاسی، عقلای قوم، اجزای مختلف حاکمیت، قوای مقننه و مجریه است… ما از امروز این حق را برای خودمان قائل هستیم هر چقدر که نیاز باشد غنی‌سازی را انجام دهیم از ۳.۶۷ بالاتر برویم و حتی اگر نیاز بود به ۲۰ درصد برسیم.
به گفته وی کم و زیاد و کردن درصد غنی‌سازی عاملی تعیین‌کننده برای جمهوری اسلامی است و می‌تواند در مقتضیات زمان به بازی کردن ایران در زمین حریف کمک کند. اروپایی‌ها همیشه از اینکه ما به غنی‌سازی ۲۰ درصد برسیم وحشت داشته و دارند و اصلاً برای همین بود که پای میز مذاکره آمدند. این نکات در کنار اراده محکم جمهوری اسلامی نشان داد تا ما اقدامی انجام ندهیم، اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها هیچ کاری انجام نخواهند داد. ما باید هوشیار باشیم اروپایی‌ها روش‌های دیگری برای سرگرم کردن و به انحراف کشیدن ما نداشته باشند و نکته مهم‌تر اینکه حتماً باید اقداماتشان راستی‌آزمایی شود. همیشه ما اقدام می‌کردیم و منتظر اقدام طرف مقابل بودیم اما این‌بار فرق می‌کند طرف مقابل باید اقدامات لازم را انجام دهد ما دست به عمل بزنیم.
علی بختیار، رئیس فراکسیون پاسخگو مجلس در گفتگو با ایسنا با اشاره به تصمیم ایران در برداشتن گام دوم کاهش تعهدات برجامی بیان کرد: اقدام ایران در برداشتن گام دوم و کاهش تعهدات برجامی در چارچوب برجام انجام شده است. ایران بر اساس مواد برجام تعهدات برجامی خود را کاهش داد و به دنبال نفی برجام نیست.
وی با اشاره به آینده پیش روی برجام گفت: امروز برجام در سراشیبی قرار گرفته است و کم کم تعهدات برجامی در حال کاهش است. اروپاییان به تعهدات خود در برجام پایبند نبودند و بر اساس برجام جمهوری اسلامی حق دارد متناسب با بدعهدی سایر کشورها تعهدات خود را کاهش دهد. اروپاییان یا نمی‌توانند تعهدات خود را انجام دهند و یا نمی‌خواهند انجام دهند که در هر دو صورت منافع ما از این معاهده تأمین نمی‌شود و ما هم تعهدات خود را به دنبال آن کاهش خواهیم داد.
در بخشی از روزنامه آفتاب یزد آمده است: برجام حداقل در بعد سیاسی نتایج ملموسی داشته است که قابل کتمان نیست. البته اینکه دولت روحانی چگونه از برجام سود برد نیز محل بحث است لیکن نبایستی فراموش کرد ما حدود دو سال توسط برجام پس یک مرحله تحریم سنگین دولت اوباما، نفس اقتصادی کشیدیم و مجدداً زیر تحریم دولت ترامپ رفتیم. آن تنفس مزایایی داشت که در این شرایط قابل حس و درک است.
نقش فرانسه در کم کردن تنش‌های میان ایران و آمریکا
تارنمای فرارو در پاسخ به این پرسش که آیا فرانسه می‌تواند برای تنش فعلی میان ایران و غرب راه حلی پیدا کند، نوشت: تنش‌ها میان ایران و آمریکا در یک سال گذشته به طور تصاعدی افزایش یافته و در حال حاضر به مرحله حساسی رسیده است. بدیهی است که با توجه به حساسیت امور، نمی‌توان به سادگی راه حلی پیدا کرد. با این حال، در عالم سیاست هیچ چیز، غیرممکن نیست. در تماس اخیر رؤسای جمهور ایران و فرانسه، ظاهراً ماکرون به روحانی پیشنهاد داده است که تهران و واشنگتن در قالب گروه ۱+۵ گفتگوها را از سربگیرند. روحانی هم با این پیشنهاد مخالفت نکرده، اما ورود به این گفتگوها را به رفع تحریم‌های آمریکا مشروط کرده است.
در حال حاضر، رفع تحریم‌ها شرط اصلی ایران برای هرگونه مذکرات با آمریکاست. ایران تاکید می‌کند که آمریکا باید قبل از مذاکرات تحریم‌ها را رفع کند و به برجام بازگردد. اما ناظران، احتمال بازگشت ترامپ به برجام و رفع تحریم‌ها قبل از مذاکرات و یا در حین مذاکرات را بعید می‌دانند… با این همه، رسیدن به یک راه حل میانی بعید نیست. هماهنگی فرانسه و آمریکا در مسئله ایران، ممکن است به راه اندازی اینستکس و کارآمد شدن آن منجر شود. خصوصاً که الآن آمریکا هم از راه‌اندازی این سازوکار حمایت می‌کند. بنابراین، ماکرون با حمایت آمریکا می‌تواند از طریق راه اندازی اینستکس ایران را به ماندن در برجام متقاعد کند. الآن، اروپا به رهبری ماکرون، متولی پرونده ایران شده و، چون ماکرون روابط نزدیکی با آمریکا و ایران دارد، احتمال موفقیت فرانسه در تنش‌زدایی یا حداقل انتقال پیام میان ایران و آمریکا بیشتر شده است.
تارنمای خبرآنلاین نیز در گفتگو با عبدالرضا فرجی راد، سفیر پیشین ایران در نروژ به نقل از وی می‌نویسد: این احتمال را باید در نظر داشت که پیش‌قدم شدن مکرون می‌تواند خواسته آمریکایی‌ها باشد چون ایران اکنون با صبر استراتژیکی که داشته و گام‌های منطقی که برداشته است دست برتر را پیدا کرده است.
امکان جمع شدن طرف‌های مذاکره از سوی فرانسه امکان پذیر است، اما اگر منظور مذاکرات ایران و آمریکا باشد که تهران با آن مخالف است و تا زمانی که ترامپ در قدرت است بعید به نظر می‌رسد. اما مذکرات بین کشورهای ۱+۵ احتمال بیشتری دارد، هر چند که ایران اعلام کرده که ۱+۵ دیگر وجود ندارد و مذکرات ۱+۴ را قبول دارد. اما سناریوی دیگری که احتمالش کم است هماهنگی‌های فرانسه برای حضور نماینده آمریکا در این مذاکرات است و در این صورت موضع‌گیری ایران مبنی بر عدم گفت و گو با آمریکا نیز نقض نخواهد شد.
رابطه ایران و آمریکا
محمد جمشیدی، استاد دانشگاه تهران به روزنامه ایران می‌گوید: بنابر تجربیات تاریخی، رویه کنونی امریکا و طرح مذاکره این کشور طرح فریب ایران است… مسأله این است که همه طرف‌ها یعنی از شخص ترامپ گرفته تا طیف تندروهایی چون پمپئو و حتی دموکرات‌هایی که به سیاست ترامپ نقد می‌کنند همه در یک امر اتفاق نظر دارند و آن تشدید تحریم و فشار بر ایران است. حالا اگر راه حل رفع این تحریم‌ها مذاکره است و این رویکرد فشار را متوقف می‌کند، می‌توان به راهکار مذاکره به عنوان یک گزینه مؤثر روی آورد اما اگر طبق محاسبات معلوم شود در حال حاضر مقاومت و استفاده از ابزارهای قدرت و کمک گرفتن از سیاست شرکای ثالث چاره کار است و لزوماً اهداف کشور از طریق مواجهه و مذاکره مستقیم با امریکا تحقق نمی‌یابد، باید به سراغ گزینه‌های دیگر رفت؛ یعنی می‌خواهم بگویم باید به طرح مسأله دقت کرد اساساً هدف سیاست خارجی مذاکره یا عدم مذاکره نیست بلکه از بین بردن فشار و تحریم است.
سیدکاظم اکرمی، نماینده دور اول مجلس شورای اسلامی و وزیر آموزش و پرورش در دوران دفاع مقدس به آرمان می‌گوید: امروز استراتژی مقاومت است و به‌نظرم در حال حاضر و با دولتی که امروز در آمریکا بر سر کار است، عملاً چاره دیگری نداریم، اما به گذشته که نگاه می‌کنم، می‌بینم ما فرصت‌هایی بسیار خوبی داشتیم که این چالش را حل و خطر تحریم‌ها را از خود دور کنیم. شاید اگر به آن فرصت‌ها بهتر توجه می‌کردیم امروز شرایط کشور این گونه نمی‌شد و این چنین دیپلماسی ما به بن بست نمی‌خورد. یک نمونه آن در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون بود، خانم آلبرایت رسماً اعلام کرد که آمریکا در سقوط دولت دکتر محمد مصدق نقش داشته است. این اعتراف می‌توانست موقعیت خوبی برای ایران باشد که بگوید حال که آمریکا تقصیر خود را در کودتا علیه ملت ایران پذیرفته، می‌توان مذاکره کرد. می‌شد بررسی شود و به جهان اعلام شود که آمریکا چه ضرر بزرگی به ملت ایران زده اما تا آنجا که به خاطر دارم نه از این فرصت‌ها نه از فرصت‌های دیگر استفاده درستی نشد و در نهایت پس از سال‌ها کشمکش در نهایت کار به این جایی رسیده که اکنون می‌بینیم.
وی در ادامه افزود: به‌نظرم امروز دیگر کاری جز مقاومت از دست ما برنمی‌آید. باید به گذشته برگردیم، اشتباهات خود را بازخوانی کنیم و از آنها برای آینده درس گیریم. امروز موضع صحیح و منطقی وزیر خارجه این است که اگر آمریکا مذاکره می‌خواهد، به برجام که توافقی بین‌المللی است بازگردد، آنگاه ایران نیز به میز مذاکره باز خواهد گشت. این حرفی منطقی و بر اساس موازین حقوق بین‌الملل است. این رفتار سلطه‌جویانه آمریکا وجود دارد اما برخورد ما با این کشور باید منطقی و با سیاست باشد تا بتوان منافع ملی را تأمین کرد.
روزنامه ابتکار در سرمقاله امروز خود نوشت: چالش اصلی دولت «دونالد ترامپ» در مقابله با ایران، ناکامی در ایجاد ائتلاف جهانی و به‌ویژه تشکیل جبهه عربی در این‌باره است. شمار متحدان ترامپ در همه ماه‌های پس از خروج از برجام، همچنان همانی است که در گذشته بود. اسرائیل، عربستان، امارات‌متحده عربی و بحرین، خلاصه متحدان منطقه‌ای واشنگتن هستند. در همین‌حال اگر بازی لفاظانه دولت‌های بریتانیا و گاه فرانسه را مستثنی کنیم، نه در سطح اروپا و نه آسیا سیاست ائتلاف‌سازی ترامپ کامیاب نبوده است.
احتمال درگیری نظامی میان ایران و آمریکا
به نوشته روزنامه ایران به نقل از یک استاد دانشگاه ایران و امریکا این روزها به خطوط قرمز همدیگر نزدیک شده‌اند. ایران دست کم با سرنگونی پهپاد به نوعی سیاست عملی خود را نشان داد اما چنان که شاهد بودیم، پاسخ عملی امریکا به سرنگونی پهپاد، تحریم ایران بوده است و نه یک مواجهه نظامی. امریکا تاکنون به رغم آنکه نشان می‌دهد آماده یک برخورد نظامی جدی با ایران است اما خود را در موقعیت به راه انداختن جنگ دیگری در خاورمیانه نمی‌داند. در واقع شروع جنگی دیگر در منطقه در راستای تحقق منافع استراتژیک این کشور نیست آنها با اطلاع از آرایش نظامی ایران بخوبی می‌دانند ممکن است شروع کننده جنگ با ایران باشند اما دامنه آن، طول جغرافیایی و دامنه زمانی این جنگ دیگر در اختیار این کشور نیست و ایران می‌تواند این درگیری را به یک جنگ گسترده تبدیل کند، بنابراین پاسخ آنها به سقوط پهپاد امریکایی، تحریم بوده است.
رسانه‌های اصولگرا
"اقدامات برجامی ایران و عدم اعتماد به اروپا"، "انتقاد از نحوه اعلام اقدامات برجامی از سوی دولت" و "روابط ایران و آمریکا" محورهایی است که از سوی رسانه‌های اصولگرا مورد توجه قرار گرفته است.
اقدامات برجامی ایران و عدم اعتماد به اروپا
کیهان در یادداشت امروز خود درخصوص اجرایی‌شدن اینستکس نوشت: اولاً این ادعا بعداز تهدید و مهلت شصت روزه ایران به اروپا رخ داد. این یعنی اینکه مقاومت، حتی در اقدامی نمادین جواب می‌دهد. ثانیاً به راحتی می‌توان نتیجه گرفت که اگر فشارهای جمهوری اسلامی ادامه یابد می‌توان اروپایی‌ها را مجبور به اجرای تعهداتشان و دادن امتیازات بیشتر کرد. لذا دولت نباید تحت تأثیر هیچ تحلیل غلطی از اقدامات حداقل گام به گام خود برای متوقف‌کردن اجرای تعهداتش در برجام و نهایتاً خروج از برجام دست بردارد. ثالثاً نکته مهم اینکه اروپایی‌ها در ظاهر چنین القا می‌کنند که بین ایران و آمریکا، ایران و برجام را انتخاب کرده‌اند اما واقعیت این است که اروپا با چراغ سبز آمریکا دست به تلاش نمادین و تبلیغات در اینستکس زده است و مهلت شصت روزه و تهدید جمهوری اسلامی در متوقف کردن تعهداتش باعث عقب نشینی آمریکا و اروپایی‌ها شده است.
رابعاً به نظر می‌رسد آمریکا و اروپا تحت تأثیر سرنگونی پهپاد جاسوسی آمریکا و حوادث خلیج فارس چاره‌ای جز دادن امتیازات اقتصادی به ایران برای جلوگیری از اقدامات بازدارنده بیشتر جمهوری اسلامی ندارند. خامسا آمریکا و اروپایی‌ها در سناریوی هماهنگ خود تلاش می‌کنند از یکطرف با ادعای مذاکره و از سوی دیگر با تاکتیک اینستکس از خدشه‌دارشدن بیشتر اعتبار بین‌المللی خود جلوگیری کنند. سادسا باید نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام در وین را «آخرین فرصت فریبکاری اروپایی‌ها» تلقی کرد و امیدی به نشست این کمیسیون با حضور وزرای خارجه کشورهای باقی‌مانده نداشت مگر اینکه همچنان اهدافی پشت پرده‌ای برای حفظ برجام به هر قیمتی وجود داشته باشد.
تارنمای مشرق نیوز در گزارشی به نقل از خبرگزاری فارس نوشت: رفتارهای اروپا پس از خروج آمریکا از برجام نشان می‌دهد اروپا به دنبال نگه داشتن ایران در برجام در کنار حفظ اهرم‌های فشار علیه ایران است تا ایران را درباره مسائل موشکی و منطقه‌ای پای میز مذاکره بنشاند. پس از خروج آمریکا از برجام و وعده کشورهای اروپایی برای تأمین منافع ایران از برجام، دولتمردان ایران امیدوارانه در برجام ماندند و تعهدات برجامی خود را علی‌رغم نقض توافق از سوی آمریکا اجرا کردند. وعده اروپا برای ایجاد یک کانال ویژه مالی اگرچه با تعلل زیادی از سوی آنان روبرو شد، اما مسئولین کشور به دلیل آنکه معتقد بودند ایجاد چنین سازوکاری می‌تواند راه نفسی برای اقتصاد ایران باشد، با همه این کارشکنی‌ها مماشات کردند و با اروپا راه آمدند. برخورد مسئولین دیپلماسی کشور با رفتارهای کشورهای اروپایی نشان از نوعی «اعتماد همراه با امید» نسبت به اروپا دارد.
در بخش دیگری از این مطلب آمده است: رفتارهای اروپا در یک سال اخیر به خوبی نشان می‌دهد اروپا اگرچه در ظاهر ادعا می‌کند خواستار حفظ برجام است و برای تأمین منافع ایران از برجام کوشش می‌کند، اما در واقع همسو با راهبرد فشار حداکثری آمریکا حرکت کرده و به دنبال فشار بیشتر به ایران است. گذشت زمان نشان داد اروپا اراده‌ای برای عملی کردنِ اقدامات وعده داده شده ندارد و رفتارهای اروپا صرفاً با هدف وقت‌کشی و نگه داشتنِ ایران در برجام بوده است… امید است تصمیم‌گیران دیپلماسی کشور، فریب سازوکار پر زرق و برق اینستکس را نخورده و اجازه ندهند اروپا با وارد کردن شرکای تجاری ایران به سازوکار اینستکس، آن را به اهرم فشار جدیدی علیه ایران تبدیل کنند.
انتقاد از نحوه اعلام اقدامات برجامی از سوی دولت
به نوشته روزنامه وطن‌امروز، اعلام سطح جدید غنی‌سازی در کشور پس از آن انجام شد که در پی نشست اعلام جزئیات اجرای گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای که ۲ روز پیش با حضور سخنگوی دولت، معاون سیاسی وزارت امور خارجه و سخنگوی سازمان انرژی اتمی برگزار شده بود، عراقچی و کمالوندی صرفاً به بیان یکسری کلیات پرداخته و هیچ اشاره‌ای به سطح جدید غنی‌سازی در پایان ضرب‌الاجل ۶۰ روزه نداشتند. همین موضوع انتقاداتی را برانگیخت مبنی بر اینکه تصمیم دولت برای بازگشت به هسته‌ای مقتدرانه نبوده و حتی اقتدار دولت با این رویکرد مخدوش شده است.
در همین زمینه فریدون عباسی که وطن امروز وی را "دانشمند هسته‌ای"معرفی می‌کند، به این روزنامه گفته است: اگر ما سطح غنی‌سازی را بالا ببریم ولی عدد را اعلام نکنیم، می‌شود گفت این کار بیشتر آماده‌سازی شرایط داخلی و افکار عمومی برای سفیدنمایی اروپایی‌هاست. به اعتقاد این دانشمند هسته‌ای، اینکه موضوع کاهش تعهدات هسته‌ای ایران به‌صورت اولتیماتوم و ضرب‌الاجل در دنیا مطرح و سپس در موعد مقرر، درصد افزایش سطح غنی‌سازی اعلام نشود، طرف‌های مقابل ما بین خودشان اظهار می‌کنند که ایران بلوف می‌زند و به همین خاطر می‌شود فشار بیشتری به ایران آورد.
روابط ایران و آمریکا
مدیرمسئول روزنامه جوان در یادداشتی نوشت: اختلاف ایران و امریکا بر سر تصاحب قدرت مادی در جهان نیست. حداقل ایران چنین نمی‌اندیشد که باید منافع مادی امریکا از آن ما شود و…، بلکه اختلاف ایران و امریکا از دو دستگاه جهان‌بینی نشئت می‌گیرد. به همین دلیل معتقد هستیم که مشکلات ایران و امریکا بر سر «حدود» یا چند مسئله نیست، بلکه بر سر ماهیت و «وجود» انقلاب اسلامی است و ماحصل رفتار غرب در برجام نیز ثابت کرد که مسئله بر سر حدود نیست… نیروهای مؤمن به انقلاب اسلامی باید فراتر از کلمه لغزنده و تحریک‌کننده «مذاکره» به محتوای مذاکره با امریکا ورود و آن را برای مردم تبیین کنند.
نظر شما