ستاره‌شناسان با استفاده از رصدخانه ALMA در شیلی موفق به کشف شواهدی از وجود یک صفحه دور سیاره‌ای (circumplanetary disk) در اطراف یک سیاره فراخورشیدی شبه مشتری شدند. این اولین بار است که تصویری از چنین صفحه‌ای مشاهده می‌شود که در یک سامانه ستاره‌ای در فاصله ۳۷۰ سال نوری از زمین قرار دارد.
صفحه دور سیاره‌ای (circumplanetary disk) در واقع تجمع حلقه مانندی از مواد متشکل از گاز، گرد و غبار، اجرام کوچک آسمانی، سیارک‌ها یا ذرات ناشی از برخورد اجرام آسمانی هستند که به دور یک سیاره می‌چرخند. این صفحات که اطراف سیاره‌ها می‌چرخند مخازنی از ماده محسوب می‌شوند و قمرها (و یا ماه‌های فراخورشیدی) را می‌سازند. ستاره‌شناسان تصور می‌کنند که بسیاری از قمرهای مشتری میلیاردها سال پیش توسط چنین ساختاری به وجود آمده‌اند.
آنها متوجه شدند که این صفحه قمر ساز در اطراف سیستم ستاره‌ای PDS ۷۰ می‌چرخد؛ PDS ۷۰ یک ستارۀ تی ثور (T Tauri star) با جرم کم است که ۳۷۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. ستاره‌های تی ثوری طبقه‌ای از ستاره‌های جوان هستند که ویژگی بارز این ستارگان تپش‌های بسیار سریع آن‌هاست.
دانشمندان حدس می‌زنند که در روزهای اولیه تشکیل مشتری و زحل، این سیاره‌های غول‌آسا، سیارک‌ها را در دیسک‌های دور سیاره‌ای در مدار خود به دام می‌انداختند. اجرام جمع شده نهایتاً دچار یکی از این دو سرنوشت می‌شدند؛ یا به یکدیگر می‌چسبیدند و یک قمر تشکیل می‌دادند، یا روی سطح سیاره سقوط می‌کردند.
رصدهای اخیر ستاره‌شناسان که همین هفته در مجله Astrophysical Journal Letters منتشر شد، وجود یک صفحه دور سیاره‌ای را نشان می‌دهد که قابلیت تولید چند قمر را دارد. آنها خاطرنشان کردند که برای اولین بار، به‌طور قطع موفق به مشاهده نشانه‌هایی از وجود یک صفحه دور سیاره‌ای شده‌اند که به بسیاری از تئوری‌های فعلی در زمینه تشکیل سیاره کمک می‌کند.
نظر شما