۱۵ تیرماه ۹۸ بود که «مهدی تاج» رئیس فدراسیون فوتبال و «حیدر بهاروند» رئیس سازمان لیگ در نامه‌هایی جداگانه به مدیران کل ورزش استان‌ها، هیات‌های فوتبال و باشگاه‌های لیگ برتری خواستار استانداردسازی ورزشگاه‌ها برای آغاز لیگ برتر شدند. اما هنوز این شرایط در ورزشگاه‌ها فراهم نشده تا جایی که سازمان لیگ هم فعلاً برنامه‌ای برای اعلام زمان آغاز مسابقات و قرعه کشی رقابت‌ها ندارد.
در این نامه از باشگاهها خواسته شده تا برای راه اندازی و استقرار سیستم بلیت‌فروشی الکترونیک به همراه نصب گیت‌های ورودی و شماره‌دار شدن صندلی‌ها اقدام کنند. همچنین تجهیز ورزشگاه ها به سیستم اتاق کنترل و دوربین‌های مدار بسته از مبادی ورودی تا سکوها و جداسازی و تفکیک فضاهای بیرونی تا سکوها و مسیرهای تردد تماشاگران میهمان، میزبان و عوامل اجرایی از دیگر دستورات قید شده است.
این در حالی است که هنوز بیشتر باشگاهها برای رفع نواقص زیرساخت‌های ورزشگاه‌های اختصاصی خود اقدام نکردند. آنها نبود بودجه کافی را برای این اصل عنوان کرده‌اند. البته باشگاه‌هایی مانند پدیده شهر خودرو در مشهد، فولاد خوزستان، ذوب آهن و سپاهان اصفهان و تراکتورسازی تبریز، به دلیل داشتن ورزشگاه‌های تقریباً جدید و نوساز از شرایط بهتری برخوردارند. اما باشگاه های گل‌گهر سیرجان و شاهین شهرداری بوشهر که تازه به لیگ برتر صعود کرده‌اند و همچنین نفت مسجد سلیمان، نساجی مازنداران و پارس جنوبی جم که زیرساخت‌های لازم را ندارند، در شرایط وخیمی هستند.
مشکلات مالی باشگاهها به دلیل نداشتن حامی مالی قوی، بی‌بهره بودن از حق پخش تلویزیونی، کسب درآمد اندک از تبلیغات محیطی از جمله دلایلی است که سبب می‌شود که شاید این باشگاهها نتوانند آنچه را که مد نظر فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ است فراهم کنند.
غیبت حامی مالی
اسپانسرشیپ یا همان حامی مالی واژه ای است که شاید در فوتبال باشگاهی ایران و حتی تیم‌های ملی کمی بیگانه باشد. این در حالی است که بنگاه‌های بزرگ اقتصادی امروزه به فوتبال به عنوان یک صنعت نگاه می کنند که می تواند در کنار لذت و نشاطی که برای هواداران خود در ورزشگاه ها و پای گیرنده های تلویزیونی به ارمغان می آورد، سبب تبلیغ فرهنگی و سود آوری کلان شود.
به عنوان نمونه باشگاه های بزرگی مانند رئال مادرید و بارسلونا اسپانیا یا تیم‌های حاضر در لیگ آلمان، انگلیس و ایتالیا در کنار فعالیت های اقتصادی خود، از سوی شرکت‌های بزرگ خودرو ساز دنیا یا هواپیمایی و همچنین برندهای معتبر حمایت می شوند. اما پایبند نبودن به قوانین کپی رایت در ایران، فراهم نبودن امنیت در حقوق مالکیت حامیان مالی، توسعه نیافتگی صنعت ورزش کشور و ریسک بالای سرمایه‌گذاری در آن، ناشناخته بودن برند یا علامت باشگاهها و نیز لیگ حرفه‌ای ما در سطح بین‌المللی، نبود آژانس‌های تخصصی بازاریابی ورزشی در کشور، بی بهره بودن باشگاه ها از حق پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال از جمله موانعی است که سبب شده باشگاه های فوتبال کشور از حامی مالی ارزشمند و قابل توجه بی بهره باشند. این شرایط همیشه سبب شده تا اغلب باشگاه های ایرانی با تنگناها مالی شدیدی دسته و پنجه نرم کنند. تا آنجا که حتی گاهی از فراهم کردن بلیت هواپیما برای اعضای تیم خود و سفر به شهر حریف در رقابت های لیگ عاجز می شوند.
پیش از این «ال نورممداف» مشاور ارشد کنفدراسیون فوتبال آسیا در خصوص فوتبال ایران گفته بود که فوتبال ایران نیازمند الگوی کاملی از فعالیت های بازاریابی در فوتبال اروپا یا یک کشور خاص است تا از تجارب و دانش به دست آمده در این بخش به بهترین شکل استفاده کند. او همه سیاست های باشگاه های فوتبال در جهان را پیرو صنعت فوتبال دانست و گفت که در واقع بخش بازاریابی سیاست های کلان باشگاه را ترسیم می کند.
نورممداف معتقد است فعالیت های بازاریابی در فضای مجازی درآمدهای قابل توجهی ایجاد کرده و نباید نسبت به این موضوع بی توجه بود. همچنین استفاده مناسب و اقتصادی از سرمایه ای به نام بازیکن در صنعت بازاریابی فوتبال بسیار مهم است. زیرا پیشرفت بازیکنان و سودآوری آنها برای باشگاهها یکی از روش های مهم بازاریابی در فوتبال امروز جهان است که در ایران هم می تواند مهم و تاثیرگذار باشد.
نبود حق پخش تلویزیونی
حق پخش تلویزیونی، معضل مزمن فوتبال ایران است که هر یک از طرفین صداوسیما و فدراسیون فوتبال دیگری را مسبب آن می‌داند، در حالی که در فوتبال سایر کشورها این مساله سال ها پیش حل شده است.
بر اساس قانون برنامه ششم توسعه، صدا و سیما و وزارت ورزش و جوانان موظف شده اند در سال نخست اجرای برنامه، موضوع حق پخش تلویزیونی را به ویژه برای مسابقات لیگ حل کنند و رایزنی های گسترده ای نیز وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون فوتبال با نمایندگان مجلس شورای اسلامی و حتی مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام دادند تا سازمان صدا و سیما مجاب به پرداخت حق پخش مسابقات شود، اما مسئولان صدا و سیما می گویند که به دلیل مشکلات اقتصادی سال های اخیر، درآمد ناچیزی داشته و قادر به پرداخت حق پخش نیستند.
تیر ماه ۹۷ هم مصوبه ای با حضور مسئولان صدا و سیما و وزارت ورزش و جوانان تصویب شد که قرار بود شیوه جدیدی جایگزین حق پخش شود تا از این محل ۲۰۰ میلیارد تومان برای فوتبال کشور سوددهی داشته باشد. اما تا این زمان هیچ اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.
دریافت کم باشگاه ها از تبلیغات محیطی
مهرماه ۹۷ «صادق درودگر» (رئیس فعلی سازمان اقتصادی و بازاریابی فوتبال) مدعی شد که سود خالص درآمد تبلیغات محیطی که سازمان لیگ فوتبال خود بر عهده گرفته است، حدود ۶۵ میلیارد تومان برای لیگ هجدهم است که بین باشگاهها، هیات فوتبال، سازمان لیگ و فدراسیون تقسیم می‌شود. اما مدیران عامل باشگاه‌های لیگ برتری و بعضی از مدیران اجرایی آنها مدعی هستند دریافتی که سال گذشته سازمان لیگ از محل تبلیغات محیطی به آنها داده است به ۲۵۰ میلیون هم نمی رسد.
این را هم باید در نظر گرفت که نبود تضامین کافی و فقدان اهرم های بازدارنده برای جلوگیری از تخلف شرکت های تبلیغاتی، باعث شد طی هفت، هشت سال اخیر هیچگاه درآمد تابلوهای دورزمین، کامل وصول نشود و این شرکت ها در میانه راه با مهیا دیدن شرایط برای خلف وعده و دور زدن حق باشگاه ها، طلبکار هم بشوند.
برهمین اساس بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان معوقه برای فدراسیون فوتبال به جا مانده که هنوز وصول نشده است. البته باید این را هم در نظر گرفت که بیشتر باشگاه ها به سازمان لیگ فوتبال بدهکار هستند. ولی بدهی آنها نباید سبب دریافت حداقلی آنها از تبلیغات محیطی شود. همچنین هیات های فوتبال استان ها و فدراسیون فوتبال از دیگر نهادهای هستند که بر سر سفره درآمد تبلیغات محیطی مدعی سهم خواهی اند تا شاید به این زودی بار کج فوتبال باشگاه های از دریافت سود تبلیغات محیطی به مقصد نرسد.
این داستان بار دیگر برای لیگ نوزدهم هم در حال تکرار است و درودگر مدعی است که سازمان اقتصادی با شرکت تیراژه فیلم حدود ۸۵ میلیارد تومان قرار داد بسته و حدود ۷۳ میلیارد تومان آن به باشگاه ها می رسد.
با این وصف باید در آینده از مدیران فوتبال باشگاهی کشور پرسید که واقعاً از تبلیغات محیطی که تنها آب باریکه فعلی حیات آنها است چقدر دریافتی داشته اند.
نظر شما