باید ظرفیت های اقتصادی آموزش و پرورش آزاد شود

به گزارش عصر دوشنبه خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا، سید جواد حسینی در نشست تبیین سیاست ها و برنامه های سال ۱۳۹۸ وزارت آموزش و پرورش که در ساختمان شهید رجایی این وزارت خانه با حضور مدیران ارشد آموزش و پرورش برگزار شد با بیان این که از سه مسیر می توان نیازهای اقتصادی آموزش و پرورش را رفع کرد، گفت: افزایش سهم بودجه دولتی آموزش و پرورش اولین راه برای تامین هزینه های این وزارت خانه است. در این مسیر کشوری مثل مالزی ۱۹.۵ درصد کل بودجه خود را به آموزش و پرورش اختصاص می دهد. بنابراین در ایران هم باید به این مسئله توجه کنیم.

وی با بیان اینکه سهم آموزش و پرورش را باید در «جی دی پی» یا همان تولید ناخالص داخلی افزایش دهیم اظهار کرد: در حال حاضر سهم آموزش و پرورش از تولید ناخالص داخلی یک و نیم درصد است که باید این عدد به ۶ تا ۷درصد افزایش پیدا کند.

وی راه دوم تامین منابع را کنترل مصارف و هزینه ها در آموزش و پرورش دانست و افزود: در حال حاضر تنها حدود ۲درصد بودجه آموزش و پرورش برای افزایش کیفیت نظام آموزشی کشور اختصاص پیدا میکند. و مابقی بودجه صرف دستمزد و حقوق کارکنان میشود. با صرفه جویی میتوانیم کیفیت آموزش و پرورش را افزایش دهیم. به عنوان مثال ما در مدارس حدود ۱۲ هزار ساعت آموزش میدهیم که نیازی به این حد از آموزش نیست و هشت هزار ساعت آموزش کافی است. با اصلاح این روند صرفه جویی مناسبی در هزینه های آموزش و پرورش صورت می گیرد. ساعات اضافی آموزش باعث کاهش نوآوری، کیفیت، ائتلاف هزینه می شود. به دنبال کاهش آن و کیفیت بخشی آن هستیم.

حسینی راه دیگر تامین مخارج آموزش و پرورش را آ زادی سازی ظرفیت های اقتصادی وزارت آموزش و پرورش دانست و گفت: ما می توانیم با ساماندهی ظرفیت های اقتصادی این وزارت خانه، توانمندی اقتصادی به دست آوریم. به عنوان مثال در اطراف حرم امام رضا(ع) آموزش و پرورش ۲۹ مدرسه دارد که بلا استفاده است می توانیم این ها را تبدیل به مراکز اقامتی برای معلمان کنیم.

 سرپرست آموزش و پرورش با بیان اینکه همه اقدامات باید منجر به تحول در آموزش و پرورش شود گفت: اگر در مدرسه تحول رخ ندهد به بیراهه رفته ایم. بحث مدرسه محوری از سال های گذشته مطرح شده و وزیر سابق هم  بر آن تمرکز داشت ما نیز طرحی در حال آماده کردن داریم حداکثر ظرف یک ماه آینده به شورای عالی اداری ارائه می شود تا به تصویب برسد.

وی افزود:  باید بپذیریم که یکی از مشکلات اصلی نظام تعلیم و تربیت فاصله میان ستاد و صف است که سال ها است که چالش آموزش و پرورش است و لایه های چندگانه مدیرتی تنها منابع را بدون دستاورد ملموس صرف می کنند.

حسینی بیان کرد: در مدرسه که کانون اصلی تحول است و طرح تعالی مدیریتی هم بر همین اساس است. ارتقای مدیریت مدرسه به جای ارتقای مدیر مدنظر است. این طرح از سال ۹۳، اجرایی شده و در برخی مناطق معلمان مدیر مدرسه را انتخاب می کردند که متوقف شد.   بر اساس این طرح مدیر مدرسه باید در در خلق ثروت و مصرف ثروت های مشروع آن نقش داشته باشد و دولت اجازه استفاده بهتر از امکانات را به آموزش و پرورش داده است.

وی با بیان اینکه توسعه مشارکت ها در همه ابعاد درون و برون سازمان هدفی راهبردی است که برای تحقق سند تحول بنیادین و پیشبرد آن باید مورد توجه قرار گیرد تصریح کرد: بر این اساس طراحی نظام نامه مشارکت آموزش و پرورش با سایر وزراتخانه را در دستور کار داریم تا  الزام قانونی برای مشارکت سیایر نهاد ها با آموزش و پرورش را ایجاد کنیم.

سند تحول بنیادین سیاست کلان آموزش و پرورش است

 مجید رعنایی معاون شورای عالی آموزش و پرورش نیز در این نشست با بیان اینکه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مجموعه سیاستی آموزش و پرورش و راه حل هایی برای آموزش و پرورش و سندی راهبردی، ملی و کلان است. گفت:  قرار بود این سند راهکارهایی بدهد و برنامه محوری را نهادینه کند تا با رفتن و آمدن وزا برنامه ها تغییر نکند و ایجاد همگرایی کند. سند تحول ۴ لایه دارد که اولین لایه، لایه نظری است که این لایه تدوین شده است. لایه دوم تدوین برنامه برای اجرایی کردن این سند است که در این زمینه هم برنامه هایی تدوین شده است. همچنین لایه نهادی هم از دیگر لایه های سند تحول بنیادین است که در این لایه سایر دستگاه های همکار این وزارتخانه باید نقش مشخصی داشته باشند. بعد از این مراحل وارد لایه عملیاتی و اجرایی می شویم. در حال حاضر از لایه اول عبور کردیم و زیر نظام ها تدوین شده است.

وی بیان کرد:  برخی برنامه های زیرنظام ها نوآورانه است و تجربه نشان می دهد ۶۰ درصد برنامه ها نوآورانه است. برخی برنامه ها هم از جنس پیشینی است که باید اجرایی شود برخی برنامه ها تطبیقی هستند که به موازت هم باید اجرا شوند. گاهی یک برنامه پیش نیاز برنامه دیگر است و گاهی روابط تعاملی میان برنامه ها برقرار است و گاهی نیز برنامه ها مشترک است پس باید ارتباط بین برنامه ها را مورد توجه قرار دهیم.

وی سپس به رویکرد هایی که در اجرایی برنامه ها مدنظر قرار می گیرد اشاره کرد و افزود:نوع اول در اجرای برنامه ها رویکرد مهندسی است  که در آن مدیران برنامه ها را به صورت  دستوری ابلاغ می کنند و زیر مجموعه تنها اجرا می کند و خود نقشی ندارد. رویکرد بعدی، رویکرد تربیتی است.   در این رویکرد همه افراد دخیل باید نسبت به تغییرها و اجرای برنامه ها اغنا شوند. علت تاخیر در اجرای سند تحول همین رویکرد تربیتی و اقناعی است. این کار دیربازده است اما ماندگار است.

معاون شورای عالی آموزش و پرورش درباره چالش های اجرای سند تحول بینادین هم گفت: از جمله چالش های اجرای این سند، بحث های نظارتی در آن است. در سند نظارت های مختلفی پیش بینی شده است اولین نظارت، نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی است که باید مراقبت کند آموزش و پرورش به سمت سمت نهاد فرهنگی تربیتی حرکت کند. نظارت بعدی، توجه به چرخش های زیر نطام هااست که شورای عالی آموزش و پرورش وظیفه آن را برعهده دارد. همچنین چالش بعدی در اجرای سند تحول بنیادین تضعیف و تحریف  این سند است. به عنوان مثال سند فقط چهارچوب ها را قرار است تغییر دهد و نباید اشتباه برداشت صورت بگیرد و معلم تمام وقت را به معنای افزایش ساعات تدریس در نظر نگیریم بلکه او قرار است برای ارتقا دانش اموز و سواد خود وقت بگذارد.

وی در پایان سخان خود بیان کرد: کنکور یک سم برای اجرای سند تحول ملی است. چرا که روحیه علم آموزی را تبدیل به روحیه تست زنی و مدرگ گرایی میکند.
 

بین وضعیت مطلوب و دلخواه فاصله است

علی باقرزاده معاون توسعه و پشتیبانی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در ادامه این نشست با بیان اینکه در حال حاضر بین وضع مطلوب و دلخواه فاصله وجود دارد و باید این فاصله را کم کنیم تا آنچه به عنوان تحول می خواهیم در عمل هم دیده شود گفت: اگر آموزش و پرورش سرمایه ملی است باید دغدغه ملی نیز باشد. آموزش را نمی توانیم مستقل از اقتصاد و فرهنگ و ... دچار تحول کنیم. بلکه باید همه عناصر دخیل، این نهاد را همراهی کنند وگرنه تحولی رخ نمی دهد. در داخل آموزش و پرورش باید تمام ظرفیت ها را داخل مدرسه ببریم. یعنی جایی که فرصت های فراگیر مبتنی بر سند تحول آنجا تدارک دیده می شود.

باقرزاده ادامه داد: بحران آموزشی در تمام دنیا بحران در یادگیری است و این بحران به حدی جدی است که همه ظرفیت ها را از بین می برد. باید باور کنیم مدرسه محور تحول و دانش آموز عامل تحول و برنامه درسی فرصت ساز تحول است. بنابراین نسبت برنامه درسی به زیرنظام های دیگر مانند نسبت موتور به باقی اجزای یک ماشین است. هدف اصلی در سازمان پژوهش استقرار حوزه های ۱۱ گانه تربیت و یادگیری است. باید به سمت تقویت مهارت تفکر و اندیشه ورزی و تربیت تمام ساحتی برویم.

معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بر تعهد و التزام و همسویی همه بخش‌ها با برنامه درسی تاکید کرد و گفت: شکاف دانشی و راهبردی در لایه‌های مختلف اجرایی دیده می‌شود. بین آنچه انجام می دهیم و آنچه باید انجام بدهیم فاصله وجود دارد و هنر مدیریت کلان کاهش این شکاف است.

دانشگاه فرهنگیان باید تقویت شود

فرشید طهماسبی نماینده دانشگاه شهید رجایی نیز در این نشست گفت: در این نشست بحث تحول مطرح است و باید گفت که تحول در آموزش و پرورش جز از طریق توجه به مراکز تعلیم و تربیت رخ نمیدهد.

وی ادامه داد: در سال‌های اخیر دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی خدمات مفیدی به آموزش و پرورش ارائه کرده‌اند. در سند تحول بنیادین که سند راهبردی درحال اجرا است، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تنها متولی تربیت دبیر فنی ذکر شده است و باید بیش از پیش از این دانشگاه حمایت شود. بازنگری در محتوای دروس تربیت معلم در هر دو دانشگاه و توجه به نیازهای آموزش و پرورش، کمک به ارتقای سطح سلامت روان دانشجومعلمان با برنامه‌های مختلف فرهنگی از جمله این اقدامات بوده است که باید تداوم یابد.

طهماسبی در ادامه بیان کرد: ما در دانشگاه شهید رجایی مطالباتی داریم که از جمله آنها می توانم  به توسعه تحصیلات تکمیلی برای افزایش دانش اساتید، توجه بیشتر به امور رفاهی، ضرورت واگذاری همه امور پژوهشی آموزش و پرورش به این دو دانشگاه برای ارتقای اهداف تربیتی اشاره کرد.