ایثار حیات

در حال حاضر در ایران سالانه بیش از ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر به صورت کاملا داوطلبانه خون اهدا می کنند  و بیش از ۵۲ درصد از این اهداکنندگان، اهداکننده مستمر (اهداکنندگانی که حداقل دوبار در سال خون اهدا می کنند) هستند.
سازمان بهداشت جهانی سال ۲۰۲۰ را سال اهداکنندگان داوطلب اعلام کرده و این در حالی است که در ایران از سال ها پیش از این اعلام، ایرانیان نوع دوست به صورت کاملا داوطلبانه و بدون هیچ چشم داشتی خون خود را برای کمک به بیماران نیازمند خون اهدا می کنند و در حال حاضر هم شاخص اهدای خون در ایران ۲۷ نفر به ازای هزار نفر جمعیت است که شاخص بسیار خوبی محسوب می شود و مشابه کشورهای توسعه یافته است.
در سال ۲۰۰۷ میلادی ایرانیان با اهدای خون جایگزین خداحافظی کرده اند و سال هاست که اهدای خون مورد نیاز به همت اهداکنندگان در سراسر کشور صد درصد داوطلبانه و بدون چشمداشت انجام می شود.
از سویی دیگر کیفیت خون در ایران از جایگاه بسیار خوبی برخوردار است و ایران از نظر کیفیت خون در رتبه نخست منطقه EMRO (کشورهای مدیترانه شرقی) قرار دارد و در دنیا هم از رتبه خوبی برخوردار است.
همچنین ایران در زمینه ذخیره سازی نمونه های خون بند ناف هم از موقعیت خوبی برخوردار است و در حال حاضر چهار هزار نمونه خون بند ناف در بانک خون بند ناف سازمان انتقال خون ذخیره شده است و نمونه های موفقی از پیوند سلول های بنیادی نیز در این خصوص انجام شده است.
در مورد شناسایی و ذخیره خون های نادر و برنامه ملی خون های نادر نیز ایران عضو شانزدهم انجمن بین المللی خون های نادر در بین ۲۳ کشور عضو است و در این خصوص هم تنها کشور اسلامی عضو این انجمن است و در بین کشورهای منطقه مدیراته شرقی حرف اول را می زند.
در حال حاضر اهدای خون مسئولانه و آگاهانه در دستورکار سازمان انتقال خون قرار دارد و با توجه به اینکه هم اکنون در دنیا مصرف خون کامل جایگاهی ندارد و با تکیه بر فعالیت مراکز جامع اهدای خون اهداکنندگان خون با اطمیان خاطر می توانند به روش فرزیس (روشی که در آن اجزای مورد نظر خون جدا می شود و باقی خون به بدن اهداکننده بازمی گردد) اجزای خون مانند پلاکت و پلاسما را اهدا کنند.
در سال گذشته ۳ میلیون و ۶۶۰ هزار واحد خون و فرآورده در ۹۰۰ بیمارستان و مرکز درمانی کشور توزیع شد، اما باید توجه داشت که نیاز به خون همیشگی است و این مایه حیات می تواند نجات بخش بیماران نیازمند به خون مانند بیماران تالاسمی، هموفیلی و جراحی زنان و زایمان و مصدومان حوادث رانندگی و بیماران سرطانی باشد.
سن مناسب برای شروع اهدای خون ۱۸ سال تمام است و اهداکنندگان می توانند تا ۶۰ سالگی هم خون اهدا کنند و این سن برای اهداکنندگان مستمر می تواند تا ۶۵ سال و گاهی با نظر پزشک بالاتر هم باشد.

زنان سه بار و مردان هم چهار بار در سال می توانند خون اهدا کننند، اما متاسفانه میزان اهدای خون در جامعه ما توسط بانوان که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند کم است در حدود چهار درصد از خون های اهدایی توسط بانوان انجام می شود و در این خصوص نیاز است فرهنگ سازی شود، چرا که بانوان علاوه بر اینکه هیچ محدویتی برای اهدای خون ندارند، به دلیل اینکه بیشتر مراقب سلامتی خود هستند، از نظر سلامت خون در جایگاه خوبی قرار دارند و به دلیل تاثیری که در آموزش خانواده دارند، می توانند مروجان خوبی برای تشویق و ترغیب اعضای خانواده برای اهدای خون و نجات جان بیماران نیازمند خون باشند.
نزدیک به ۲۰ میلیون نفر از بانوان کشورمان واجد شرایط اهدای خون هستند، شاید ترس بانوان از اهدای خون، ترس از کم خونی و سوزن کیسه‌های اهدای خون، ترس از ابتلا به بیماری‌های عفونی مثل ایدز و هپاتیت و ضعف قوای جسمی، ممانعت شوهران از اهدای خون همسران خود، داشتن ذهنیت منفی نسبت به اهدای خون در زنان از عوامل دیگر میزان پایین اهدای خون بانوان باشد.
به نظر می‌رسد دانستن برخی نکات می‌تواند سبب کاهش دغدغه‌های بانوان و اطمینان از این شود که اهدای خون مشکلی را برای آنها ایجاد نمی‌کند و در حال حاضر انجام تست هموگلوبین برای بررسی کم خونی و غلظت خون در اهداکنندگان پیش از اهدای خون و در اختیار قرار دادن مکمل‌های حاوی آهن برای اصلاح کم خونی به صورت رایگان به مراجعان برای اهدای خون در تمام مراکز انتقال خون انجام می‌شود و بنابراین بانوان با اطمیان خاطر می توانند خون اهدا کنند.

به خاطر داشته باشیم که اهدای یک واحد خون می‌توان جان سه نفر را نجات داد و هر واحد خون اهدایی حدود ۴۵۰ میلی لیتر و معادل فقط ۱۰ درصد حجم کل خون بدن است، پلاسما و گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها، ظرف مدت چند روز به طور طبیعی توسط سیستم خون ساز بدن جایگزین می‌شوند و بدن با افزایش جذب آهن از دستگاه گوارش، آهن از دست رفته را به مرور و طی حدود یک ماه جایگزین خواهد کرد، بنابراین با اطمیان خاطر برای نجات جان بیماران نیازمند خون حیات را ایثار کنیم و به یاد داشته باشیم که نیاز به خون همیشگی است.