واحدهای تولیدی قیر را چگونه فعال کنیم؟

«وحید شیخی»  امروز جمعه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به ارزآوری یک میلیارد دلاری قیر اشاره کرد و افزود: نخستین نیاز بازار امروز قیر ایران، اصلاح فرمول قیمت‌گذاری است؛ زیرا فرمول قبلی قدیمی بوده و اکنون دیگر پاسخگوی نیازها و شرایط تحریم‌های موجود نیست.

وی افزود: از سوی دیگر قیمت‌گذاری را به انجمن صنفی پالایشگاهی سپرده‌اند که یک جانبه اینکار را انجام می‌دهد و مشورتی با انجمن‌های صنفی و اتحادیه‌های مربوطه در ارتباط با فرآورده‌های نفتی ندارند.

شیخی با بیان اینکه فرمول باید از طریق مجلس اصلاح شود، تاکید کرد: فرمول ها وقتی به انجمن های صنفی می آید با توجه به شرایط بازار و نرخ های متفاوت ارز می توانند با هم تعاملاتی داشته باشند تا با نرخی برنده -برنده کار را پیش ببرد نه اینکه مثل الان عرضه وکیوم باتوم با نرخ بالا انجام شود اما معاملاتی صورت نگیرد.

وی قیمت گذاری بر اساس فرمول قبلی را به ضرر تولیدکنندگان و پالایشگاه ها دانست و گفت: اگر بعد از مدتی با همین شرایط جلو برویم پالایشگاه ها نیز برای پالایش نفت خام دچار چالش می‌شوند و مخازن آنها از محصولاتی مانند وکیوم باتوم به دلیل عدم فروش پر خواهد شد.

عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی مشکل دوم را ارزش گذاری گمرک برای صادرات قیر عنوان کرد و افزود: این ارزش‌گذاری باید اصلاح شود زیرا ارزشی که گمرک برای فرآورده می‌گذارد از روی قیمت‌های بین المللی و نرخ بالاتر از نرخ‌های ارز است و نرخ تسعیر ارزی که لحاظ می‌شود سبب می‌شود تا نرخ ارزش‌گذاری گمرکی که تعهدات ارزی تولیدکنندگان و صادرکننده‌گان را ایجاد می‌کند، همواره بالاتر از نرخ فروش محصول باشد.

به گفته شیخی، فاصله قیمتی که در این بین بوجود می آید یکی از صدماتی است که برای صادرکنندگان قیر تعهد ارزی کاذب ایجاد می‌کند و نهایتا باعث چالش بازار در بلند مدت می شود.

وی گفت: مشکل دیگر این است که صادرات قیر منوط به عرضه در بورس کالا است و در این رابطه مقرراتی نیز وجود دارد که اجازه نمی‌دهد قیر به صورت مستقیم صادر شود. با این حال بعد از صادرات، تولید کننده دوباره ملزم است تا ارز صادراتی خود را در سامانه نیما عرضه کند که به عقیده صادرکنندگان این امر مشکلاتی را در دفاتر مالیاتی ایجاد خواهد کرد.  

این عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی به مشکل بازگشت پول صادرات در زمان تحریم نیز اشاره کرد و گفت:  در این شرایط کشتیرانی ها خدمات را کم کرده و قیمت کانتیرها چندین برابر شده است و همه اینها فشارهایی است که به تولیدکنندگان و صادر کنندگان وارد می شود.

به گفته شیخی از ۳۵۷ واحد تولیدی که مجوز تولید و صادرات قیر دارند اکنون ۱۰ درصد فعال هستند و بقیه تعطیل شده اند که می توان با اصلاح فرمول قیمت گذاری و پوشش هزینه ها و ریسک این شرکت ها را به چرخه تولید بازگرداند.

وی تاکید کرد: وکیوم باتوم که ماده اولیه تولید قیر است در بورس عرضه می شود و باید آنجا رقابت ها به صورت مثبت و منفی وجود داشته باشد و اگر ما به التفاوت بیشتر شود شرکت ها بایکدیگر رقابت خواهند کرد.

این فعال بخش خصوصی افزود: مشکل دیگر این است که ۵ ماه تا شروع سال ۲۰۲۰ باقی است. با شروع این سال طبق کنوانسیون های بین المللی فروش نفت کوره با سولفور بالا برای کشتی ها ممنوع خواهد شد و بخشی از مازوت ایران که سلفور بالایی دارد به صورت وکیوم باتوم به تولید افزوده شده و به بازار قیر وارد می شود.  امسال نیز حدود ۲۰ درصد تولید وکیوم باتوم را افزایش دادند و این افزایش ۲۰ درصدی باعث شد تا تولید بیشتری در کشور داشته باشیم.

وی ادامه داد: اگر قیمت ها رقابتی باشد می توانیم بازارهای جدید را با پوشش هزینه های کشتیرانی و ریسک و هزینه های بانکی در زمان تحریم بدست آوریم.

شیخی با اشاره به اینکه بخشی از این محصول در بودجه سال ۹۷ و سال های قبل از آن در داخل کشور به عنوان خوراک تولید قیر برای ساخت راه های روستایی استفاده می شد، گفت: اما در بودجه ۹۸، قیمت را ریالی محاسبه کردند اما اگر شرایط را مانند سال ۹۷ ادامه می دادیم حدود ۳ تا ۴ میلیون تن از وکیوم باتوم می توانست در داخل کشور مصرف شود و این فرصتی بود تا وکیوم باتوم را مصرف کرده و تنظیم بازار را حفظ کرد اما متاسفانه با قیمت‌گذاری ریالی مشکل ایجاد شد.