عقدنامه‌های مرکز اسناد آستان قدس رضوی بیش از دو قرن قدمت دارند

مدیر مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی روز شنبه به مناسبت روز ملی ازدواج در جمع خبرنگاران گفت: مجموعۀ ارزشمندی از عقدنامه‌ های تاریخی مربوط به دوره‌ های افشاریه و قاجار در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شوند که به شیوه هنرمندانه‌ صفحه‌ آرایی و تزیین شده اند.

ابوالفضل حسن آبادی افزود: مجموعه عقدنامه‌هایی که در این مرکز نگهداری می‌شوند، مربوط به دوره‌های مختلف افشاریه، قاجاریه و پهلوی و اقشار مختلف مردم شامل جوامع شهری و روستایی و طبقات مختلف اجتماعی اعم از علما و روحانیون، درباریان و دیوانیان، تجار، اطبا و کسبه از مناطق مختلف ایران می باشند که به سه زبان فارسی، عربی و ترکی نوشته شده اند.

وی با اشاره به قدیمی‌ ترین عقدنامۀ مرکز اسناد آستان قدس رضوی اظهار داشت: این عقدنامه مربوط به ازدواج دختر شاهرخ افشار است که یکی از شاهدان آن، شیخ فضل‌ الله نوری است، قبالۀ ازدواج امین الدوله فرزند مجدالملک از شخصیت‌ های مهم دورۀ قاجار که صدراعظم ایران در دوران مظفرالدین‌شاه بوده، از دیگر عقدنامه‌ های مهم این مجموعه به شمار می رود.

وی در بارۀ شکل و ابعاد این عقدنامه‌ ها گفت: بیشتر عقدنامه‌ ها تک‌ برگی و برخی دفترچه‌ ای و دارای جلد هستند و ابعاد متنوعی دارند، تعداد سطرهای آن‌ ها براساس شکل، سبک نگارش و تنظیم و اینکه مربوط به طبقات پایین جامعه یا بزرگان باشد، متفاوت است.

حسن آبادی افزود: اغلب کاغذهای این اسناد فرنگی است و برای نقوش تزیینی آن از رنگ‌ های مختلف استفاده شده و با خط‌های مختلف نوشته شده‌ اند و نام شهود با درج مُهر آن‌ ها پایین عقدنامه مشهود است.

وی با اشاره به وجوه هنری برخی عقدنامه‌ ها با بیان اینکه نظر به طبقۀ اجتماعی افراد گاه ساده و گاه آراسته به انواع تزیینات هنری است، اظهار داشت: برخی اسناد باسرلوح گنبدی، سرلوح با طرح نیم‌ ترنج کتیبه و شمسه است که از جمله اسناد نفیس در این زمینه، متعلق به ازدواج دختر مؤتمن الملک فرزند میرزا نصرالله خان نائینی مشیرالدوله است.

وی گفت: با توجه به اینکه در برخی اسناد، عناوین زوجین و پدران آن‌ ها، شغل زوجین، محل سکونت، سن و زمان ازدواج، مهریه و چگونگی پرداخت، شرایط ضمن عقد، وکلای زوجین، ظَهر یا پشت‌ نویسی عقدنامه‌ ها با موضوعات مختلف درج شده است، از درون این اسناد به اطلاعات ارزشمندی دربارۀ مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هر دوره می‌توان دست یافت.

بیش از ۱۳.۵ میلیون برگ سند در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می شوند.

۷۴۸۹/۶۰۵۳