خاموشی حریری در فضای جدید منطقه ای

این در حالی است که در فضای کنونی لبنان نام "ولید جنبلاط" رهبر حزب سوسیال ترقیخواه و "سمیر جعجع" رهبر حزب "نیروهای لبنانی" نیز شنیده می شود.

در این میان تلاش جنبلاط برای سیاسی کردن حادثه تیراندازی یک ماه پیش در استان جبل و مانع تراشی در مسیر حل و فصل آن در نهاد قضایی و محاکمه عوامل آن و نیز نبود هیچ نشانه ای مبنی بر برگزاری جلسه هیئت دولت در هفته جاری به خوبی بیانگر وضعیت متشنج داخلی لبنان است.

در حادثه تیراندازی قبرشمون در استان جبل "صالح الغریب" وزیر امور مهاجران لبنان هدف قرار گرفت و گفته شد هدف اصلی ترور "جبران باسیل" وزیر خارجه لبنان بود.

در همین ارتباط روزنامه "الجمهوریه" نوشت: حقیقت تنش و بحران دولت در لبنان به تدریج در حال روشن شدن است، زیرا حادثه تیراندازی یک ماه پیش در استان جبل لبنان مشکل واقعی نیست، بلکه جزئی از یک ماجرای طولانی است به این معنی که  اگر نگاه عمیقی به وضعیت کنونی لبنان داشته باشیم باید بگوییم، این وضعیت "جنگ سرد" منطقه ای است به این معنی که حریری با همان چالشی که در سال 2017 تجربه کرد، روبه رو است.

از زمانی که حریری دو سال پیش ماجرای استعفایش در عربستان را تجربه کرد، حزب الله کوشیده نخست وزیر را تا بیشترین حد ممکن راحت بگذارد، زیرا نمی خواهد برای از بین بردن توافق موجود در کشور به دست احدی بهانه بدهد.

همچنین هنگامی که ایران وارد رویارویی سختی با آمریکا شد، حزب الله در برابر چالش سرنوشت سازی قرار گرفت، زیرا آمریکایی ها به دنبال محدود کردن ایران در خاورمیانه هستند و یکی از اولین اقدامات آنان برای تحقق این هدف حزب الله است، از همین رو حزب الله امروز در برابر این تلاش ها مقاومت می کند و از مواضع خود در نهادهای دولتی حمایت کرده و بیش از پیش به تصمیمات سیاسی در کشور متمرکز شده است و همین وضعیت مشکل حریری و نیز متحدان سیاسی اش به ویژه ولید جنبلاط و سمیر جعجع را بیشتر کرده است، زیرا هدف کنونی تضعیف این افراد و جلوگیری از تاثیرگذاری آنان بر اساس معادله زیر است:

حریری سرگرم موضوع توافق طائف و اختیارات نخست وزیری است.

جنبلاط با رویارویی واقعی و پرونده های خطرناکی دست به گریبان است.

جعجع نیز با روند منزوی شدن سیاسی روبه رو است.

حزب الله در رویارویی های کنونی لبنان ورود نکرده است

الجمهوریه در ادامه این مطلب نوشت: نکته قابل توجه اینکه در رویارویی این سه یعنی حریری، جنبلاط و جعجع، حزب الله به هیچ وجه ورود نکرده، بلکه برعکس بیشتر نقش بی طرف و یا میانجی را داشته است.

به طور کلی وضعیت سیاسی لبنان را می توان اینگونه خلاصه کرد که حزب آزاد ملی به رهبری "جبران باسیل" وزیر خارجه لبنان اکنون در برابر هر سه نفر (حریری، جعجع و جنبلاط) همزمان وارد میدان شده و در رویارویی با هر یک از این سه، سلاح مناسب را به کار می برد.

اکنون چیزی که لازم است تضعیف طرف ضد حزب الله است که تحت حمایت آمریکا و نیروهای منطقه ای قرار دارد تا جایی که قدرت ایجاد تنش در داخل و متزلزل کردن قدرت تصمیمات سیاسی حزب الله را نداشته باشد؛ به احتمال زیاد این هدف تحقق یافته است.

به نوشته الجمهوریه، اکنون حریری، جنبلاط و جعجع تحت فشار قرار دارند و هر یک مشغول دفاع از خود هستند به این معنی که حریری در تلاش برای دفاع از نقش و جایگاه خود در هیئت دولت است، جنبلاط نیز در تلاش است موقعیت خود را حفظ کند و جعجع هم در برابر خواسته های جریان آزاد ملی مبنی بر یکه تازی مسیحی مقاومت می کند.

در این میان حریری نه می تواند مواضع خود را شدت بخشیده و معادلات کنونی را زیرو رو کند و نه می تواند تا پایان با جنبلاط همبستگی داشته باشد و نه حتی می تواند دغدغه های جعجع را در نظر داشته باشد، هرچند باور دارد هر سه اکنون هدف قرار گرفته اند.

در این شرایط حریری ترجیح می دهد تا اطلاع ثانوی جلسه هیئت دولت تشکیل نشود و مشکلات موجود با آرامش و بدون دخالت خارجی حل و فصل شود و در این میان  "حزب" و متحدانش نقطه ضعف حریری را می دانند از همین رو مانع اعمال فشار بر او هستند.

این معادله اکنون برخی طرف های بین المللی و عربی حامی حریری و جریان 14 مارس را تحریک کرده است، به این معنی که برخی طرف های عربی با نفوذ از حریری خواسته اند از این بازی بیرون بیاید زیرا در غیر این صورت نمی تواند از امتیاز دهی در امان بماند.

این درخواستی است که پرونده آن از پاییز 2017 و ماجرای استعفای سعد حریری در عربستان بسته شده بود، اما اکنون سفرهای سه نخست وزیر سابق لبنان به کشورهای عربی نشان می دهد که این روند بار دیگر در حال تکرار است و حریری در فضا و رویکرد جدیدی قرار گرفته و بر این اساس به نوعی اعتکاف کرده و بر سفرهای خارجی خود افزوده و معتقد است اعتکاف باید گزینه قابل قبولی برای کسانی باشد که استعفای او را خواستار هستند.

اما تنگنای حریری در این است که نمی تواند همچنان به تعطیلی هیئت دولت ادامه دهد، آن هم در شرایطی که مسائل اقتصادی و مالی و گزارش های مالی نهادهای بین المللی در مورد لبنان برگزاری جلسه شورای وزیران را به عنوان یک فوریت مطرح ساخته است.

با این توضیحات حریری در سردرگمی واقعی به سر می برد و به تحولات منطقه ای چشم دوخته تا بتواند انتخاب کند به چه سمتی برود.

برخی ناظران بر این باورند که تحولات سیاسی غیرمنتظره منطقه ای چه بسا فضای کنونی را تغییر داده و حریری را از فشارهای خارجی نجات دهد.

یکی از نشانه های این تحولات اظهارات مشاور رئیس جمهور ایران مبنی بر دریافت پیام های مثبت از عربستان سعودی و پاسخ مثبت تهران به آن است. اولین پیام مثبت عربستان تعامل مثبت آن با حجاج ایرانی در عربستان بود که گام های بعدی عربستان را به دنبال خواهد داشت و ایران نیز اعلام کرد عربستان می تواند با سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس برای تقویت امنیت منطقه همکاری کند.

الجمهوریه ادامه داد: محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران نیز هفته گذشته با اعلام "آمادگی برای گفتگو با عربستان سعودی در صورتی که "طرف مقابل نیز آماده باشد"، زمینه فضای جدید را فراهم کرد.

در این میان برای حریری اندکی اعتکاف مفید است، اما بیشتر از این باعث نابودی کشور می شود و اندکی صبر در انتظار اینکه تحولات منطقه ای به چه سمتی می رود، چه بسا تسکینی برای درد کنونی او باشد، اما بیشتر از آن موجب نابودی لبنان خواهد شد، در این میان باید پرسید آیا حریری در وقت کشی موفق خواهد شد؟.

این در حالی است که بنابر اعلام منابع لبنانی از جمله خبرگزاری رسمی (ان ان ای) و روزنامه "النهار"،  نبیه بری" رئیس پارلمان لبنان نیز در مورد تزلزل ثبات سیاسی و امنیتی در این کشور هشدار داده و گفت، ادامه وضعیت کنونی موجب می شود لبنان به دلیل بدهی ها و وام برخی کشورها و نهادهای بین المللی در معرض جنگ قرار بگیرد.

وی تاکید کرد: در دوران بسیار سختی قرار گرفته ایم که امیدوارم خیلی زود آن را پشت سربگذاریم و بدون ثبات سیاسی و امنیتی، سرمایه گذاری و رشد صنعتی، کشاورزی، جهانگردی و اقتصادی وجود نخواهد داشت.

این در حالی است که کشورهایی که از لبنان حمایت مالی بعمل آورده و به آن وام داده اند، از وضعیت کنونی این کشور و تعطیلی دولت ناراضی بوده و از اینکه مسئولان فقط به تصویب بودجه اکتفا کرده اند، متعجب هستند.

همچنین تعدادی از مسئولان اروپایی از جمله وزیر خارجه فرانسه سفر خود به لبنان را تا زمان عادی شدن فعالیت دولت لبنان به تاخیر انداخته اند.