ایران، موضوع اختلافی بین کاخ سفید و الیزه

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، در چند روز اخیر جدال لفظی بین مقامات آمریکا و فرانسه شکل جدی تری به خود گرفته است و این جدال از متن دو توئیت «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا آغاز شد که وی روز پنجشنبه هفدهم مردادماه تاکید کرد که «کسی اجازه ندارد به جای ایالات متحده آمریکا با ایران صحبت کند.»

ترامپ ابتدا در توئیتی نوشت «ایران به طور جدی با مشکل مالی روبروست. آنها سخت در پی گفتگو با آمریکا هستند، اما به آنها علائمی درهم از سوی همه کسانی داده می‌شود که به نظر می‌رسد نماینده ما هستند، از جمله از سوی رئیس جمهور فرانسه مکرون.» در توئیت دوم ترامپ اما لحن وی نرم تر می شود و می نویسد: می‌دانم که امانوئل نیت خیر دارد، همان طور که بقیه هم همین طور هستند، اما هیچ کسی به جای ایالات متحده صحبت نمی‌کند مگر خود ایالات متحده. هیچ کس اجازه ندارد به هیچ طریق و شکلی ما را نمایندگی کند.

این اظهارت ترامپ از سوی کاخ الیزه بی پاسخ نماند و با واکنش وزارت امور خارجه فرانسه مواجه شد. یک روز بعد از انتشار توئیت های ترامپ (دیروز جمعه) «ژان ایو لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه به صراحت تاکید کرد که کشورش برای پرداختن به موضوعات مرتبط با ایران و اظهار نظر درباره این کشور نیاز به هیچ مجوزی ندارد. وی همچنین افزود: فرانسه با لحاظ حق حاکمیت در باره ایران سخن می گوید. فرانسه به شدت در جهت صلح و امنیت در منطقه متعهد است و تلاش می کند. فرانسه همچنین تلاش دارد تا زمینه کاستن از تنش ها را فراهم کند و برای این کار به هیچ مجوزی نیاز ندارد.

از نگاه کارشناسان، سیاستی که «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه در پیش گرفته به مذاق کاخ سفید خوش نمی آید. ترامپ و تیم او معتقدند که فشار حداکثری آمریکا به ایران سرانجام نتیجه خواهد داد و مقامات تهران را به نشستن پشت میز مذاکره ناگزیر خواهد ساخت در حالی که مکرون با ارسال پیام ها و سیگنال های مثبت به تهران، امید به مذاکرات آمریکا و ایران را کمرنگ خواهد کرد.

در هفته های اخیر خبرهایی مبنی بر دعوت مکرون از رئیس جمهوری ایران برای شرکت در اجلاس «جی 7» در صدر رسانه های جهان قرار گرفت؛ نشستی چند روزه که اوایل شهریورماه در فرانسه برگزار می ‌شود. این خبر اما از سوی برخی دیپلمات های فرانسوی تکذیب شد.

یکی از دیگر مسائلی که به نگرانی کاخ سفید منجر شده، تماس های تلفنی مکرری است که در هفته های اخیر بین مکرون و روحانی انجام گرفته است. رئیس جمهوری فرانسه از اینکه در پی تنش زدایی ایران و آمریکا و همچنین کاستن از تنش ها در خلیج فارس است، ابایی ندارد اما در این میان حمایت قاطعانه خود را نیز از برجام اعلام می دارد؛ موضوعی که با خواسته ها و اهداف امریکایی ها در تضاد است.

مکرون به عنوان رئیس جمهوری یکی از کشورهای موثر اتحادیه، ماه گذشته (تیرماه) «امانوئل بُن» مشاور ارشد خود را راهی تهران کرد تا بلکه اهداف مذکور هر چه سریعتر تحقق یابند. این دومین بار بود که طی هفته های گذشته، مشاور ارشد مکرون راهی تهران می شد و سفر آخر وی این ایران دو روز بعد از آن انجام گرفت که تهران تصمیم خود مبنی بر افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده از مرز ۳۰۰ کیلوگرم را رسانه ای کرد.

در جریان سفر مشاور دیپلماتیک مکرون به ایران و دیدارهایی که وی با «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه و «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی داشت، برخی منابع از پیشنهاد طرح «تعلیق در برابر تعلیق» خبر دادند؛ طرحی که از آن با نام های دیگری چون «توقف در برابر توقف» و «فریز در برابر فریز» نیز نام برده می شود. بر مبنای این طرح، از یک طرف آمریکا باید معافیت‌های خرید نفت ایران را بازگرداند تا تهران برای تأمین هزینه‌ها نفت بفروشد. از سوی دیگر تهران بپذیرد که از کاهش تعهدات برجامی که دو گام آن برداشته شده، دست بکشد؛ طرحی که گویی در نهایت با استقبال مقامات جمهوری اسلامی ایران مواجه نشد.

تفاوت دیدگاه فرانسه و آمریکا بر سر برخی مسائل باعث شده که روابط تهران- پاریس بهبود یافته اما مسیر پاریس و واشنگتن از یکدیگر فاصله گیرد. یکی از این مسائل، توافق هسته ای است؛ توافقی که فرانسه و دیگر اعضای باقی مانده در برجام حاضر به نابودی آن در ازای یک توافق جدید بین آمریکا و ایران نیستند. مقامات اروپایی همچون مکرون به برجام از زاویه سیاسی و امنیتی می نگرند که نبود آن برای منطقه و جهان خطرناک است.

همین دیدگاه حاکم بر اندیشه سران بروکسل مانع از شکل گیری ائتلاف آمریکایی در آب های خلیج فارس شده به طوری که فرانسه و آلمان به عنوان دو یازیگر پیشرو اتحادیه از حضور و مشارکت در این ائتلاف سر باز زده اند. حال آمریکا برای همراه ساختن اروپایی ها با خود از ابزار همیشگی (فشار) بهره گرفته و از مهره «ناتو» سود می جوید که تهدیدات «ریچارد گرنل» سفیر آمریکا در آلمان در همین راستا قابل ارزیابی است. وی در مصاحبه اختصاصی با خبرگزاری آلمانی (DPA) تاکید کرده که اگر آلمان هزینه‌های دفاعی مورد نیاز ناتو را افزایش ندهد، آمریکا نیروهای خود از این کشور خارج می کند.