تحلیل رسانه های آمریکایی از سفر ظریف به بیاریتز فرانسه

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، موضوعی که روز دوم نشست سران هفت کشورهای صنعتی را به حاشیه برد سفر «محمدجواد ظریف» به محل برگزاری نشست «جی7» در بیاریتز فرانسه بود.  وزیر امور خارجه کشورمان حتی با «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه هم دیدار و گفت وگو داشت.

تحلیلگران این سفر را در ادامه نقش آفرینی و تحرک بیشتر کاخ الیزه برای حفظ برجام و جلوگیری کردن از شکست کامل این توافق ارزیابی می کنند. پس از آنکه بیش از یک سال قبل دولت «دونالد ترامپ» با خروج از برجام به این توافق چندجانبه بین المللی ضربه زد، کشورهای اروپایی آلمان، فرانسه و انگلستان برای حفظ توافق تلاش کردند و حتی برای تامین منافع ایران خبر ایجاد کانال مالی مجزا از دلار را رسانه ای ساختند.

با گذشت یک سال و اثبات بی نتیجه بودن تلاش پایتخت های اروپایی، جمهوری اسلامی ایران به تدریج در دو گام نسبت به کاهش تعهدات برجامی خود اقدام کرد. تهران پس از هر اقدام به طرف مقابل 60 روز مهلت داد تا برای تامین منافع ایران در چارچوب برجام اقدامات ملموسی را انجام دهد. در گام نخست ایران ذخیره آب سنگین خود را افزایش داد و در گام دوم سطح غنی سازی خود را از میزان اعلام شده در توافق هسته ای بالاتر برد.

دهان ترامپ بسته شد  

حدود 10 روز دیگر تا پایان ضرب الاجل سوم ایران باقی مانده است اما از چند هفته قبل پاریس سکاندار مجموعه تلاش هایی شد تا بتواند رویکردهای دو طرف را به هم نزدیک سازد. ارائه بسته پیشنهادی جدید و دیدارهای مقام های سیاسی ایران و فرانسه با این هدف صورت گرفت تا با تامین بخشی از خواسته های تهران و با جلب رضایت واشنگتن، زمینه برای توقف گام سوم جمهوری اسلامی فراهم شود.

نکته مهم اما ابراز شگفتی رهبران هفت کشور از برنامه ریزی مقام های فرانسوی برای این سفر بود. به نظر می رسد انجام این سفر تا دقایق پایانی انجام آن به اطلاع اعضای گروه هفت نرسید. باوجود نظر خنثی «دونالد ترامپ» اما یک مقام آمریکایی عنوان داشت از اعلام این دعوت از سوی کاخ الیزه غافلگیر شده است. صدراعظم آلمان نیز از غیرمنتظره بودن حضور ظریف سخن گفته است.

روزنامه «واشنگتن پست» هم با غیرمترقبه خواندن سفر ظریف به شهر میزبان نشست گروه هفت، این اقدام را نوعی آچمز شدن ترامپ دانست که باعث بروز یک عنصر تنش زای دیگر میان رهبران کشورهای صنعتی شد.

به نوشته این روزنامه آمریکایی و به نقل از یک مقام ارشد اروپایی، حضور غیر رسانه ای وزیر امور خارجه کشورمان در شهر بیاریتز، ابتکار پنهانی امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه بود که حداقل چند تن از سران کشورها از آن باخبر نبودند. واشنگتن پست افزود: «ترامپ که معمولا اقدامات عجیبش مجالی را برای اظهارنظر رهبران دیگر کشورها باقی نمی گذارد در مقابل سفر این میهمان ناخوانده حرفی برای گفتن نداشت. وی به سوال خبرنگاران پاسخ داد: نظری ندارد.»

ظریف در سفر 5 ساعته به بیاریتز با رئیس جمهوری و وزیر امور خارجه فرانسه گفت وگو کرد ضمن اینکه با دیپلمات های آلمان و انگلیس هم دیدار داشت. به گزارش روزنامه فوق، کاخ سفید هفته ها است از مکرون انتقاد می کند که سعی دارد با اجبار به عنوان میانجی برای گفت وگو میان دولت ترامپ و ایران نقش آفرینی کند. با این حال مقام های فرانسوی می گویند رویکرد فشار حداکثری ترامپ علیه ایران در حال شکست خوردن است و به همین دلیل آن ها در جست وجوی راهی هستند تا واشنگتن را  وادار سازند مسیر خود را تغییر دهد. وزیران خارجه ای که در بیاریتز حضور دارند هم به خوبی ظریف می شناسند و بر انزوای دولت ترامپ در پیگیری خط مشی های خود علیه ایران مهر تایید می زنند. 

براساس تحلیل این روزنامه آمریکایی، به اعتقاد دیپلمات های غربی اگرچه  سفر ظریف به فرانسه غیرمنتظره بود، اما در راستای تعهد دولت مکرون نسبت به حفظ توافق هسته ای برجام صورت گرفت. با اینحال برخی بر این باورند تاکنون اروپا در مورد این توافق منسجم عمل کرده است . مقام های فرانسوی اعلام کردند حضور وزیر امور خارجه ایران برای ارائه نتیجه مذاکرات جی 7 در روز قبل از آن بود. این اقدام برای آن صورت گرفت که به مکرون برای راضی کردن ایران به حفظ توافق ( احتمالا جلوگیری از گام های هسته ای بیشتر تهران) کمک کند.

ترامپ از سفر ظریف اطلاع داشت؟

واشنگتن پست با اشاره به اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان تلویحا اعتراف کرد با وجود رویکرد تندی که ترامپ علیه ایران اتخاذ کرده است و حتی تلاش می کند تا درهای دیپلماسی را ببندد اما حضور ظریف در  فرانسه (حداقل دوبار در طول روزهای اخیر ) و انجام گفت وگو با رسانه های خبری همچون یورونیوز، خبرگزاری فرانس پرس، فرانس 24 و ... نشان داد که چندجانبه گرایی در عرصه بین المللی باید حفظ شود.

با اینحال حضور ظریف در فرانسه موجب اعلام نگرانی منتقدان ایران در واشنگتن هم شد. «نیکی هیلی» سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل این عمل را یک بی احترامی کامل نسبت به رئیس جمهوری آمریکا و سران کشورها توصیف کرد و ابتکار مکرون را نوعی بی صداقتی دانست. همچنین سناتور «لیندسی گراهام» که از نزدیکان رئیس جمهوری آمریکا به شمار می رود هم شنیدن این موضوع که اروپایی ها به مذاکره با ایران ادامه می دهند را موجب ناراحتی خود عنوان کرد. وی از ترامپ خواست به رویکرد تهاجمی خود علیه ایران ادامه دهد.

«مارک دوبوویتز» مدیر اجرایی اندیشکده آمریکایی «دفاع از دموکراسی» هم که به تازگی از سوی ایران تحریم شده است، با انتقاد تلویحی از خوشامدگویی فرانسوی ها به ظریف در بیاریتز، ابراز امیدواری کرد دیدار مکرون و ترامپ به تشدید بیشتر فشارها بر ایران منجر شود.

تارنمای شبکه خبری «ان.بی.سی نیوز» هم با انتقاد از بی اطلاع نگاه داشتن هیات آمریکایی از سفر ظریف به فرانسه مدعی شد که رئیس جمهوری آمریکا از این خبر شوکه نشد اما نزدیکان ترامپ از اقدام رئیس جمهوری فرانسه دلزده شده اند.

بنابر این تحلیل اگرچه فرانسوی ها هدف این سفر را ادامه گفت وگو میان پاریس و تهران بیان کردند اما این امر که ظریف به جای سفر برنامه ریزی شده به چین به فرانسه آمد موضوعی بود که هیچ فردی انتظار آن را نداشت. با اینحال همراهان رئیس جمهوری آمریکا پی درپی ادعا می کنند که ترامپ نسبت به این خبر مبهوت نشد گویا وی پیشتر از این سفر باخبر شده بود. ترامپ و مکرون روز قبل از این سفر جلسه دو نفره صرف ناهار را انجام دادند که گفته می شود در خلال این دیدار دوساعته، رئیس جمهوری فرانسه برنامه های خود را برای همتای آمریکا تشریح کرده بود.