از زمان آغاز بحران دیپلماتیک میان پاکستان و هند به عنوان دو رقیب هسته ای در جنوب آسیا بر سر کشمیر، تماس هایی از جانب «عمران خان نخست وزیر و «شاه محمود قریشی» وزیر امور خارجه پاکستان با سران کشورهای مختلف منطقه و جهان برقرار شد و طرف پاکستانی با طرح این استدلال که دهلی نو، خواهان مذاکره با مستقیم با اسلام آباد درباره کشمیر به عنوان اختلاف دیرینه طرفین نیست، درخواست کرد که دیگر کشورها برای حل مناقشه کشمیر نقش آفرینی کنند و در مسیر میانجیگری قدم بردارند.
پاکستان برخلاف هند با میانجیگری دیگر کشورها برای حل مساله کشمیر مخالف نیست و تاکنون چندین بار در مجامع بین المللی مساله کشمیر را مطرح کرده و خواستار میانجیگری شده است.
نخست وزیر هند روز گذشته در دیدار با دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا گفت: تمام مسایل میان هند و پاکستان دو جانبه است و احتیاجی به میانجیگری طرف ثالث نیست. می توانیم مسایل و اختلافات موجود را به صورت دوجانبه حل کنیم.
با این وجود پاکستان همچنان بر مواضع خود مبنی بر بین المللی بودن مناقشه کشمیر و ضرورت مشارکت کشورهای موثر جهت حل این اختلاف مصرانه تاکید دارد.
وزیر امور خارجه پاکستان نیز ساعاتی پس از دیدار نخست وزیر هند و رئیس جمهوری آمریکا، طی تماس تلفنی با همتای ترکیه ای خود بار دیگر به نگرانی شدید اسلام آباد نسبت به اوضاع کشمیر و تشدید محدودیت های علیه مسلمانان این منطقه اشاره کرد و از دولت آنکارا خواست تا برای کمک به رفع محدودیت ها در کشمیر نقش آفرینی کند.
پاکستان نقش کشورهای تاثیر گذار منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، چین و روسیه برای کمک به حل تنش ها در شبه قاره و در صورت امکان پادرمیانی بین پاکستان و هند برای بهبود روابط را مفید و سازنده می داند.
برهمین اساس، «اسد قیصر» رئیس مجلس ملی و «شاه محمود قریشی» وزیر امور خارجه پاکستان با اذعان به مواضع و رویکرد سازنده تهران در قبال تحولات شبه قاره، از سیاست های دولت تهران قدردانی کردند.
وزیر خارجه پاکستان نیز روزهای اخیر طی گفت وگو با خبرنگاران در شهر مولتان گفت: اسلام آباد، مواضع تهران در بحث شبه قاره و موضوع کشمیر را دقیق و قاطعنامه می داند.
آمریکا، روسیه، چین، اتحادیه اروپا و برخی دیگر از کشورهای اروپایی که وزیر خارجه پاکستان طی هفته های اخیر با همتایان خود در این کشورها به رایزنی پرداخت، نیز از آمادگی خود برای کمک به حل کشمیر و یا همان میانجیگری اعلام کرده اند.
نقش همسایگان در مقایسه با نقش کمرنگ متحدان عربی پاکستان
تنش های هند و پاکستان که طی سال های اخیر نگرانی ها درخصوص بالا رفتن رویارویی در شبه قاره را افزایش داده است، به چالشی برای کشورهای منطقه و همسایگان دو کشور نیز تبدیل شده است. بر همین مبنا کشورهای تاثیر گذار منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران مصرانه خواهان حل دیپلماتیک این مسائل هستند.
در این میان برخی از کشورهای عربی در خلیج فارس نیز که پاکستان از آنان به عنوان متحدان قوی خود یاد می کنند، در خصوص تشدید تنش های شبه قاره سکوت کرده و تنها به شنیدن مواضع پاکستان و یا هند کار را خلاصه می کنند.
همزمان با تشدید اختلافات میان پاکستان و هند بر سر کشمیر، تماس هایی از جانب عمران خان نخست وزیر پاکستان با حاکمان سعودی، اماراتی و بحرینی برقرار شد که طبق روال همیشگی جزئیات این گفت وگوهای تلفنی همیشه از جانب طرف پاکستانی منعکس شده و هیچ اشاره خاصی به مواضع مخاطبان اصلی این رایزنی ها نشده است.
«عمران خان» امروز (سه شنبه) نیز در حالی برای چهارمین بار متوالی طی یک ماه و نیم گذشته با «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی درباره تحولات کشمیر رایزنی می کند که مقامات و رهبران سیاسی پاکستان نسبت به عدم همکاری متحدان عربی این کشور برای کمک به تنش زدایی در شبه قاره مایوس هستند.
تماس تلفنی عمران خان با ولیعهد سعودی در حالی انجام می شود که پاکستانی ها این روزها از رفتار برخی کشورهای عربی به اصطلاح متحد پاکستان ناراضی هستند و معتقدند که رهبران مسلمان (در خاورمیانه) که نتوانند برای کمک به تنش زدایی در شبه قاره و یا حل مسئله کشمیر نقش آفرینی کنند، نباید انتظار چیز دیگری از آنان داشت.
اختلاف نظر برخی از اعراب حاشیه خلیج فارس با پاکستان به رغم روابطی که به گفته طرفین بسیار محکم و سازنده است، حتی در سخنرانی روز گذشته عمران خان خطاب به مردم پاکستان نیز روشن بود.
نخست وزیر پاکستان گفت: اگر برخی از کشورهای اسلامی به دلیل منافع تجاری و یا بحثی دیگر پشتیبان پاکستان نیستند ما نباید مایوس شویم.
با این حال مقامات پاکستانی راهکارهایی مانند مراجعه به دادگاه لاهه، شورای حقوق بشر سازمان ملل نیز مطرح کرده و اطمینان دارند که آنان از روش های سیاسی و دیپلماتیک قادر به تحت فشار قرار دادن هند جهت مذاکره درباره اوضاع کشمیر هستند.
از سوی دیگر هند مذاکره با پاکستان در سایه تروریسم و ناآرامی ها در مناطق مرزی دو کشور را غیرممکن می داند و تاکید دارد: اسلام آباد باید دست از حمایت از شورشیان و عاملان ناآرامی ها در کشمیر بردارد.
با این حال وزیر امور خارجه پاکستان خردادماه امسال اعلام کرد: رویکرد اسلام آباد بسیار واقع بینانه و سازنده است. هند باید درباره مذاکره یا عدم مذاکره دو جانبه تصمیم بگیرد. ما نه مشکلی با مذاکره داریم و نه از آن ابا داریم. هر وقت هند آماده باشد، خواهد دید ما هم آماده مذاکره در شرایط مساوی و شیوه‌ای شرافتمدانه هستیم.
نماینده مسلمان کنگره آمریکا خواستار لغو محدودیت‌ها در کشمیر شد
در همین حال"ایلهان عمر" نماینده مسلمان کنگره آمریکا روز سه‌شنبه در توئیتی، خواستار تنش‌زدایی در جامو و کشمیر و لغو فوری محدودیت‌ها در این منطقه شد.
ایلهان عمر در حالی خواستار ازسرگیری خدمات ارتباطی و مخابراتی در کشمیر شد که به گزارش رسانه‌های پاکستان، محدودیت‌های شدید در این منطقه مسلمان نشین وارد چهارمین هفته خود شده است.
نماینده مسلمان کنگره آمریکا تاکید کرد: تنش‌زدایی فوری در کشمیر، احترام به حقوق بشر و اجرای قوانین بین‌المللی و اطمینان از وجود آزادی مذهبی در این منطقه اجتناب ناپذیر است.
وی اظهار داشت: باید به سازمان‌های بین‌المللی اجازه داده شود تا درباره حقایق زمینی در کشمیر تحقیق کنند.
علاوه بر این برخی از نمایندگان کنگره آمریکا از جمله رییس کمیته نیروهای مسلح این کشور نیز نسبت به رویدادهای اخیر در کشمیر پس از تصمیم اخیر دولت هند مبنی بر سلب خودمختاری این منطقه نگرانی‌های خود را اعلام کردند.
مذاکرات، تنها راه دفع خطر رویارویی در شبه قاره
همزمان با تشدید اوضاع کشمیر که باعث صف آرایی مجدد پاکستان و هند برای چندمین بار طی ماه های اخیر شده، بسیاری از کشورهای جهان و نهادهای بین المللی از جمله اندیشکده ها ضمن هشدار جدی نسبت به بالا رفتن امکان رویارویی میان رقبای هسته ای در جنوب آسیا، بر ضرورت ازسرگیری مذاکرات میان اسلام آباد و دهلی نو تاکید دارند.
این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران نیز بر ضرورت تنش زدایی در شبه قاره، خویشتنداری میان پاکستان و هند و استفاده از روش های دیپلماتیک برای حل موضوع کشمیر تاکید کرده است.
علاوه بر این «حسن روحانی» رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز بیستم مردادماه امسال در تماس تلفنی «عمران خان» نخست وزیر پاکستان گفت: موضوع کشمیر باید از طریق دیپلماتیک حل شود.
نخست وزیر پاکستان بار دیگر تصمیم اخیر دولت هند مبنی بر سلب خودمختاری منطقه جامو و کشمیر را اشتباه راهبردی دهلی نو خواند و هشدار داد: اگر اوضاع به سمت جنگ برود تبعات آن نه فقط برای ما بلکه برای جهان پرهزینه خواهد بود.
با این حال اظهارات جدید نخست وزیر هند برای آمادگی این کشور برای مذاکره با پاکستان می تواند نقطه آغاز تنش زدایی میان دو کشور و ازسرگیری گفت وگوهای صلح برای پرداختن به اختلافات قدیمی باشد.
نارندار مودی روز گذشته طی دیدار با ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در فرانسه گفت: تمام مسایل میان هند و پاکستان دو جانبه است و احتیاجی به میانجی گری یک کشور سوم نیست. می توانیم مسایل و اختلافات موجود را به صورت دوجانبه حل کنیم. هند و پاکستان پیش از سال ۱۹۴۷ یک کشور بودند و من اطمینان دارم دو کشور همسایه می توانند در مورد مسایل میان خود گفت وگو کنند و آنها را حل و فصل کنند.
نظر شما