به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ سینمای هنر و تجربه نامی آشنا برای اهالی فرهنگ و هنر ایران است؛ این نام برای نخستین بار در فرانسه در ۱۹۲۱ میلادی برای فیلم‌های بازمانده از اکران عمومی یا فیلم‌های کم مخاطب با عنوان هنر و تجربه برای عاشقان سینما مطرح شد. حجت‌الله ایوبی رییس سابق سازمان سینمایی که در مقطع مدیریتی‌اش گروه هنر و تجربه راه‌اندازی شد، درباره فیلم های گروه هنر و تجربه گفته است: فیلم‌های هنر و تجربه فیلم هایی هستند که طبق تعریف نمی توانند پرفروش باشند. اگر فیلمی ظرفیت تکثیر بیش از ۸۰ نسخه را در کل کشور داشته باشد، اساسا از دایره فیلم های هنر و تجربه بیرون خواهد بود. سینماهایی که درصدی از سانس‌های خود را به فیلم های هنر و تجربه اختصاص دهند می‌توانند از امتیازات و کمک مالی دولت بهره مند شوند.
ساز و کار گروه سینمایی هنر و تجربه مبتنی بر پژوهش و اکتشاف است. به بیان دیگر آثاری که پژوهش محورند و در عرصه سینمایی نوآوری خاصی دارند، آثاری که به جنبه‌هایی از زندگی مردم می‌پردازند که در سینمای بدنه مورد توجه قرار نمی‌گیرند. این سینما از فیلم‌هایی که مطالبات منتقدان سینمایی و رضایت مردم را جلب کرده است و باعث اعتلای هنر هفتم شود حمایت می‌کند. در ایران هم با شروع کار دولت یازدهم و پس از گذراندن یک دوره سخت که در آن سینماگران وارد دوران جدیدی شدند، این گروه آغاز به کار کرد.
سابقه این گروه به پیش از انقلاب هم می‌رسد چرا که در آن زمان چند بار تلاش‌هایی شده بود که گروه سینمایی برای نمایش فیلم‌هایی با عناوین مخاطب خاص و آسمان باز شکل بگیرد. راه‌اندازی گروه هنر و تجربه یک ایده قدیمی است و گروه فعلی تداوم بیشتری در جریان برقراری این سیاست دارد.
هنرو تجربه به گواه آمار و ارقام
در تمام کشور حدود ۳۲ سالن به فیلم‌های هنر و تجربه اختصاص دارد که از این تعداد حدود هفت سالن در تهران و بقیه در شهرستان‌ها هستند. نحوه قرارداد مالی هم اینگونه است که در سینماهایی که در اجاره کامل هنر و تجربه هستند حاصل تمامی فروش به صاحب اثر می‌رسد و در دیگر سالن‌ها یا موسسه‌هایی که درخواست اکران می‌کنند قراردادی بسته می شود که ۵۰ درصد فروش به سینمادار و ۵۰ درصد به صاحب فیلم می‌رسد.
گزارش ها رسمی از سایت هنر و تجربه حاکی از این است که در ۱۳۹۷ خورشیدی ۶۳ فیلم سینمایی، ۱۱ فیلم خارجی، ۵۷ فیلم مستند، ۲۶ فیلم کوتاه و یک انیمیشن اکران شده است. مجموعه فیلم‌های سینمایی بیشترین مخاطب و فروش را داشتند اما فیلم مستند در جستجوی فریده بیشترین میزان فروش را در کل آثار اکران شده است در این گروه سینمایی به خود اختصاص داد. از میان فیلم‌های سینمایی ۴۹ فیلم نخستین اکران را داشتند و بقیه یا نمایش دومشان بود یا اکران همزمان بودند.
طبق نظرسنجی معاونت توسعه فناوری سازمان سینمایی در ۱۳۹۶ خورشیدی، ایجاد گروه هنر و تجربه مهم‌ترین دستاورد دولت یازدهم در حوزه سینما شناخته شد. این نظر سنجی از پنج گروه، عموم مردم (تهران و شهرستان)، سینماگران، اصحاب رسانه و روحانیان انجام شده است.
در نظرسنجی که از ۳۳۸ نفر از اصحاب رسانه در برج میلاد صورت گرفته بود، ایجاد گروه هنر و تجربه با ۲۶ درصد به عنوان مهم‌ترین دستاورد دولت در عرصه سینما شناخته شده‌اند. همچنین در نظرسنجی از طلاب و روحانیان که از ۹۴ تن از حاضرین در سالن نمایش مدرسه اسلامی هنر قم در ایام جشنواره صورت گرفته، ایجاد گروه هنر و تجربه و افزایش سالن‌های سینمایی هر کدام با ۲۹ درصد به عنوان مهم‌ترین دستاورد دولت در عرصه سینما مشخص شده است.
در نظرسنجی از سینماگران که از بیش از ۸۱۱ تن از اهالی سینما در سینماهای آفریقا، حجاب، سپیده و فلسطین صورت گرفته، فروش بالای فیلم‌های با ۲۲ درصد، افزایش کیفیت آثار سینمایی با ۲۱ درصد و ایجاد گروه هنر و تجربه با ۱۸ درصد به عنوان مهم‌ترین دستاورد دولت در عرصه سینما از طرف سینماگران شناخته شده است.
امتیازات گروه هنر و تجربه
نمایش فیلم های کوتاه، مستند و تجربی: یکی از مهم ترین ویژگی های گروه هنر و تجربه نمایش فیلم های خارج عرف سینمای تجاری و بدنه ایران است؛ فیلم هایی که ظرفیت دیده شدن فراوان دارند اما به دلیل تجاری نبودن سینماها قادر به نمایش عمومی آن در سینماهای اصلی نبود. شهرام مکری کارگردان و عضو شورای سیاست‌گذاری گروه هنر و تجربه در این باره گفته است: با افزایش حجم این فیلم‌ها که شامل فیلم‌های مختلفی چون مستند، آماتور و فیلم‌های مخاطب خاص هستند، تعداد فیلم‌های اکران نشده بالا می‌رود و این گمان به وجود می‌آید که فیلم‌های با کیفیتی در خارج از روند اکران وجود دارند که بنا بر دلایلی امکان اکران و نمایش آن‌ها وجود ندارد؛ مجموعه این اتفاقات باعث شد تا سازمان سینمایی در دوره حجت الله ایوبی به این فکر بیافتد تا تلاش خود را برای اکران فیلم‌های خاص به کار گیرد و درنتیجه گروه هنر و تجربه شکل گرفت.
نمایش فیلم هایی پشت اکران مانده: هنر و تجربه با رویکرد و سیاست گذاری هایی که برایش تدوین شد علاوه بر نمایش فیلم های کوتاه، مستند و تجربی این امکان را برای سازندگان به وجود آورد که فیلم هایی که به دلایل مختلف از پرده سینماها دور ماندند و فیلم های سینمایی تجاری نیز بودند، امکان نمایش و دیده شدن پیدا کنند. همایون اسعدیان پیرامون این سیاست گذاری برای راه‌اندازی گروه هنر و تجربه گفت: ما باید شرایط تنفس را چه برای آثار سینمایی با هرگونه نگاه و چه برای مخاطبان که خوراک‌های مختلف دارند فراهم کنیم. در این عرصه ما نباید وارد بحث کمی شویم بلکه باید کیفیت آن را مورد ارزیابی قرار دهیم و شکل‌گیری گروه‌هایی مانند هنر و تجربه در همه جای دنیا به حمایت معنوی دولت نیاز دارد. حدود ۱۰ سال پیش که در شورای صنفی اکران بودم، با تعداد زیادی از فیلم‌ها آشنا شدیم که امکان اکران آن‌ها در سینما نبود و هر سال به تعداد آن‌ها افزوده می‌شد. از همان زمان، ما به این فکر افتادیم تا کاری کنیم که این فیلم‌ها نیز به اکران برسند ضمن اینکه گروه هنر و تجربه تا حد زیادی به علت نوع سازماندهی در این راستا موفق بود.
اهمیت و ارتقای ذایقه عمومی: در سال های اخیر با رواج فیلم های کمدی عامه پسند و فیلم های اجتماعی تکراری و کلیشه ای، ذایقه عموم جامعه به شدت افت کرده بود و نیاز به جایگزینی برای ارتقا و بهبود این سلیقه عمومی به وجود آید. گروه هنر و تجربه این امکان را فراهم کرد تا فیلم هایش علاوه بر جریان سینمای بدنه و جریانی که به فیلمفارسی های پیش انقلاب شبیه بود، فضای تازه ای را برای تنفس هنردوستان و مخاطبان خلاق سینما فراهم کند. شهرام مکری در این باره گفت: ما باید مفتخر باشیم حق اقلیت را در یک جامعه اکثریت رعایت می‌کنیم چرا که فیلم‌های مخاطب خاص تعریف اقلیت را در شکل سینمای اکثریت پیدا می‌کند. حتی افرادی که به جریان اقتصادی سینمای هنر و تجربه معترض هستند باید دقت کنند که اگر مسیر هدایت چنین فیلم‌هایی وارد جریان اصلی سینمای ایران شود، جریان اقتصادی مدنظر چقدر می‌تواند ضربه ببیند؟
نمایش فیلم های خارجی و برگزاری هفته های فیلم اروپایی: بحث نمایش فیلم های خارجی که از پرجدل ترین موضوعاتی بود که در سال های اخیر در محافل سینمایی مطرح بود با اکران فیلم های خارجی در قالب هفته های فیلم اروپایی و طرح های جداگانه دیگر در گروه هنر و تجربه وارد فضای تازه و مساعدتری شد به طوری که برخی فشارها و تنگ نظری ها برای اکران فیلم های خارجی از میان رفت و پردیس های سینمایی نیز با حذفیات محدود به نمایش فیلم های خارجی روز و کلاسیک پرداخته اند. جعفر صانعی مقدم مدیرعامل مؤسسه سینمایی هنر و تجربه درباره ادامه این روند به تازگی گفته است: هفته‌های فیلم خارجی هم مانند سال گذشته برگزار خواهند شد و فیلم‌های خارجی که در جشنواره جهانی فجر نمایش داشتند و رایت‌شان خریداری شده یا به صورت شخصی رایت آن خریداری شده در این گروه اکران خواهند شد. در این مدت مشخص شده است که این برنامه‌ها به تولیدات مشترک هم منجر شده و مانند یک پل ارتباطی عمل کرده و با همکاری نهادهایی چون فارابی فرصت تولید مشترک را فراهم کرده است. برای تحقق عدالت فرهنگی، برنامه هفته‌های فیلم فرهنگی را به تهران منحصر نکرده و به دیگر شهرهای کشور هم برده و پنل‌های تخصصی را با حضور فیلمسازان خارجی و ایرانی برگزار کرده‌ایم.
با وجود تمام این امتیازات و محاسنی که برای این گروه بر شمرده شد، مهم‌ترین مشکل پیش روی سینمای هنر و تجربه اما این روزها تغییر نگاه‌های مدیریتی است. برنامه‌ریزی برای این گروه سینمایی باید بر اساس یک برنامه بلندمدت حداقل ۱۵ ساله باشد اما به دلیل مدیریت‌های کوتاه مدت در سازمان سینمایی تغییر مدیریت ها و رویکردهایی در این گروه شاهد هستیم، ارائه و تدوین برنامه بلند مدت و حمایت و پشتوانه سینمایی در این گروه الزامی به نظر می رسد. حال باید منتظر ماند و دید آیا سازمان سینمایی برنامه خاص بلند مدتی را برای حمایت از این گروه در دستور کار قرار می‌دهد؟
نظر شما