چشم انداز بیاریتز برای برجام

درحالی چهل و پنجمین نشست "گروه ۷" در تفرجگاه ساحلی بیاریتز فرانسه به پایان رسید که موضوع ایران در اولویت گفت وگوهای رهبران، اخبار رسانه ها و تحلیلگران حوزه بین المللی قرار گرفت.

چهل و پنجمین اجلاس «گروه ۷» از روز شنبه به میزبانی فرانسه با دستور کار بررسی مسائل جهانی و منطقه ای با هدف مبارزه با نابرابری ها و رسیدن به نقاط همگرایی مشترک در رفع چالش های موجود آغاز شد و روز دوشنبه پایان یافت.

در کنار موضوع های مهمی مانند برجام و تنش های تهران - واشنگتن، گرم شدن کره زمین، آتش سوزی در جنگل های آمازون، تروریسم، برگزیت و جنگ تجاری واشنگتن – پکن نیز موضوعت صلی مباحث نشست گروه ۷ را دربرگرفت.

گروه۷ یا "G۷" گروهی متشکل از ۷ اقتصاد بزرگ و پیشرفته جهانی است؛ کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و آمریکا اعضای این گروه محسوب می شوند.

اما فضای کلی نشست امسال رهبران گروه هفت کشور صنعتی تحت تاثیر سفر غیرمنتظره "محمدجواد ظریف" وزیر امورخارجه کشورمان قرار گرفت به نحوی پس از بازگشت ظریف از بیاریتز محور گفت و گوها به موضوع ایران متمرکز شد.

در بیاریتز چه گذشت؟

رسانه های فرانسوی روز یکشنبه خبری غافلگیرکننده را منتشر کردند که نشان می داد هواپیمایی از تهران به سمت فرانسه پرواز کرده و در فرودگاه شهر بیاریتز فرود آمده است. درهمان حال تصاویری از مذاکرات ظریف با "امانوئل مکرون" رییس جمهوری فرانسه منتشر شد.

محمدجواد ظریف با انتشار تصاویری از دیدار خود با رئیس جمهوری و وزیر خارجه فرانسه در صفحه توئیتر خود نوشت؛ راه پیش رو دشوار است اما ارزش امتحان کردن دارد.ظریف تاکید کرد، دیپلماسی فعال ایران در راستای تحقق تعامل سازنده ادامه می‌یابد.

دفتر ریاست جمهوری فرانسه هم گفت‌ وگوهای یکشنبه وزیر خارجه ایران با رئیس جمهوری و سایر مقام‌های ارشد فرانسوی در شهر بیاریتز را «مثبت» ارزیابی کرد.

اما این پایان ماجراهای بیاریتز و مذاکرات نبود.

امانوئل مکرون عصر دوشنبه در پایان نشست گروه هفت و در مصاحبه مطبوعاتی به همراه "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا گفت: در راستای دیدار رئیس جمهوری ایران با رئیس جمهوری آمریکا من آماده برگزاری ملاقات بین ترامپ و روحانی هستم.

مکرون یادآورشد: امکان رسیدن به توافق بین رئیس جمهوری ایران و آمریکا وجود دارد اما نکته مهم سخنان مکرون را می توان در امکان دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا بود.

وی در این زمینه می گوید؛ امروز صبح رئیس جمهور روحانی گفت که به خاطر کشورش آماده دیدار با هر مقام سیاسی است و این چیزی است که من به  ظریف گفتم و در گفت‌وگوی تلفنی با روحانی نیز متذکر شدم که اگر موافق دیدار با رئیس جمهوری ترامپ باشد، عقیده من این است که رسیدن به یک توافق ممکن است.

البته ترامپ در دیداربا «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان تایید کرد که مذاکرات با ایران پیشرفت هایی داشته است.

صدراعظم آلمان نیز با بیان این که در مورد ایران بحث‌های سازنده‌ای با آمریکا صورت گرفته تاکید کرد که تا حصول توافق نهایی در این موضوع راهی طولانی باقی مانده است.

در سند جمع بندی و در عین حال کوتاه گروه ۷ که روز دوشنبه منتشر شد، نیز به مساله ایران اشاره شد. در این سند آمده است: ما به طور کامل در خصوص دو هدف کاملا دیدگاه مشترک داریم؛ اطمینان از این که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نیابد و نیز صلح و ثبات در منطقه تقویت شود.

بیاریتز، اغازی بر پایان یک ماجرا خواهد بود؟

شهر بیاریتز شاهد مذاکرات فشرده دوجانبه ایرانی- فرانسوی، چندجانبه دیپلمات های ایران،آلمان و انگلیس و مذاکرات رهبران کشورهای گروه هفت با یکدیگر بود.بسیاری از تحلیلگران بر این باورند دیپلماسی تعامل سازنده دولت روحانی قدرت های بزرگ را وادار به برخی تصمیمات سخت کرده است.

حشمت‌الله فلاحت ‌پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی معتقد است که آنچه مشخص شده این است که تاکنون، جمهوری اسلامی ایران هرگز تا این حد به یکی از قدرتمندترین میزهای سیاسی دنیا نزدیک نشده بود. از دیگر سو شاهد هستیم که ایالات متحده و مشخصا شخص ترامپ در این چنین اجلاسی در یک موضع انزوا قرار می‌گیرد و باید توجه داشته باشیم که همین امر نیز به‌ خودی خود، دستاورد مثبتی است.

همچنین نشست گروه هفت و مذاکرات فشرده ظریف با مقام های فرانسوی باعث شد که اساسا شکاف در گروه موسوم به "تیم ب" در سیاست خارجی آمریکا افزایش یابد.

تیم ب متشکل است از مشاوران داخلی ترامپ؛ "مایک پمپئو" وزیرخارجه، "جان بولتون" مشاور امنیت ملی کاخ سفید و متحدان منطقه ای آمریکا یعنی امارات متحده عربی، عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی است.

این جریان، چندان برای مذاکره و توافق در راه پیشبرد منافع امریکا ارزش قائل نیست و عمدتا بر اعمال قدرت سخت از طریق جنگ اقتصادی تاکید می‌کند. در عین حال، این جریان تمامیت‌خواه در امریکا، با وجود بی‌اعتمادی به ابزار دیپلماسی عمومی، به‌شدت در برابر نادیده گرفته شدن از سوی رقبا، منتقدین و حتی متحدین واکنش نشان می‌دهد.

اما آنچه از روند و تحولات کنونی در نشست گروه هفت به نظر می رسد، چشم اندازی مثبت است؛ چشم اندازی که به قول صدراعظم آلمان هنوز راهی بس طولانی برای آن متصورهستیم که باید دید روزهای آینده به ویژه در نشست مجمع عمومی سازمان ملل چه تحولاتی رخ خواهد داد.