اردوغان در حالی قدم به روسیه گذاشت که همزمان روس ها سری دوم پدافند موشکی اس ۴۰۰ را با هواپیما راهی ترکیه کرده اند و جالب تر آنکه پوتین چند روز دیگر برای نشست سه جانبه سران آستانه شامل ایران، روسیه و ترکیه به ترکیه خواهد رفت.
برای بسیاری این سوال پیش آمده است که چه ضرورتی داشت اردوغان که تا چند روز دیگر میزبان پوتین خواهد بود، چمدان های خود را به مقصد روسیه ببندد و هواپیمای وی در نمایشگاه صنایع هوا فضای روسیه بر زمین بنشیند.
پاسخ دقیق به این پرسش ممکن نیست اما می توان با توجه به داده های چند روز گذشته و اظهارات اخیر رهبر ترکیه پاسخی نزدیک به واقعیت برای آن یافت.
اردوغان پیش از آمدن به روسیه اعلام کرد که نقض آتش بس در ادلب از طرف ارتش سوریه ادامه دارد و من در این باره با پوتین تلفنی گفت وگو کردم و برای ادامه مذاکره در این خصوص به مسکو می روم.
رسانه ها نیز مهم ترین محور مذاکره پوتین و اردوغان را بررسی آخرین تحولات در شمال شرقی سوریه ارزیابی کرده اند و گفته اند که طرف ترکیه ای امیدوار است در این مورد و برای جلوگیری از برخورد ارتش های ترکیه و سوریه در شمال سوریه، با روسیه به توافق برسد.
تحلیلگران روزنامه نزاویسیمایا گازتا معتقدند که برخلاف انتظارات، پس از خرید سامانه پدافند موشکی اس۴۰۰ از سوی آنکارا، روابط روسیه و ترکیه رشد چشم گیری نیافته است.
این رسانه نوشته است: اگر چه آنکارا به مسکو بیش از گذشته وابسته شده اما حمله هوایی ارتش سوریه به کاروان ترکیه اردوغان را مجبور کرده است که امتیازات بیشتری به روسیه برای باز تر شدن دست خود در سوریه بدهد.
برخی صاحبنظران معتقدند که مذاکرات سران روسیه و ترکیه همواره دشوار است چرا که ترکیه عادت کرده است که در هر دو طرف زمین بازی کند و بستگی به شرایط با غرب به رهبری آمریکا یا روسیه در اوراسیا کنار بیاید.
به گفته برخی صاحبنظران که معتقدند سفر اردوغان به مسکو غیرمنتظره است، اردوغان پا به سفری اجباری گذاشته است و احتمالا حمله هوایی اخیر علیه کاروان بسیار مسلح ترکیه که به سمت شهر خان شیخون سوریه در حرکت است، باعث ضرورت این سفر شده است چرا که ترکیه به گفت وگو با بشار الاسد رئیس جمهوری سوریه نیاز دارد اما هیچ راه ارتباط مستقیمی میان دو کشور در حال حاضر وجود ندارد.
شاید کمتر کسی فکر می کرد که پس از فروش اس۴۰۰ از سوی روسیه به ترکیه با وجود مخالفت های شدید آمریکا، روسیه باز هم از دمشق در مقابل آنکارا حمایت کند اما اردوغان به خوبی می داند که مقابله با ارتش سوریه از نگاه کرملین معنایی جز رویارویی با روسیه در خاک سوریه ندارد.
برخی از صاحبنظران با استناد به شرایط موجود در سوریه و حساسیت های ترکیه در خصوص مرزهای جنوبی خود که در همسایگی ادلب استانی در شمال شرقی سوریه واقع شده است، معتقدند که اردوغان در نهایت چاره ای جز دادن امتیازهای بیشتر به پوتین نیافته است و امتیاز بیشتر به روسیه نیز به معنای خرید تسلیحات و هواپیماهای بیشتر از روسیه در شرایط حاضر معنی می شود.
شاید از این رو بود که سفر اردوغان به روسیه از نمایشگاه بین المللی هوافضای روسیه آغاز شد و پوتین پس از نمایش دادن جنگنده نسل پنجم سوخو ۵۷، تازه ترین هواپیماهای مسافربری روسیه با عنوان ام.اس ۲۱ را به اردوغان نشان داد هر چند که شرکت ایرکوت سازنده این هواپیما اعلام کرده که پس از تولید انبوه آن را نخست در اختیار ایوفلوت و نوردویند شرکت های هواپیمایی روسیه قرار خواهد داد اما کیست که نداند حرف اول و آخر در روسیه را دیربازی است که پوتین می زند.
این هواپیمای مسافربری اکنون در مرحله پرواز آزمایشی قرار دارد هرچند که طراحی و ساخت آن از سال ۲۰۰۸ میلادی آغاز شد اما هر بار تولید انبوه آن به تعویق افتاد.
برای دیدن اشتیاق روس ها به فروش پرنده های خود کافی است نگاهی به آرشیو رسانه های روس انداخت، کمتر از یک ماه پیش بود که سرگئی چمزوف رئیس شرکت فناوری‌های پیشرفته روسیه (روس تخ) پس از اعلام تصمیم آمریکا برای خودداری از فروش جنگنده‌های اف۳۵ به ترکیه (ترکیه پیشتر قرار بود حدود ۱۰۰ هواپیمای اف ۳۵ از آمریکا بخرد) به دلیل خرید اس۴۰۰، به ترکیه پیشنهاد داد جنگنده‌های چند منظوره سوخو ۳۵ را خریداری کند.
در مجموع خیلی ها اکنون گمان می کنند اردوغان برای باز کردن دست ترکیه در سوریه راهی این سفر پیش از نشست سه جانبه سران آستانه شده است و برای رسیدن به هدف خود باید به هر قیمتی توجه روسیه را جلب کند شاید از این رو بود که اردوغان بلافاصله پس از ورود به محل برگزاری نمایشگاه هوا فضای روسیه اعلام کرد: مبادلات بازرگانی روسیه و ترکیه سالانه از ۲۵ میلیارد دلار فراتر می رود اما هدف ما این است که این شاخص به ۱۰۰ میلیارد دلار برسد.
اردوغان خاطرنشان کرد: ترکیه هر ساله صادرات محصولات هواپیمایی و فضایی خود را افزایش می دهد و در سال ۲۰۱۸ صادرات این محصولات از مرز ۵۰۰ میلیون دلار فراتر رفت.
آنچه مشخص است روسیه وترکیه برای رسیدن به هدفی که امروز اردوغان به آن اشاره کرد و همواره پوتین به دنبال تحقق آن بوده است، نیاز به داد و ستد بیشتر و کالاهای با ارزش تر دارند در غیر اینصورت رسیدن به چنین تراز تجاری میان دو کشور در آینده نزدیک رویا به نظر می رسد، شاید بستنی که پوتین در حاشیه بازدید از نمایشگاه برای اردوغان خرید، بیانگر این پیام باشد که دفعه بعد برای خوشنودی پوتین باید او دست در جیب کند.
نظر شما