بیش از صد سال است گرفتار نگاه نفتی شده‌ایم

بهمن نامورمطلق معاون سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری،‌ عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و رئیس دانشگاه استاد فرشچیان، در روزهایی که سی و دومین نمایشگاه ملی صنایع دستی از ۳ تا ۹ شهریور در تهران برپاست، به این سئوال خبرنگار ایرنا پاسخ داد که چرا با وجود آگاهی بر نقش بی بدیل صنایع دستی در توسعه اقتصادی و افزایش فرصت‌های شغلی و ارزآوری بالا، هنوز در این زمینه موفق نبوده ایم؟

نامور مطلق گفت: مشکل، نگرش حاکم بر کشور ما در صد سال اخیر است، چون نگاه ما به اقتصاد، تک محصولی و نفتی است و به سایر فرصت هایی که در اختیار داشتیم توجه کافی نکردیم از جمله به صنایع دستی و فرش بی توجه بودیم به همین دلیل باید سعی کنیم دائم این موضوع را تکرار کنیم تا آن نگرش کلی تغییر کند.

معاون سابق صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اظهار داشت: اکنون خوشبختانه حوزه صنایع دستی در آستانه تغییر تشکیلاتی است که به وزارتخانه تغییر کرده است، اگر بتوان از این فرصت به خوبی استفاده کرد تا آن قطعات جدا شده صنایع دستی همچون فرش، زیورآلات سنتی و مبلمان سنتی در یک تشکل بزرگ قرار گیرند اتفاق بزرگی رخ خواهد داد.

آرزویم پیوستن پازل ها به هم بود

نامور مطلق گفت که یکی از آرزوهایش در زمان معاونت صنایع دستی پیوستن قطعات و اعضای جدا شده صنایع دستی به یکدیگر بود و افزود: اکنون زمان خوبی است تا این قطعات متصل شوند و ما دارای تشکل قوی، پویا و قدرتمند باشیم که هم در عرصه رقابت های داخلی و هم بین المللی بتوانیم با قدرت عمل کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه صنایع دستی یکی از هفت رشته صنایع خلاق محسوب می شود، ادامه داد: صنایع خلاق، صنایع آینده بشریت هستند که در دنیا با عنوان صنایعی دارای رشد بالا، آینده روشن و خوب، شناخته می شوند.

نامور مطلق اضافه کرد: امروزه در دوره نرم افزاری تاریخ بشر بسر می بریم، دوره ای که صنایع پیشرو و پیشگام تبدیل به صنایع فرهنگی و خلاق شده اند. به همین جهت سرمایه ها به سمت این صنایع در حال حرکت است که هم در رشد اقتصادی کشورها نقش مهمتری ایفا می کنند و هم به تدریج به نقش اول اقتصادی تبدیل می شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با یادآوری اینکه خوشبختانه یک میراث غنی از صنایع دستی همچون فرش در اختیار ما است، گفت: اگر به این میراث توجه و همراه با این پارادایم از فرصت استفاده کنیم و صنایع دستی خود را نظریه دار و در آموزش عالی به آنها توجه بیشتر و آن را به روز کنیم، موفق خواهیم شد.

نامور مطلق تصریح کرد: ما باید صنایع دستی را صاحب فکر، ایده، کتاب و تالیف و بنیان های نظری آن را تقویت کنیم. ما در گذشته در حوزه صنایع دستی دارای بنیان های نظری بودیم. وقتی رساله صنایع میرفندرسکی را می بینیم، اگر در دوره صفویه صنایع دستی ما رشد کرد و بدیع و در دنیا زبانزد بود، بدان دلیل بود که پشت سر آن حکمت، نظریه پردازان، فلاسفه و حکیمانی داشتیم که در این زمینه صاحب نظر بودند.

به مهارت آموزی صنایع دستی نزد مردم بسنده شده است

به گفته وی، اما اکنون صنایع دستی ما جایگاه آکادمیک چندان مهمی ندارد و صرفا به مهارت آموزی نزد خود مردم بسنده شده است.

این استاد دانشگاه گفت: خوشبختانه دانشگاه استاد فرشچیان در این راستا به تازگی تاسیس شده که بتواند میان حکمت، نظریه و این مهارت و هنر ارتباط برقرار کند. امیدوارم با تقویت این دانشگاه و سایر دانشگاه ها، بتوانیم سهم صنایع دستی از دانشگاه ها را به این حوزه بازگردانیم و این دِین را ادا کنیم.

نامور مطلق، صنایع دستی را فرصتی استثنایی دانست که میراث اقتصادی، هنری و زیبایی شناسی ایران است و پدران ما در شکل عالی آن را به ما منتقل کرده اند و ما باید از آن صیانت، استفاده و به روز و به نسل آینده منتقل کنیم.

وی با اشاره به اینکه صنایع دستی شاید مهمترین حوزه برای اشتغالزایی باشد، تصریح کرد: صنایع دستی دارای ارزش افزوده و بی نظیری نسبت به بقیه حوزه های اقتصادی و فرهنگی است چرا که صنایع دستی می تواند یک قطعه سنگ را که زیرپایمان افتاده، تبدیل به یک نگین کند و صدها برابر ارزش افزوده به آن بیافزاید.

معاون سابق صنایع دستی توضیح داد: بنابراین یک موقعیت و میراث استثنایی در اختیار ما است که باید ما آن را میراث داری کنیم و از این فرصت بهره جوییم.

وی این نکته را یادآور شد که خوشبختانه در شرایط کنونی و پارادایم حاکم بر جهان، هم بر تنوع فرهنگی توجه دارد و هم به صنایع فرهنگی؛ که صنایع دستی و صنایع خلاق یکی از آنهاست.

نامور مطلق گفت: حدود ۳- ۴ نماینده مختلف صنایع دستی ایران در خارج حضور فعال دارند و هر کدام با نگاه و هزینه های مختلف نمایشگاهی برگزار می کنند، که ربطی به هم ندارد.

لزوم همگرایی تشکیلاتی

این کارشناس تاکید کرد: یکی از کارهایی که می توان انجام داد، وحدت و همگرایی تشکیلاتی در حوزه صنایع دستی است که هم از اسراف هزینه ها جلوگیری و هم این حوزه را قدرتمندتر می کند تا از داشته های خود حفاظت کنند، آنها را توسعه دهند و در رقابت با کشورهای قدرتمندی که در عرصه جهانی فعالیت می کنند بتوانند دستکم به صورت پایاپای رقابت کنند.

وی در مورد سی و دومین نمایشگاه ملی صنایع دستی که هم اکنون در نمایشگاه بین المللی تهران برپاست، گفت: این نمایشگاه به عنوان شاخص اقتصادی و فرهنگی صنایع دستی در سال مطرح است.

نامورمطلق مردم را بزرگترین حامی صنایع دستی کشور خواند و افزود: اگر مردم به بازدید نمایشگاه صنایع دستی بروند، زیبایی هویت ایرانی را مشاهده و به کودکان خود معرفی کنند و با هنرمندان گفت و گو و از آنها خریداری کنند، این بخش از هنر ما می تواند ماندگار، فربه و قدرتمند شود.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی خطاب به مردم اظهار داشت: برای اینکه صنایع دستی ایرانی با رقبای خارجی رقابت کنند، توصیه من این است که مردم صنایع دستی را در سبد خانوار خود قرار دهند و زیبایی و هویت را به فرزندان خود هدیه دهند، اگر می بینیم کودکان از فرهنگ ایرانی دور شده اند، به دلیل آن است که معرفی خوبی نداشته ایم.

نامور مطلق تاکید کرد: صدا و سیما می تواند نقش مهمی داشته باشد و به طور پیوسته صنایع دستی و نمایشگاه های مرتبط را معرفی کند تا مردم استقبال کنند، این زیبایی ها را که نسل به نسل به ما منتقل شده ببینند و بدانند اشتغال چند میلیون نفر و زیبایی شناسی چند هزار سال در آنجا متبلور شده است.

وی در پایان تاکید کرد: آرزویم این است بتوانیم قطعات پیکره مسلح و جدا شده صنایع دستی را به هم متصل کنیم تا در آینده این حوزه قدرتمند باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت:‌ همه ما باید از صنایع دستی کشور حمایت کنیم زیرا بخش مهمی از هویت زیبایی شناسی ما است.