حرکت و جنبش از ویژگی‌های حیات انسان و دارای انگیزه و ریشه‌ای در سرشت و عاملی برای رشد ، سلامت و نشاط اوست.
انسان نیازمند به حرکت و ناگزیر از حرکت است. منع انسان از حرکت نه تنها موجب توقف رشد، بلکه سبب افسردگی، بروز رفتار ناهنجار و از دست رفتن شور و نشاط زندگی وی می‌شود. نیاز انسان به حرکت و فعالیت در طول حیات تاریخی او همواره با کسب تجارب و کشف روش‌های جدید برای رفع آن همراه بوده است.
کار و فعالیت، بازی و ورزش، به عنوان محملی برای حرکت، در طول تاریخ زندگی انسان به شیوه‌های گوناگونی متجلی شده است.
بازی و ورزش در زندگی افراد جامعه نقش اساسی و حیاتی را ایفا می‌کند. بچه‌ها از بازی و ورزش لذت می‌برند و ضمن لذت بردن از بازی و ورزش در هنگام پرداختن به آن، فرصت‌های خوبی را برای بیان احساسات و عواطف خود می‌یابند. از این رو به تدریج راه کنترل آن را فرا می‌گیرند.
علاوه بر این از نظر رشد عقلی و اجتماعی در حین بازی‌های کودکان و نوجوانان با مسائل و مشکلات مختلفی مواجه می‌شوند و با تلاش و کوشش در جهت حل آن‌ها، قدرت و توانایی راه‌های مقابله با مسائل و مشکلات زندگی را بهتر فراگرفته و روح همکاری و تعاون و دوستی در آن‌ها شکل گرفته و تقویت می‌شود.
در این باره خبرنگار ایرنا با یکی از پژوهشگران و نویسندگان استان سمنان به گفت و گو پرداخت.
ابوالفضل محمدخانی متولد ۱۳۴۲ هجری شمسی در سمنان است و کتاب بازی‌های محلی استان سمنان را در دو جلد که در مجوع ۶۵۰ صفحه می‌شود را نگاشته است.
وی درباره تفاوت بازی و کار بیان کرد: شاید در مورد تفاوت بازی و کار این تصور پیش آید که کار برای خود دارای هدف معین و مشخصی است اما بازی و ورزش فاقد هدف و امری مهمل به شمار می‌آید.
محمدخانی افزود: امروزه روشن شده است بسیاری از هدف‌های اساسی تربیتی در بازی‌ها و ورزش‌ها موجود است و از طریق بازی‌ها و ورزش‌ها بصورت آموزش غیرمستقیم و مستقیم به هدف‌های اساسی تربیتی چون؛ جسمی، عضلانی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی می‌توان رسید.
وی بیان کرد: نیاز به بازی، نیازی عمومی و جهانی است و مرزهای سن، جنس، موقعیت اجتماعی، پایگاه اقتصادی و جغرافیایی را درهم می‌شکند. نه شهری بودن اهمیت دارد نه روستایی و ایل نشین بودن؛ و هیچ ملتی را نمی‌توان بدون بازی و سرگرمی یافت.
وی گفت: همه انسان‌ها دوست دارند در کنار فعالیت‌های معیشت و موظف خود به فعالیت‌هایی بپردازند که ریشه در خواست‌ها و تمایلات آن‌ها داشته باشد، بی‌آنکه ناگزیر باشند خود را گرفتار نتیجه به دست آمده از آن بدانند.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه ارزش‌های مقبول و مورد تایید جامعه می‌تواند تعیین‌کننده نوع فعالیت‌ها و روش‌های اجرایی بازی باشد، گفت: هرگاه فعالیت‌ها و ورزش‌های بومی و سنتی ملل و اقوام مختلف جهان را مورد مطالعه قرار دهیم، تنوع و صور مختلفی از بیان حرکتی مشاهده خواهیم کرد.
تنوع و گستردگی بازی‌ها
محمدخانی اضافه کرد: در سرزمین پهناور و کهنسال ایران و به تبع آن استان سمنان با وجود تنوع در آب و هوا و گوناگونی ریشه‌های فرهنگی، بازی‌ها و سرگرمی‌های رایج در میان مردم نیز از تنوع و گستردگی برخوردار است.
وی با بیان اینکه هیچ‌کس نمی‌داند از چه زمان و از کجا آغاز شده‌اند و چه فردی یا افرادی آغازگر آن بازی ها بوده‌اند، ادامه داد: تغییر در شیوه‌های زندگی مردم، گسترش شهرنشینی و صنعتی‌شدن و پیدایش فناوری‌های نوین، بسیاری از بازی‌های سنتی را یا منسوخ کرده یا به حاشیه رانده است، گرچه هنوز بعضی از این بازی‌ها در سطح شهرهای کوچک و روستاها بازی می‌شود، ولی در کل می‌توان گفت این بازی‌ها، دیگر نقشی پراهمیت در پرکردن اوقات فراغت انسان‌های امروز ندارد.
نویسنده کتاب بازی‌های محلی استان سمنان افزود: بسیاری از آن بازی‌های ورزشی که در نهایت آزادی و بدون مقید بودن به مکان و زمان و ابزار و مقررات دست و پاگیر توسط مردم اجرا می‌شد، در قالب ورزش‌های شناخته شده رسمی و بین‌المللی جای گرفته و مقررات تثبیت شده‌ای پیدا کرده‌اند.
وی تاکیدکرد: همگان هرگاه بخواهند نمی‌توانند به آن‌ها بپردازند، دیگر فراغت بزرگسالان را، میهمانی و جشن های خانوادگی، بازی‌های کلامی و نمایشی و فکری پر نمی‌کند.
محمدخانی بیان کرد: اوقات فراغت زندگی امروز را تلویزیون و سینما و دستگاه‌های صوتی و تصویری و بازیچه‌های پیشرفته مکانیکی و الکترونیکی پر می‌کند.
بازی‌های هدفدار، راهی برای بارور کردن فضائل اخلاقی کودکان
وی با بیان اینکه شواهد نشان می‌دهد که انسان بدون روحیه بازی شاید نمی‌توانست به شکل امروزی تکامل یابد، گفت: شاید به همین خاطر است که امروزه برخی از مردم می‌کوشند با احیای بازی‌ها و ورزش‌های سنتی شرایط لازم رهایی و لذت‌بردن از بازی‌های خودانگیخته و آزاد برای خود و نسل جوان سرزمین‌شان فراهم‌آوردند.
محمدخانی گفت: در میدان عمل و حین اجرای بازی‌های هدفدار است که می‌توان فضائل اخلاقی را در شخصیت کودکان بارور کرد و ریشه گرایشات منفی را با دادن تذکرات و اشاره به نکات ارشادی در درون آن‌ها خشکانید.
۷۳۴۲/۷۴۰۸
