"یا عباس، یاعباس" رسم دیرین اهالی شهر شاهرود است. سنتی که به گفته پیرغلامان اباعبدالله (ع)، از زمان قاجار در این شهر اجرا می شده و بر پایه آن پنجمین روز از ماه محرم را به یاد قمربنی هاشم (ع) سینه می زنند. اما این سینه زنی روش و آیین های خاص خود را دارد. رسم "طوق بندان" یا "علم بندان" بخش آغازین این مراسم است. مردم به خاطر بر زمین افتادن علم حضرت ابوالفضل (ع) در زمان شهادت، طوق بسته و همزمان با ایشان نیز پیمان می بندند که اگر در روز عاشورا در میدان نبرد نبودند امروز علمشان را برافراشته نگاه داشته و آماده شهادتند.
طوق ها نسل به نسل به ارث می‌رسند و توسط جوانان هر خانواده طبق آیین خاصی به تکیه بازار برده می شوند. تکیه بازار یا همان تکیه زنجیری محل اصلی برگزاری آیین " یاعباس " است. علم ها که پارچه ها و روسری های رنگارنگ برای گرفتن حاجت توسط بانوان به آنان گره زده شده، پیش از ظهر از خانه های اطراف محله تکیه بازار شروع به حرکت می کنند و به نزدیک ترین تکیه یا مسجد می رسند. در هر مرحله از آذین بندی تا حمل، این اشعار محتشم کاشانی است که طوق را همراهی می کند: باز این چه شورش است که در خلق عالم است/ باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است.
بعد از ظهر که فرا می رسد باردیگر طوق ها به راه می افتند. مسجد آقا، تکیه شریعت، تکیه گلشن، تکیه یزدی ها، تکیه مدرسه قلعه و ... مملو از جمعیتی است که برای همراهی طوق تا تکیه بازار گرد هم می آیند و ندای "ای داد از این عزا" سر می دهند و صلوات می فرستند. علم ها که مسیر سربالایی خیابان شهید صدوقی را طی کرده و به تکیه بازار می رسند کم کم شور دیگری در میان عزاداران به پا می شود. دسته های سینه زنان با آرایش و حرکت مخصوص خود پشت سر طوق ها حرکت کرده و به ترتیب وارد تکیه‌بازار می شوند.
دسته های عزاداری با ورود به تکیه دور تا دور حلقه زده و به سینه زنی می پردازند. به تدریج جمعیت به قدری زیاد می شود که با ورود هر دسته باید دسته قبلی از سوی دیگر خارج شود تا جا برای دیگران هم باز شود. اینجاست که موج دیدنی سوگواران حسینی در تکیه به راه می افتد. موجی از عاشقان به اهل بیت (ع) از هر رنگ و نژاد و قومی، از محله های مختلف شهر حتی از شهرهای اطراف با زبان و گویش های خاص خود یکدل می شوند و ندای یا حسین (ع) و یا عباس (ع) سر می دهند. بر سر و سینه می کوبند و بار دیگر عشق و ارادت خود را به سالار شهیدان و برادر بزرگوارشان ابراز می کنند. اینجا دیگر چهره ها بیانگر حال و هوای غم آلود ماتم و عزای حسین نیست، بلکه دست هایی است که به یاد دستان بریده ابوالفضل (ع)، به یاد پنج انگشت مبارکش در پنجمین روز از ماه محرم به آسمان بلند می شود.
مداحان مراسم نیز به نوبت در میان جمعیت حاضر شده و اشعار قدیمی و مخصوص این روز را می خوانند و سینه زنان با ضرباهنگ هر نوا حرکت دستان خود را هماهنگ می کنند. این موج برخاسته از دریای محبت به خاندان عصمت و طهارت تا بدانجا پیش می رود که دیگر تاب و توانی برای سینه زدن باقی نماند. آنگاه با نزدیک شدن به غروب آفتاب مراسم "یاعباس" به لحظات پایانی خود نزدیک می شود و در پایان با ذکر صلوات، سیل عاشقان برای ادای فریضه نماز به مسجدهای اطراف سرازیر می شود.
این آیین مذهبی که در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده ، هرساله شکوه بیشتری بخود می گیرد، حضور گسترده نوجوانان و جوانان مهم ترین شاخصه آن است.
۷۳۵۹/۶۱۶۷
نظر شما