پیامد گام سوم

به گزارش امروز روزنامه جمهوری اسلامی:

بدین ‌ترتیب، گام سوم کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران، دارای اهمیت زیادی است و تاثیر آن از گام‌های اول و دوم بسیار بیشتر است. به همین دلیل می‌توان گفت کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران به مرحله حساسی رسیده است. اینکه طرف‌های اروپائی برجام یعنی آلمان، فرانسه و انگلیس در هفته‌ها و به‌ویژه روزهای اخیر تلاش زیادی کردند تا ایران را متقاعد کنند از برداشتن گام سوم صرفنظر کند، به همین دلیل بود که می‌دانستند این گام از اهمیت زیادی برخوردار است و پیامدهای زیادی دارد.

طرف‌های اروپائی برجام حتی اگر خود مایل به انجام تعهدات برجامی خود در قبال ایران بودند، به دو دلیل نتوانستند به وعده‌هایی که در این مرحله داده بودند، ازجمله پرداخت ۱۵ میلیارد دلار به ایران در مدت ۴ ماه به‌عنوان مابازاء خرید نفت از ایران در ماه‌های آینده، نتوانستند عمل کنند. اول اینکه دولت‌های انگلیس و فرانسه بشدت درگیر مشکلات داخلی هستند و آلمان به تنهائی نمی‌توانست تصمیم مقتضی را بگیرد. دولت انگلیس، در گرداب برگزیت دست و پا می‌زند و این روزها درگیری سیاسی میان مجلس و دولت و حتی جنگ قدرت میان اعضاء حزب حاکم محافظه‌کار، مجالی برای توجه و پرداختن به سایر مسائل برای دولت تازه‌کار بوریس جانسون باقی نگذاشته است. دولت امانوئل مکرون در فرانسه نیز با مخالفت‌های شدید مردمی مواجه است و قبل از آنکه پایه‌های خود را تحکیم کند نمی‌تواند به سایر امور بپردازد.

علت دوم ناتوانی طرف‌های اروپائی برجام برای عمل به تعهداتشان اینست که آنها در برابر فشارهای آمریکا قدرت ایستادگی ندارند. اگر اروپا به‌ویژه سه کشور اروپائی عضو برجام دچار مشکلات داخلی نبودند و امکان وحدت نظر برای آنها فراهم بود، می‌توانستند در برابر فشارهای آمریکا بایستند و به تعهدات خود عمل کنند ولی در وضعیت کنونی این امکان برای آنها وجود ندارد و به همین دلیل نمی‌توانند به تصمیم روشن و مشخصی در زمینه تعهدات برجامی خود در قبال ایران برسند.

واقعیت اینست که وضعیت پیش آمده برای برجام به نفع هیچیک از اعضاء این پیمان مهم بین‌المللی نیست. هرچند خروج غیرقانونی آمریکای ترامپ از برجام عامل اصلی بروز وضعیت کنونی برجام است، ولی بی‌عملی طرف‌های اروپائی برجام نیز تاثیر زیادی در پدید آمدن این وضعیت داشت.

جمهوری اسلامی ایران در دوران قبل از خروج آمریکای ترامپ از برجام، منافع قابل ملاحظه از این پیمان را نصیب خود کرد و اگر وضعیت کنونی برجام ادامه یابد، زیان ناکامی برجام متوجه آمریکا و اروپا خواهد بود. اگر گام سوم جمهوری اسلامی ایران در کاهش تعهدات برجامی موجب درک این واقعیت توسط دولت‌های اروپائی عضو برجام شود که مسئولان ایرانی در صورت بدعهدی اروپا به راهی که در پیش گرفته با جدیت ادامه خواهند داد، شاید آنها وادار شوند در روش غیراصولی خود تجدیدنظر کنند.