اشتغال‌زایی از طریق هماهنگی بین عرضه و تقاضای نیروی کار

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به تازگی گزارشی درباره چالش‌ها و راهکارهای رونق تولید در سال ۱۳۹۸ منتشر کرده است.

در این گزارش آمده است: براساس شواهد موجود طی دهه گذشته پوشش تحصیلات دانشگاهی روندی صعودی داشته و در مقابل بخش تقاضای نیروی کار نتوانسته است مشاغلی متناسب با این سطح از تحصیلات ایجاد کند. یکی از نتایج این عدم تعادل، افزایش سطح تحصیلات جمعیت بیکار (به خصوص در میان زنان جوان) بوده است.

نتیجه دیگر این عدم تعادل، افزایش عدم تطابق نیروی در سن کار و مشاغل موجود بوده که در استان‌هایی که سهم بخش خدمات و صنعت در سطح بالایی نیست، نمود بیشتری یافته است. همچنین فاصله متوسط سال‌های تحصیل جوانان و زنان از سطح تحصیلات مورد نیاز مشاغل موجود در برخی از استانهای کشور نزدیک به ۱۰ سال رسیده است که نشان می‌دهد در صورت عدم تغییر ساختار تولید و تقاضای نیروی کار در این مناطق طی سال‌های آتی، امکان یافتن شغل برای افراد بیکار این گروه‌ها تقریبا ناممکن خواهد شد.

همچنین بازار کار ایران طی 30 سال اخیر شاهد تحولاتی بنیادین بوده به طوری که طی سال‌های اخیر عرضه نیروی کار در کشور به خصوص تحت تاثیر رشد شتابان جمعیت در سال‌های اول انقلاب اسلامی کشور قرار داشته و ترکیب جمعیت جوان کشور فشار خود را متوجه عرضه نیروی کار کرده است، به طوری که متوسط سالیانه عرضه جدید نیروی کار طی دهه اخیر از رشد قابل توجهی برخوردار شده است.

علاوه بر این، افزایش نرخ مشارکت فارغ التحصیلان دانشگاه‌های کشور و همچنین افزایش نرخ مشارکت زنان از دیگر موضوعاتی است که روند افزایشی عرضه نیروی کار در کشور را تشدید کرده است. براین اساس اهمیت موضوع اشتغال در شرایط فعلی بیش از پیش شده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برنامه‌هایی برای افزایش هماهنگی شغلی جوانان، ارائه کرده است که از آن جمله می‌توان به افزایش مهارت جوانان از طریق توسعه آموزش‌های رسمی مهارت محور (همچون هنرستان‌ها، مدارس فنی و حرفه‌ای) با ادغام منابع بخش دولتی و سازمان‌های غیرانتفاعی و تشکل‌های مردم نهاد اشاره کرد.  

همچنین حمایت از کارفرمایان و کارآفرینان از طریق ترغیب و تشویق کارفرمایان کارگاه‌های تولیدی و خدماتی در به کارگیری دانش آموختگان دانشگاهی بیکار شغل اولی با کمک ارائه تسهیلات بانکی و بیمه‌ای برنامه پیشنهادی این مرکز است.

استفاده از ظرفیت بالقوه جوانان در حوزه IT برای توسعه فعالیت‌های حوزه خدمات از طریق ایجاد شبکه گردشگری، فناوری اطلاعات در جلب گردشگران خارجی، حمایت از ایجاد صندوق‌های سرمایه‌ای خطرپذیر و صندوق‌های پژوهش و فناوری در حمایت از ایجاد استارت‌آپها و محصولات دانش‌بنیان با هدف صادرات با استفاده از صنایع صندوق نوآوری و شکوفایی نیز راهکارهای پیشنهادی مرکز پژوهش‌های مجلس است.

در ادامه، مرکز پژوهش های مجلس افزایش قابلیت جذب و اشتغال دانش‌آموختگان از طریق انتقال مهارت و تجربه در محیط کار برای ورود به بازار کار، ارائه برنامه‌های نوین آموزش فنی وحرفه‌ای ترکیبی از آموزش فنی و مهارت‌های رفتاری مرتبط با کار، کارآموزی و آموزش‌های تقاضامحور در کنار موافقتنامه‌های پیشینی با بخش خصوصی برای کارآموزی را نیز پشنهاد می‌کند.

براساس این گزارش، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شفافیت اطلاعات بازار در سطح ملی درباره عرضه و تقاضا برای بازار کار و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی، دسترسی سریع به درخواست‌های عرضه و تقاضای کار و تسریع فرایند جورسازی برای کارفرما و جست و جو کننده شغل از طریق نظارت و توسعه مؤسسات کاریابی و  استفاده از اطلاعات استخراج شده برای بهبود سیاستگذاری بازار کار را آخرین راهکارهای اشتغالزایی جوان تحصیل‌کرده اعلام کرد.