اکنون حدود ۶۰ کشور حداقل دارای یک ماهواره هستند و این فناوری را جزء زیرساختارهای کشور خود تلقی می‌کنند. با کمک این فناوری، کشورها توانسته‌اند اطلاعاتی مهم در مورد محیط زیست، آموزش، امنیت غذایی، بهداشت عمومی، مدیریت منابع آب، حقوق بشر، کاهش خسارت فاجعه‌ها و امنیت هسته‌ای را به دست آورند.
فناوری‌های فضایی در اموری مانند کمک به بشریت و حتی امور اجتماعی می‌تواند موثر باشد. در سال ۲۰۱۳، بخش فضایی به خاطر درآمدی بیش از ۳۱۴ میلیارد دلار و رشد حدود ۵ تا ۸ درصدی توانست به عنوان یکی از بخش‌های در حال رشد محسوب شود. دلیل این تأثیر اقتصادی، وابسته بودن صنایعی مانند حمل و نقل، بانکداری، ارتباطات، خدمات اینترنتی، بهداشت، کشاورزی و انرژی به آن است. حتی کشورهای در حال توسعه به دنبال افزایش سهم خود در عرصه فضایی به خاطر توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی و ارزشمندی آن از نظر سیاسی و نظامی هستند. فعالیت‌های فضایی برای کشورهای در حال توسعه در چهار بخش علوم تجربی، فناوری، مهندسی و ریاضیات و همچنین تربیت نیروی ماهر خلاصه می‌شود.
فعالیت‌های فضایی ایران کاملا صلح‌آمیز است
مرداد ماه سال گذشته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در جلسه بررسی پیشرفت پروژه‌ها و اقدامات سازمان فضایی ایران و پژوهشگاه فضایی گفته بود: اکنون در طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره‌های تحقیقاتی به بلوغ رسیده‌ایم و باید پروژه‌های تعریف شده در این حوزه به سمت پروژه‌های کاربردی و ارائه خدمت به جامعه سوق پیدا کند.
محمدجواد آذری جهرمی همچنین با اشاره به اهمیت استفاده از داده‌های ماهواره‌ای در دیگر حوزه‌ها تاکید کرده بود: فضا ظرفیت‌های بسیار مناسبی دارد و بر روی زمین نیز نیازهای متنوعی وجود دارد که باید از ظرفیت‌های موجود در حوزه فضایی جهت رفع نیازهای جامعه و حل چالش‌های موجود در کشور مانند محیط زیست، مدیریت منابع آب، کشاورزی و مدیریت بلایا استفاده و بهره‌برداری کرد.
وی همچنین اظهار داشت که امروز دشمنان با سیاه‌نمایی و اشاعه اطلاعات غلط سعی دارند فعالیت‌های پژوهشی و علمی کشور در حوزه فضایی را وارونه جلوه دهند، در حالیکه فعالیت‌های فضایی ما کاملا صلح‌آمیز و در راستای ارائه خدمات کاربردی مفید به جامعه و مردم است که باید با توسعه روابط و حضور موثر و فعال در مجامع بین‌المللی، از تمام ظرفیت‌ها در جهت تامین منافع ملی بهره برد.
ایران تا ۱۴۰۴ اولین کشور حوزه فضا
رئیس پژوهشگاه هوافضا در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا عنوان کرد: در حوزه فضایی طبق سند مصوبات جلسه ۷۲۸ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی باید تا ۱۴۰۴ پروژه‌ها انجام شود.
فتح الله امی با بیان اینکه پروژه‌های فضایی و هوایی در این سند طرح شده است، اظهار داشت: در بند یک این سند شناخت نظم حاکم بر جهان، پی بردن به اکتشافات فضایی عنوان شده که در این راستا ۸ راکت کاوش پرتاب شده است.
وی یادآور شد: آخرین دستاورد نیز پرتاب دو میمون به فضا پیشگام و فرگام بود که هم اکنون این دو ازدواج کرده‌اند و فرزندی به نام نوگام دارند که به فضا و مدار بالاتر از ۱۰۰ کیلومتر زمین پرتاب شده‌اند، همچنین طبق این بند باید راکت‌های کاوش توسعه پیدا کنند.
امی درباره دومین پروژه عنوان کرد: مراکز علمی و پژوهشی تا سال ۱۴۰۴در میان کشورهای منطقه و شمال آفریقا باید نخستین جایگاه را در حوزه فضایی داشته باشند، اکنون ایران در میان ۲۰ کشور منطقه رتبه چهارم را داراست اما در تولید مقالات ایران رتبه نخست را در این حوزه دارد.
وی عنوان کرد: در پروژه سوم انجام سفر فضایی سرنشین‌دار در مدار با اولویت علوم و فناوری با مشارکت و همکاری‌های بین‌المللی مطرح شده است، اولین مدار زمین پارکینگ است که حداقل ۵۰ کیلومتر و حداکثر ۴۵۰ کیلومتر از مدار زمین فاصله دارد. هم‌اکنون چند ماهواره در این مدار قرار دارد و اقداماتی برای انتقال انسان در حال انجام و کپسول حامل آن طراحی شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس افزود: طراحی کپسول انجام گرفته و ساخت آن نیاز به ۲۰ میلیارد تومان دارد که هنوز پرداخت نشده است، در این راستا از لحاظ علمی و فنی طراحی‌ها انجام شده و مشکلی وجود ندارد و چالش در تامین مالی ساخت است.
وی ادامه داد: طراحی ساخت و پرتاب ماهواره در مدار زمین‌آهنگ که ارتفاع این مدار تا سطح زمین ۳۶ هزار کیلومتر است و تکنولوژی بسیار پیشرفته‌ای نیاز است نیز تا سال ۱۴۰۴ در اولویت قرار دارد.
تخصص ساخت هواپیما به بلوغ نرسیده است
امی در خصوص پروژه‌های هوایی تصریح کرد: در قسمت هوایی نیز پروژه‌هایی اعم از توسعه و طراحی هواپیماهای جت ۱۰۰ و ۱۰ نفره و هواپیماهای عمومی با ظرفیت ۲ تا ۱۹ نفر، مطرح شده است. تاکنون هواپیماهای دو تا ۴ نفره ساخته شده و هواپیماهای ۹ نفره یا +۸ در حال طراحی و ساخت است.
رئیس پژوهشگاه هوافضا خاطرنشان کرد: طراحی و تولید بالگرد متوسط و نیمه سنگین، خدمات فنی هواگردها و طراحی موتورهای مینی توربو و توربو سنگین با ظرفیت ۱ تا ۱۰ مگابایت نیز در حال انجام است.
وی درباره فروش هواپیما به کشورهای منطقه اظهار داشت: هواپیماها هنوز به بلوغی نرسیده‌اند تا بازار پیدا کنند، همانطور که از سال ۶۵ تاکنون فعالیت‌های فضایی انجام شده و رشد داشته است، بنابراین می‌توانیم در صنعت هوایی نیز شاهد رشد چشمگیر باشیم.
با ایجاد شغل، نیروی انسانی را در کشور نگه داریم
امی همچنین با بیان اینکه اعتبارات کشور وابسته به نفت است، اظهار داشت: حدود ۴۰۰ هزار میلیارد بودجه کشور وابسته به نفت است که بسیاری از مسائل کشور را تحت الشعاع قرار می‌دهد، بنابراین باید به فناری و نوآوری اهمیت بیشتری داده شود.
رئیس پژوهشگاه هوافضا اظهار داشت: به عنوان مثال اگر بتوانیم هواپیمایی سبک بسازیم و یا توربین‌های گازی طراحی کنیم کشورهای منطقه آنها را خریداری می‌کنند.
وی در خصوص راه برون‌رفت از این مسئله اظهار داشت: اگر بتوانیم برای نیروهای کارآمد و دارای تخصص که با هزینه بسیار زیاد تربیت می‌شوند شغل مطمئن و کارآمد ایجاد کنیم، در کشور می‌مانند و حتی شماری از ۷ میلیون ایرانی در خارج کشور جذب پژوهشگاه‌ها و فعالیت‌های داخلی می‌شوند.
امی با بیان اینکه این افراد می‌توانند نیروهای مولد باشند، تصریح کرد: به عنوان مثال ژاپن که منابع چندانی ندارد با استفاده از فکر و نیروی انسانی خود را تبدیل به اولین کشوری کرده است که هیچ بدهی مالی به کشورهای دیگر ندارد، چرا که به نیروی انسانی ماهر تکیه دارند. بنابراین ما نیز باید نیروی انسانی را با دادن شغل و امنیت شغلی حمایت کنیم زیرا هم خودشان کارآفرین می‌شوند و هم به دیگران انواع مهارت‌ها را آموزش می‌دهند.
نظر شما