به گزارش گروه نشریات خبری ایرنا، طرح شفافیت عملکرد نمایندگان در سوم شهریور سال جاری دومین بار در یک سال گذشته در جلسه علنی مجلس مطرح شد. طرحی که قرار بود تا تمامی آرای نمایندگان در مجلس به علاوه آمار حضور و غیابشان در جلسات، مرخصیها، مأموریتها، سفرها و دیگر فعالیتهای آنان به صورت شفاف در اختیار عموم قرار بگیرد که دو فوریت آن با مخالفت نمایندگان رأی نیاورد اما بهارستانیها با اصل طرح شفافیت مخالفتی نداشتند.
در روزهای اخیر حجت الاسلام علیرضا پناهیان در سخنانی اظهار داشت: آی مجلس شورای اسلامی، چه کسی به شما حق داده که شفاف رأی ندهید و شفاف رأیدادن را تفتیش عقائد بدانید؟ بگویید چه چیزی را دارید از ملت پنهان میکنید؟. البته اعتراض پناهیان بیش از هر چیزی نشان میدهد که او اطلاعی از آیین نامه داخلی مجلس ندارد یا اینکه سخنان خود را با منطق حقوقی بیان نمی کند. مطابق ماده ۱۵۶ آییننامه داخلی مجلس شورای اسلامی، اصل بر عادی بودن رسیدگی طرحها و لوایح است و فوریت آنها باید مبین ضرورت و حالت استثنایی باشد؛ از جمله مطابق قانون، دوفوریت طرحهایی به تصویب میرسد که ضرورت جلوگیری از وقوع خسارت احتمالی و فوت فرصت در تصویب آنها موضوعیت داشته باشد.
بررسی رسانه های داخلی نشان می دهد که رسانه های طیف اصلاح طلب نسبت به این سخنان واکنش منفی داشتند اما اصولگرایان واکنش مثبت به آن نشان داده اند.
رسانه های اصلاح طلب در این باره عنوان داشتند: حرفی که آقای پناهیان زده است نشان میدهد که از فرآیند تصویب قانون، فوریت، محتوا و کلیات جزئیات و اینکه چه جایگاهی دارند، مطلع نبوده است.
رسانه های اصولگرا هم نوشتند: سخنان حجتالاسلام پناهیان در مورد لزوم شفافیت آرای نمایندگان کاملاً درست است و واقعاًً روحانیان، علما و مردم حق دارند که شفافیت آرا نمایندگان را مطالبه کنند.
رسانه های اصلاح طلب
گزاره های به کار گرفته شده از طرف این جریان رسانه ای عبارتند از:
برخی افراد و جریانات دلواپس اخیرا با استفاده از فضای ماه محرم و عزاداری سیدالشهدا به مجلس و دولت تاخته؛ در سالهای اخیر بارها نقدها و اعتراضات شدید این واعظ مشهور علیه دولت و مجلس در رسانهها مطرح شده است؛ موضوع تاختن پناهیان به رئیس جمهوری و مجموعه دولت و همچنین حمله به نمایندگان مجلس، موضوع تازهای نیست؛ در مجموع شفافیت به نفع جامعه است که در جزئیات و در برخی از موارد آن میتوان بحث انجام داد یا آنها را مستثنی کرد؛ اظهارات علیرضا پناهیان در نقد عدم شفافیت آراء در پارلمان از نظر لحن و نوع بیان با ایراداتی جدی مواجه است؛ شفافیت در آراء نمایندگان مجلس، بدون تردید یکی از ابتداییترین حقوق عمومی شهروندان است؛ موج سواری بر شفافیت؛ شفافیت سریعترین، کمهزینهترین، کارآمدترین و سادهترین راه برای پاسخگو کردن مسئولان است و متاسفانه در ساختار مجلس کنونی شفافیت حلقه گمشدهای است که باید با جسارت و تغییر در ساختار آییننامه داخلی مجلس در کالبد و روح پارلمان جاری شود.
اظهارات پناهیان
روزنامه آرمان نوشت: برخی افراد و جریانات دلواپس اخیرا با استفاده از فضای ماه محرم و عزاداری سیدالشهدا به مجلس و دولت تاخته و میتازند که چرا شفافیت ندارند و با بدترین الفاظ و نامناسبترین ادبیات به تضعیف قوای نظام میپردازند. در حالی که باید از آنها پرسیده شود که اگر شما موافق شفافسازی و شفافیت هستید ابتدا از خود شروع کنید تا جامعه صحت و سقم ادعای شما را باور کند، اما این جریانات طی مقاطع گذشته به کرات نشان دادهاند که مسائلی چون شفافیت وامثالهم برای آنها فقط ابزاری برای تخریب و تخطئه جریان مقابل است. مؤید این امر اینکه ۵ ماه تا انتخابات مجلس نزدیک است و این جریانات برای اینکه از هم اکنون فضا را علیه دولت و اصلاحطلبان بیارایند به چنین اظهاراتی روی میآورند. کما اینکه هر کس با کمترین اطلاعات سیاسی میداند که این افراد میانهای با آزادی، مردمسالاری، جامعه مدنی و دموکراسی ندارند و شعار شفافیتشان نه از سر دلسوزی برای مردم که وجهه انتخاباتی دارد. سابقه نیز نشان داده که اینها برای رسیدن به مقاصد خود از هیچ تلاش و دستاویز قرار دادن هیچ امری دریغ ندارند. برای بررسی اظهارات اخیر علیه نمایندگان مجلس و دولت، لزوم شفافیت در همه بخشها و چگونگی اقبال مردم به اصلاحطلبان در انتخابات پیش رو «آرمان ملی» با محمود صادقی نماینده تهران، عضو فراکسیون امید و رئیس فراکسیون شفافسازی و سالمسازی اقتصاد و انضباط مالی مجلس به گفتوگو پرداخته است که میخوانید.
سهیلا جلودارزاده در گفت و گو با روزنامه همدلی اظهار داشت: در سالهای اخیر بارها نقدها و اعتراضات شدید این واعظ مشهور علیه دولت و مجلس در رسانهها مطرح شده است و موضوع تاختن او به رئیس جمهوری و مجموعه دولت و همچنین حمله به نمایندگان مجلس، موضوع تازهای نیست. شما بهتر از من یادتان هست که آقای پناهیان در سخنان تندِ خود در نقد نمایندگان مجلس که به طرح شفافیت آرا رای نداده بودند، نمایندگان ملت را با ادبیاتی که دور از شان یک روحانی است مورد خطاب قرار داد. اگر آقای پناهیان درد مردم را داشت، بهتر بود از طریق مراجع قانونی پیگیر این مساله باشد و علیه نمایندگان مجلس اقامه دعوی کند. در حالی که نه تنها این کار را نکرد بلکه نمایندگان ملت را «جاهل» و «احمق» خواند. او همچنین در بخشی دیگر از سخنانش، خطاب به نمایندگان ملت گفت: «غلط کردید. رایات را بگو به چی رای دادی به چی رای ندادی. غلط میکنید شما بر اساس عقاید رای بدهی، بر اساس کار کارشناسی باید رای بدهی. و من میخواهم بدانم تو برای چی رای دادی. آی مجلس شورای اسلامی آدم باش. کی به شما حق داده شفاف رای ندهی!؟ کی به شما حق داده شفاف رای دادن را تفتیش عقاید بدانی!؟ رای بر اساس کار کارشناسی! چی را از ملت دارید پنهان میکنید؟». به نظر من این ادبیات دور از شان یک روحانی اسلامی و مسلمان است.
علیاصغر یوسفنژاد عضو هیات رئیسه مجلس در گفتو گو با خبرگزاری ایلنا با بیان اینکه شفافیت آرا در کنار الزامات دیگر از جمله فعال بودن اعضا و اینکه زمینه برای حضور اعضا به وجود بیاید میتواند معنا و مفهوم داشته باشد، گفت: ممکن است شفافیت آرای نمایندگان بازتابهایی در شهرها و در جامعه هدف و کسانی که از یک مصوبه ذینفع باشند، داشته باشد که امری طبیعی است، اما در مجموع شفافیت به نفع جامعه است که در جزئیات و در برخی از موارد آن میتوان بحث انجام داد یا آنها را مستثنی کرد. حرفی که آقای پناهیان زده است نشان میدهد که از فرآیند تصویب قانون، فوریت، محتوا و کلیات جزئیات و اینکه چه جایگاهی دارند، مطلع نبوده است. و این مساله در مسیر بررسی مجلس است و به منزله کنار گذاشتن آن توسط مجلس نیست و در دستور کار مجلس هست.
سایت انتخاب گزارش داد: اظهارات علیرضا پناهیان در نقد عدم شفافیت آراء در پارلمان، هر چند از نظر لحن و نوع بیان با ایراداتی جدی مواجه است اما از اساس صحیح و منطقی به نظر میرسد. شفافیت در آراء نمایندگان مجلس، بدون تردید یکی از ابتداییترین حقوق عمومی شهروندان است که نیازمند آسیبشناسی و اقدام جدی مجلس است. هر چند این نظارت آراء تنها نباید مختص به مجلس باشد و باید سایر نهادهای تصمیمگیرنده در امور قانونگذاری باید الزام شفافیت در رای اعضا را مورد لحاظ قرار دهند، اما در نوشته حاضر بحث مجلس شورای اسلامی در مدار توجه «انتخاب» قرار گرفته است
بیانیه جمعیت ایثارگران
به گزارش خبرگزاری ایلنا، جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی در خصوص طرح شفافیت آراء نمایندگان مجلس بیانیهای صادر کرد.
در این بیانیه آمده است: بخش قابل توجهی از مشکلات فعلی کشور در عرصه قانونگذاری و تصویب طرحهایی که ضمانت اجرا و نتایج خوبی را بدنبال نداشته است دقیقا مربوط به کمتوجهی تعدادی از نمایندگان نسبت به عواقب و نتایج لوایح مذکور است و قانون شفافسازی آراء باعث می شود نمایندگان محترم نسبت به مسئولیت خود در قبال طرحها و لوایح اهتمام بیشتری داشته باشند و پذیرای نتایج مترتب بر این قوانین باشند. اطلاع مردم از عملکرد و رفتار نمایندگان از حقوق مسلم مردم محسوب میشود و کوتاهی در تصویب این قانون مستقیماً موجب نقض حقوق شهروندی و حقوق عمومی مردم محسوب میشود، طبیعی است این قانون شامل موارد خاص و مسائل امنیتی نمیباشد. گفتنی است برچسب سیاسیزدن به این طرح و توهین به کسانی که از این طرح دفاع کردهاند از چشم تیزبین مردم پنهان نمیماند و در زمان مقتضی مردم عزیز کشور در مورد آن تصمیمگیری خواهند کرد.
در پایان جمعیت ایثارگران تاکید میکند وقت آن رسیده است که مسئله شفافیت در کشور در همه عرصهها به یک ارزش تبدیل شود و هر گونه ساز مخالف در خصوص شفافسازی گناهی نابخشودنی و بیانصافی در حق ملت محسوب میشود.»
سیاسی کردن موضوع شفافیت
در بخشی از مطلب روزنامه اعتماد با تیتر موج سواری بر شفافیت آمده است: مساله اساسی که موجب میشود، نگاههای تردیدآمیز متوجه شفافیت مورد مطالعه از سوی برخی چهرههای سیاسی شود، تمرکز آنها بر یک نوع شفافیت خاص است. البته منظور از شفافیت نوع خاص شفافیت در مورد رای نمایندگان است و این موضوع هر از گاهی از سوی رسانههای اصولگرا مطرح میشود.
«مردهایی که در مجلس هستند و نامرد نیستند، تا وقتی رایها شفاف نشده در هر رایگیری رأی خودشان را صریحا اعلام کنند و الا دارند از این فرصت پنهانکاری سیاسیون سوءاستفاده میکنند.» این جملهای است که چندی پیش علیرضا پناهیان در جریان سخنرانیهای دهه محرم به زبان آورد. همان جملاتی که واکنشهای زیادی را به دنبال داشت و اغلب نمایندگان در برابر این اظهارات موضعگیری کردند. اما نکته جالب اینجاست که پس از سیل واکنشها به اظهارات پناهیان در رسانههای اصولگرا به یکباره موضوع شفافیت آرا به سر خط خبرهایشان تبدیل و موضوع پررنگ میشود؛ مسالهای که میتواند شبیه به یک طرح سازماندهی شده برای حمایت از پناهیان باشد. درست در چنین شرایطی است که «فرید مدرسی» روزنامهنگار و فعال رسانهای در کانال تلگرامیاش از توصیه ستاد نماز جمعه قم برای حمایت از پناهیان خبر داد. او نوشت: «ستاد نماز جمعه قم در پیامکی نامتعارف از خطبا و واعظان خواست که از آقای «علیرضا پناهیان» حمایت کنند؛ سخنرانی این هفته پناهیان پیش از خطبههای نماز جمعه تهران و برخی حمایتهای خطبا را هم میتوان در این جهت نظاره کرد. البته در متن پیامک، برخی نمایندگان فراکسیون ولایی مجلس که منتقد سخنان پناهیان علیه مجلس بودند را نیز برنتافتند و به آنها لقب «ولایینما» دادهاند. گویا امیرآبادی، نماینده قم از ستادهای حامی پناهیان مطلع بوده که چند روز خلافنظر همفکرانش به میدان دفاع از او وارد شده است. او متن پیامک را هم منتشر و تاکید میکند حتی غلط املایی درون این پیامک را هم تصحیح نکردم. همین چند جمله این گمانه را تقویت میکند که این موج و موجسواری حرکتی سازماندهی شده است که تنها مجلس و آرای نمایندگان را نشانه میرود درحالی که اگر قرار باشد شفافیت صورت بگیرد، نهادهای بسیار مهمتر و با منابع و ماخذ بیشتری وجود دارد که لازم است، تیغ شفافیت مشمولشان شود.
ممانعت از شفافیت
سایت انتخاب با تیتر چرا شفاف شدن آراء نمایندگان در مجلس از نان شب هم واجب تر است؟ آورد: شفافیت سریعترین، کمهزینهترین، کارآمدترین و سادهترین راه برای پاسخگو کردن مسئولان است. شفافیت به معنای اعطای حق اطلاعاتی مردم است. متاسفانه در ساختار مجلس کنونی شفافیت حلقه گمشدهای است که باید با جسارت و تغییر در ساختار آییننامه داخلی مجلس در کالبد و روح پارلمان جاری شود. در آسانترین و اولین گام ممکن ضروری است در ابتدای امر انتشار آرای عمومی در تصویب کلیه قوانین، استیضاحها، ارائه طرحها و... در دستور کار قرار گیرد و سپس سامانه «نظارت عمومی» بر پاسخگو کردن نمایندگان و به تبع آن کلیت پارلمان طراحی شود که روند مدیریت آن به صورت خودکار و نهادینه شدن باشد. با وجود آسان بودن چنین تغییراتی متاسفانه به نظر میرسد دستهای پنهان از انجام اصلاحات اساسی و البته آسان ممانعت میکنند. متاسفانه در صورت نبود نظارتی شفاف و در حالت حداقلی عدم انتشار رای نمایندگان نسبت به قانون، طرحها و لوایح مسیر فساد در کلیه زمینهها نه تنها مهیا است، بلکه به امری اجتنابناپذیر تبدیل میشود. برای نمونه بارها شاهد بودهایم که نمایندگان مجلس طرحی را با بیش از ۱۵۰ امضاء به صحن علنی بردهاند اما در روز رایگیری کمتر از ۱۰۰ نفر به طرح رای دادهاند. این یک تراژدی است که لیست امضاء کنندگان یک طرح با متن کامل آن باید انتشار عمومی پیدا نکند و بعدا مسیر رایزنی درون مجلس پیرامون آن و رایهای نهایی منتشر نشود. متاسفانه برخی از افراد به جای وکالت رایدهندگان به وکیل مدافع تامین منافع اکنون و آینده خود و اطرافیانشان میشوند؛ در چنین شرایطی است که میتوان اصلاح آییننامه داخلی مجلس برای انتشار عمومی آراء را از نان شب واجبتر ارزیابی کرد.
رسانه های اصولگرا
گزاره های به کار گرفته شده از طرف این جریان رسانه ای عبارتند از:
شفافیت آرا میتواند نفاق و دورنگی را از بین ببرد؛ باید با شفافیت حداکثری از جمله شفافیت آرای نمایندگان مجلس تلاش کنیم امضاهای طلایی را از نظام اداریمان حذف کنیم حتی اگر این امضاها قانونی باشد؛ این اعضای لیست امید بودند که با نطقها و مصاحبههای خود در قامت مخالفان جدی شفافیت آرای نمایندگان ظاهر شدند؛ طرح شفافیت آرا که یکی از راهکارهای تقویت اعتماد عمومی جامعه به نظام را میتواند فراهم کند؛ نباید از شفافیت ترسید یا واهمه داشت کما اینکه پیشتر از مطرح شدن طرح شفافیت، هم رأیگیری در مجلس به شکل قیام و قعود و به صورت شفاف انجام میشد و شفافیت در آراء نمایندگان موجب افزایش اعتماد عمومی به وکلایشان میشود.
اظهارات پناهیان
حسینعلی حاجی دلیگانی عضو فراکسیون نمایندگان ولایی در گفتوگو با خبرگزاری فارس گفت: سخنان حجتالاسلام پناهیان در مورد لزوم شفافیت آرای نمایندگان کاملاً درست است و واقعاًً روحانیان، علما و مردم حق دارند که شفافیت آرا نمایندگان را مطالبه کنند. وقتی نمایندهای برای امضای طرحی نزد من بیاید و بنده آنرا امضا کنم ولی در نهایت به آن رای ندهم ناشی از نفاق و دورنگی است در حالی که شفافیت آرا میتواند نفاق و دورنگی را از بین ببرد.
شفافیت حق مردم
ابوالفضل ابوترابی عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرگزاری فارس، با تأکید بر شفافیت آرای نمایندگان میگوید: این موضوع حق مردم است که بدانند نمایندگانشان چه تفکری دارند و چگونه و با چه کیفیتی رأی میدهند. مقام معظم رهبری در درس خارج از فقه شان فرمودند به جز مسائل امنیتی و نظامی همه چیز باید به رایگیری و آرای شفاف باشد. عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس تصریح میکند: کشورهای پیشرفته دنیا برای مبارزه با فساد کار بزرگ شفافیت حداکثری را اجراییکردند. باید با شفافیت حداکثری از جمله شفافیت آرای نمایندگان مجلس تلاش کنیم امضاهای طلایی را از نظام اداریمان حذف کنیم حتی اگر این امضاها قانونی باشد.
مخالفت برخی جریانات سیاسی با این طرح
روزنامه کیهان نوشت: ماجرای شفافیت آرای نمایندگان از سال گذشته بهصورت جدی کلید خورد و با همت کسانی از قبیل «حسینعلی حاجی دلیگانی» نماینده شاهینشهر و میمه و برخوار به جریان افتاد. روز رای گیری اما مشخص شد که این طرح مخالفان جدی دارد. مخالفانی به اندازه یک جناح سیاسی در کشور، اما در عین شگفتی این اعضای لیست امید بودند که با نطقها و مصاحبههای خود در قامت مخالفان جدی شفافیت آرای نمایندگان ظاهر شدند. همان طیفی که پیش از این همیشه شعار شفافیت را سر داده و آن را در ویترین جناح خود قرار داده بود. با این وجود اما همین که شعار به یک قدمی تصویب و اجرا رسید آنها دیگر چارهای نداشتند جز اینکه بهصورت علنی به مخالفت با آن بپردازند. مخالفت علنی اما به هیچ روی ممکن نبود چرا که اینگونه تمام آنچه در ذهن مردم از خویش ساخته بودند فرو میریخت. لذا چاره جویی کردند و برای مخالفت خود بهانههاییتراشیدند. بهانههایی از قبیل اینکه میخواهند از شفافیت آرا برای ردصلاحیتها استفاده کنند! یا بهانههایی مضحکتر مانند چیزی که اخیرا یکی از اعضای هیئترئیسه مجلس (بهروز نعمتی) مطرح کرد به این مضمون که میخواهند با شفافیت آرا بگیر و ببند راه بیندازند!
روی ترش نمایندگان به طرح شفافیت آرا عنوان گزارش روزنامه جوان است.
در بخشی از آن آمده است: طرح شفافیت آرا که یکی از راهکارهای تقویت اعتماد عمومی جامعه به نظام را میتواند فراهم کند در حالی مورد بیمهری نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است که در بسیاری از کشورهای توسعهیافته، افکار عمومی حتی بدون واسطه میتوانند از نظرات و آرای نمایندگان خود نسبت به موضوعات کلان و قوانین اساسی کشورشان با خبر باشند
ترس برخی از نمایندگان از شفافیت
مصطفی کواکبیان عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با فارس اظهار داشت: نباید از شفافیت ترسید یا واهمه داشت کما اینکه پیشتر از مطرح شدن طرح شفافیت، هم رأیگیری در مجلس به شکل قیام و قعود و به صورت شفاف انجام میشد. بنده از جمله نمایندگانی بودم که در موافقت با طرح شفافیت آرا در صحن علنی مجلس صحبت کردم و با کلیت شفاف شدن این موضوع موافق هستم.
کواکبیان در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه مگر میشود نمایندهای که به عنوان موافق طرحی در صحن مجلس سخن میگوید، مخالف آن باشد، گفت: به هر حال قرار گرفتن در اتاق شیشهای موجب نظم، دقت بالا و همچنین تمیز جریانهای سیاسی وکلای ملت در قوه مقننه میشود.
این نماینده اصلاحطلب مجلس دهم شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر اینکه شفافیت بهترین راه برای بیان خواستههای واقعی مردم است، بیان کرد: نماینده مجلسی که از نظارت شورای نگهبان میترسد بهتر است در رأیگیریهای اینچنینی به ویژه طرح مذکور شرکت نکند.
شفافیت موجب افزایش اعتماد عمومی
محمد اسماعیل سعیدی نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرگزاری فارس، گفت: شفافیت در آراء نمایندگان موجب افزایش اعتماد عمومی به وکلایشان میشود و لازم هم هست که مردم بدانند آیا نماینده آنها بر اساس همان مواضعی که در ایام انتخابات مطرح کرده رای میدهد یا خیر.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس اظهار داشت: مردم در انتخابات انتخاب خود را بر اساس برنامهها، اعتقادات، مواضع و نظرات کاندیدا در ایام انتخابات انجام میدهند و کسانی که به مجلس راه پیدا کردند در دوران کاندیداتوری خود برنامههای خود را اعلام کردند و مردم هم بر همین مبنا و موضعگیریها رای دادند، لذا لازم است در رایگیریها و اعلام آرا نمایندگان نیز مواضع خود را نشان دهند تا مردم به صورت شفاف در جریان کار قرار گیرند.
سعیدی خاطرنشان کرد: مردم باید در جریان باشند فردی که به عنوان نماینده آنها به مجلس راه پیدا کرده چه نظراتی را دارد و آیا همان نظراتی که در ایام انتخابات مطرح کرده را در مجلس دنبال و پیاده میکند یا خیر.
ایجاد کمپین نسبت به این موضوع
خبرگزاری فارس گزارش داد: جمعی از مردم با تشکیل یک کمپین خواستار اجرای هرچه سریعتر شفافیت برای آرای نمایندگان شدند. کمپینی که تا امروز بیشتر از ۱۷هزار امضا بعنوان حمایت جمع کرده و همچنان ادامه دارد. ماجرا چیست؟ چه کسانی مخالف شفافیت آرای نمایندگان هستند؟ واکنشهای مختلف به سخنرانی پناهیان چه بود؟ مطالبه مردم برای «شفافیت آرای نمایندگان» دههزار امضا را هم رد کرده و هر روز درحال افزایش است. مطالبهای که مورد توجه رئیس سازمان مردمنهاد «دیدبان شفافیت و عدالت» هم قرار گرفت. احمد توکلی نماینده سابق مردم تهران ضمن حمایت از این کمپین، از مردم خواست در منازعه بین «حق و باطل» بیطرف نباشند. امیر سیاح تهیهکننده معروف تلویزیون هم سخنرانی پناهیان در مسجد دانشگاه امام صادق(ع) را «شارلاتانستیز» نامید.
نظر شما