علیرضا حسن زاده روز یکشنبه با اشاره به این مطلب که پژوهشکده مردم شناسی قدیمی ترین نهاد و مرکز مطالعات علوم اجتماعی در ایران و یکی از قدیمی ترین مراکز مردم شناسی در خاورمیانه است، گفت: مرکز مردم شناسی در سال ۱۳۱۶ شکل گرفته و پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز به عنوان یک نهاد قدیمی به آن وابسته و مرتبط است.
وی افزود: در طی دهه‌های گذشته این نهاد از مرکز مردم شناسی تا پژوهشکده مردم شناسی نماینده اصلی مطالعات میدانی در طول تاریخ مطالعات علوم اجتماعی کشور بوده و اعضای آن از گذشته چون علی بلوکباشی و محمد میرشکرایی نمایندگان اصلی کار میدانی در تاریخ مردم شناسی ایران به شمار می آیند.
حسن زاده با بیان اینکه یکی از وظایف اصلی پژوهشکده مردم شناسی که در اساسنامه تاسیس آن مورد توجه قرار گرفته، تالیف، تدوین و تولید اطلس مردم نگاری ایران است، بیان کرد: مطالعات شکل گیری اطلس مردم نگاری سرزمین به عنوان یک آرزو و آرمان نیاز به فناوری های لازم داشت که متاسفانه از سال ۱۳۸۴ از یک سو با برخی مشکلات نرم افزاری و از سوی دیگر با تغییر مدیریت ها مواجه شد و نیمه تمام ماند.
وی اظهار داشت: اما از سال ۱۳۹۴ تدوین اطلس های جامع میراث فرهنگی کشور دوباره مطرح و در راس سیاست های کلی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری قرار گرفت و فاز نخست آن در سال ۱۳۹۷ افتتاح شد.
به گفته حسن زاده، پژوهشکده مردم شناسی طرح پژوهش مردم نگاری سرزمین را به عنوان طرحی فراگیر و جامع و براساس پژوهش هایی در سراسر کشور در راس برنامه های خود قرار داده است.
وی یادآور شد، خوشبختانه پس از آزمون و خطاهای بسیار، نرم افزار اطلس در نیمه اول سال گذشته آماده بارگذاری شد به طوریکه قابلیت جستجوی موضوعات کلیدی و همچنین ارزیابی تطبیقی را داراست.
حسن زاده با بیان این مطلب که اطلس مردم نگاری دارای ۱۹ بخش اصلی و هر بخش دارای شاخه ها و زیر شاخه های مرتبط با خود است، افزود: عناوین اصلی اطلس شامل کلیات، خانواده و خویشاوندی، راه های ارتباطی، زبان، شیوه های معیشت، پزشکی مردمی، واحدهای اندازه گیری است.
وی اضافه کرد: این اطلس مجموعه ای از نقشه و فایل های متنی، عکس، فیلم و صوت را شامل می شود و در دوره های مختلف زمانی اطلاعات آن توسط پژوهشکده مردم شناسی بارگذاری خواهد شد.
رییس پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: در فاز اول دو هزار و ۵۷۴ مدخل با موضوع یلدا و نوروز و آیین های مرتبط با آن در ۵۵ شهرستان کشور توسط کارشناسان پژوهشکده مردم شناسی در اطلس بارگذاری و در فاز دوم بارگذاری اطلاعات مربوط به خوراک، بازی و ورزش در استان خراسان جنوبی و استان ها و شهرهای دیگر در دستور کار قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۸۰۰ مدخل مرتبط با خوراک استان خراسان جنوبی در اطلس مردم نگاری سرزمین بارگذاری شده خاطرنشان کرد: اعضای پژوهشکده مردم شناسی برای تولید اطلس یاد شده زحمات زیادی کشیده اند.
بر اساس اعلام روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، وی در ادامه به کارکردهای مهم اطلس مردم نگاری سرزمین اشاره کرد و گفت: جلوگیری از فراموشی دانش بومی، حافظه تاریخی و فرهنگی و اطلاعات مربوط به دانش فرهنگی در حوزه های دیگر، کمک به نمایش تنوع فرهنگی و همبستگی های ملی در ایران و کمک به پایداری هویت در جوامع محلی از کارکردهای مهم این اطلس است.
رییس پژوهشکده مردم شناسی تصریح کرد: مهم ترین کارکرد اطلس مردم نگاری سرزمین این است که می تواند ارزش های بومی را به نمایش گذاشته و به فرایند توسعه پایدار در کشور کمک کند.
حسن زاده با انتقاد از برخی انجمن ها که اخیرا پیشنهاد کاری شبیه به تهیه اطلس را در دستور کار خود قرار داده اند، گفت: متاسفانه شاهد موازی کاری هایی در این زمینه هستیم در حالیکه اطلس مردم نگاری سرزمین از مدت ها قبل توسط پژوهشکده مردم شناسی شکل گرفته و پژوهش های زیادی برای تولید آن انجام شده است.
وی با اشاره به اینکه وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یکی از مهمترین متولیان حوزه فرهنگ است، خاطر نشان کرد: کارها و پیشنهادهایی شبیه این موضوع که مسلما اعتبار آن از بودجه عمومی کشور خواهد بود، توجیه اقتصادی، علمی و اخلاقی ندارد.
نظر شما