طبیعت خشک و بیابانی و زندگی همراه با تلاش و سخت‌کوشی مردم، موسیقی نواحی را در این منطقه از شرق کشور منحصر به فرد کرده است.
موسیقی نواحی یا مقامی در خراسان جنوبی با سازهای دهل و سرنا اجرا می‌شده که در حال حاضر به دلیل کم‌توجهی و ورود موسیقی‌های بیگانه مثل موسیقی پاپ رو به فراموشی است.
رئیس انجمن موسیقی خراسان جنوبی روز یکشنبه به خبرنگار ایرنا گفت: موسیقی ریشه در اعماق باورهای مردم استان دارد و نمی‌توان برای آن تاریخی مشخص کرد.
عادل قاسمی افزود: دهل، سرنا، دایره و نی سازهای سنتی و متداول در خراسان جنوبی بوده که با گذشت زمان و بی‌توجهی رو به خاموشی و فراموشی است.
وی اظهار داشت: سازهای سرنا و دهل از گذشته دور جایگاه ویژه ای در خراسان جنوبی داشته که امروز با گذشت زمان رو به انقراض است.
رئیس انجمن موسیقی خراسان جنوبی گفت: سرنا، ساز بادی است که ساخت آن توسط نوازنده ها انجام می‌شده است.
وی یادآور شد: سرنا به معنای نوای شادمانی است که در مراسم عروسی، تولد، کاشت و برداشت محصول، آیین‌های مذهبی و ... نواخته می‌شده است.
وی ادامه داد: چوب بازی و حرکات موزون در موسیقی خراسان جنوبی رواج داشته که به همراه آوای سرنا و دهل اجرا می‌شود.
رئیس انجمن موسیقی خراسان جنوبی بیان کرد: دهل سازی کوبه‌ای است، ریتم موسیقی این استان ریتم پیچیده‌ای بوده که به شکل پنج ضربی و هفت ضربی اجرا می‌شود.
قاسمی گفت: وسایل ارتباط جمعی، تلویزیون، ماهواره و فضای مجازی سازهای قدیمی مثل سرنا و دهل را از رواج انداخته، مسئولان هم به موسیقی سنتی کمتر توجه دارند که اگر موسیقی سنتی استان مورد حمایت قرار نگیرد به زودی برای همیشه به فراموشی سپرده می‌شود.
وی افزود: برای احیای سازهای سنتی باید به دنبال نوآوری در کنار حفظ اصالت آن باشیم، آشنایی و آموزش این نوع موسیقی به نسل جوان از مهمترین اقدامات برای حفظ و احیا موسیقی سنتی است.
نوازنده موسیقی نواحی خراسان جنوبی هم به خبرنگار ایرنا گفت: موسیقی سنتی در استان در گذشته ها توسط ۲ ساز سرنا و دهل انجام می شد اما امروز با گذشت زمان و توجه نکردن، این نوع موسیقی رو به انقراض و فراموشی است.
فرامرز محمودی افزود: ساز سرنا با چوب درخت شاتوت ساخته می شود، شاتوت نوعی از درخت توت است که میوه قرمز رنگ و ترش مزه‌ای دارد.
وی اظهار داشت: ساز دهل به عنوان زوج سرنا شناخته می‌شود که از شاخه درخت چنار ساخته شده و ساخت این ساز توسط شخص نوازنده انجام می‌شود.
استاد موسیقی نواحی خراسان جنوبی بیان کرد: این سازها در همه استان نواخته می شد اما بیشترین مورد استفاده آن در شهرستان های خوسف و سربیشه بوده است.
وی اظهار داشت: انتظار جامعه این است که موسیقی سنتی که ریشه در اعماق فرهنگ ما دارد بیشتر توسط مسئولان مورد حمایت قرار گیرد و صدا و سیما و رسانه‌ها هم بیشتر این نوع موسیقی را تبلیغ کنند تا از انقراض آن جلوگیری شود.
وی ادامه داد: متاسفانه بیشتر موسیقی اجرا شده در صدا و سیما موسیقی پاپ است، این نوع موسیقی به شکلی حالت تحمیلی داشته و از غرب آمده، هرچند جوانان به آن علاقمند هستند اما در مقام مقایسه موسیقی سنتی بیشتر به مذاق مردم خوش می‌آید.
این نوازنده سازهای سنتی گفت: موسیقی سنتی که توسط سرنا و دهل اجرا می‌شود آرام‌بخش بوده و افراد شنونده احساس آرامش به آنها دست می‌دهد، رسانه‌ها و مسئولان باید به این موسیقی بیشتر بها دهند.
محمودی گفت: یکی از مشکلات موسیقی سنتی بحث مشکل در معیشت نوازندگان است و باید با یک ساز و کار صحیح این معضل توسط مسئولان مربوط رفع شود.
وی ادامه داد: سازهای سرنا و دهل با زندگی مردم سر و کار داشته و در زمان برداشت و یا کاشت گندم به شکل نمادین جشن گندم با نواختن این سازها برگزار می‌شده است.
وی اضافه کرد: در آیین عید باستانی نوروز و دعای باران، موسیقی با نواختن سرنا و دهل اجرا می‌شده است و با توجه به خلوص نیت مردم، خداوند باران رحمت خود را نازل می کرد.
فعال موسیقی نواحی خراسان جنوبی گفت: سازهای دهل و سرنا با زندگی مردم خراسان جنوبی عجین بوده که متاسفانه امروز رو به فراموشی است.
وی افزود: اگر به این موسیقی سنتی که توسط دهل و سرنا اجرا می شده و یادگار نیاکان ماست توجه نشود به زودی نامی از آن باقی نخواهد ماند، متاسفانه بعضی از مسئولان بهانه‌تراشی می‌کنند که این نوع موسیقی اسلامی نیست در صورتی که این نوع موسیقی در آیین‌های مذهبی مثل دعای طلب باران هم اجرا می شده است.
وی اظهار داشت: در جامعه‌ای که موسیقی وجود ندارد آن جامعه مرده است، باید تلاش شود تا سنت‌های گذشتگان خود را حفظ کنیم.
وی افزود: برای احیای سازهای دهل و سرنا باید به دنبال آموزش نحوه صحیح این سازها به نسل جوان باشیم، هرچند در این نوع سازها استادانی که صد درصد تسلط کامل داشته باشند بسیار کم است اما با استفاده از ظرفیت استادان فعلی و برگزاری دوره های آموزشی امکان احیای این سازها وجود دارد.
محمودی گفت: رشته تحصیلی‌ام حسابداری است اما به دلیل علاقه‌ای که به موسیقی نواحی خراسان جنوبی داشتم از نوجوانی به فراگیری این موسیقی مشغول شدم و در چندین جشنواره مقام‌هایی کسب کردم.
۷۵۵۹* ۶۰۵۴
