به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، خبرگزاری ها، تارنماهای خبری-تحلیلی و روزنامه های کشور امروز حواشی و پیامدهای اظهارات اخیر یکی از وعاظ در نقد آنچه «دوقطبی سازی» رییس جمهوری در جامعه خوانده، شکاف های درونی در اردوگاه اصولگرایی و امکان شکل گیری جناح سوم در عرصه سیاسی را مورد توجه قرار دادند.
ماجرای دوقطبی سازی در جامعه
اظهارات اخیر حجت الاسلام «علیرضا پناهیان» که رییس جمهوری را به دوقطبی کردن جامعه بر سر مساله ورود زنان به ورزشگاه ها برای انتخابات آتی متهم کرده، همچنان مورد توجه رسانه ها است. رسانه های اصلاح طلب سویه های سیاسی و احتمالا مصارف انتخاباتی این اظهارات را مورد واکاوی قرار می دهند.
پایگاه خبری «جماران» در گزارشی از ادامه دوقطبی سازی پناهان و حمله مجدد او به نمایندگان مجلس و روحانی نوشت. پناهیان در مراسمی به مناسبت دهه دوم ماه محرم الحرام در دانشگاه هنر با طرح این سوال که دلیل اصرار ورزیدن رییس جمهور بر مذاکره با آمریکا چیست؟ گفت: برخی مسوولان برای اغوای مردم دوره گذراندند.
از دید رسانه ها دوقطبی سازی های اینچنینی دلالت های انتخاباتی هم دارد. به نوشته «خبرآنلاین»، به‌نظر می‌رسد که دوقطبی شدن فضای انتخابات یک روی دیگر نیز دارد که می‌تواند به منفعل شدن بخشی از جامعه و کاهش مشارکت در انتخابات منجر شود، اتفاقی که به نظر می رسد هدف افراطیون از ایجاد دوقطبی و دوگانه‌سازی‌هایی است که در فاصله باقیمانده تا انتخابات اسفندماه دیده می شود.
«عباس عبدی» فعال سیاسی اصلاح طلب هم در گفت و گو با «خبرآنلاین» گفت: نان برخی جریانات در داغ کردن دوقطبی‌های منفی است. متاسفانه در مدت اخیر وجود جریان و گرایشی را مشاهده می کنیم که نان آنها در داغ کردن تنور دو قطبی منفی است که البته خیلی هم کاری به توصیه های رهبری ندارند و در نهایت کار خود را انجام می‌دهند. دوقطبی‌هایی که به‌مثابه نفی وجودی طرف مقابل باشد و بقای دیگری را به منزله نفی خود بدانند در مجموع وحدت ملی را نقض می‌کنند.
«عبدالله ناصری» کارشناس مسائل سیاسی هم در گفت و گو با «فرارو» اظهار کرد: به نظر می‌رسد اصولگرایان تندرو که از همین الان فعالیت‌های انتخاباتی خود را آغاز کردند، هدفی جزء انتخابات مجلس دارند، به بیان دیگر آنها از الان خود را پیروز انتخابات اسفندماه می‌دانند. آنها از الان و به صورت زودهنگام فعالیت خود را برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ آماده می‌کنند و تخریب‌هایی که علیه دولت، اصلاح‌طلبان و همچنین اصولگرایان میانه‌رو از قبیل، لاریجانی، باهنر و ناطق نوری انجام می‌دهند، در جهت از میان به در کردن رقبای خود در ۱۴۰۰ است.
از دید اصلاح طلبان، خود اصولگرایان متولی ایجاد دوقطبی در جامعه هستند. «ناصر آملی» فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت و گو با «ایرنا» گفت: این دوقطبی سازی عایق را اتفاقا آقای پناهیان و گروهشان ایجاد کرده اند. دوقطبی حال حاضر را کسانی ایجاد کرده اند که دارای حصاری آهنین هستند و به هیچ کس هم پاسخگو نیستند. حصاری که مردم نمی توانند وارد آن شوند یا درباره آن نظر دهند. وقتی این حصار کشیده شود عده ای که خارج این دیوار ایستاده اند قطب دیگری را تشکیل می دهند.
شکاف درون جریانی؛ واقعیتی گریزناپذیر یا تاکتیک انتخاباتی در اردوگاه اصولگرایی؟
نمایش افتراقات میان طیف های سنتی و تندروی اصولگرایی این روزها رو به افزایش است. انتقادات اخیر «وحید جلیلی» از مدیران جشنواره عمار به طیفی از مسوولان صداوسیما و واکنش های متفاوت به آن، از سوی اصلاح طلبان به عنوان تاکتیک های انتخاباتی اردوگاه اصولگرایی تعبیر می شود.
برخی دیگر از چهره های اصلاح طلب این دوقطبی سازی اصولگرایانه را در چارچوب سیاست های انتخاباتی اصولگرایان تفسیر می کنند.
«عبدالله ناصری» فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت و گو با «فرارو»گفت: بعد از شکست اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۴، برخی از تئوریسین‌های اصولگرا این بحث را دنبال کردند، که آنها باید در درون خود دو جناح چپ و راست برای رقابت با یکدیگر ایجاد کنند. از طرف دیگر با توجه به اینکه اصولگرایان از طیف سنتی این جریان که شامل افرادی نظیر علی لاریجانی و ناطق نوری است، عبور کرده‌اند، این دوقطبی‌سازی را برای خود ایجاد کردند، درگیری اخیر بین وحید جلیلی و صفار هرندی را نیز باید در این راستا ارزیابی کرد.
ناصری تصریح کرد: آنها با ایجاد این فضا دیگر خیالشان راحت است که اگر هرکدام از این دوطیف به مجلس راه پیدا کنند، منافع آنها تامین می‌شود و برایشان نیز فرقی نمی‌کند که کدام یک از آنها وارد مجلس شوند، چراکه اصولشان یکی است و با هم در عمل هیچ تفاوتی ندارند.
این در حالی است که خود اصولگرایان، چنین اختلافاتی را طبیعی می دانند. «ناصر ایمانی» در گفت و گو با «فرارو» در مورد سخنان وحیدی جلیلی پیرامون حسین محمدی و واکنش صفار هرندی به این سخنان، گفت: نفس این سخنان ناراحت‌کننده است، اما از سوی دیگر نشان‌دهنده آن نیز هست که اصولگرایان نیز یکدیگر را مورد نقد قرار می‌دهند، از سویی این اختلافات در درون جریان اصولگرایی طبیعی است، همان‌طور که در جریان رقیب چنین موضوعاتی نیز وجود دارد.
این فعال‌سیاسی اصولگرا درباره آخرین وضعیت وحدت در این جناح سیاسی بیان داشت: در هر وصورت وحدت کامل میسر نخواهد شد، از طرفی به نظر می‌رسد جبهه پایداری در نهایت نیز به شورای وحدت اصولگرایان اضافه نشود و آنها جداگانه در انتخابات مجلس‌حضور پیدا کنند.
واکنش رسانه های اصولگرا به اظهارات اخیر پناهیان هم در رسانه های اصلاح طلب به عنوان سیاست انتخاباتی اصولگرایان تعبیر شد.
روزنامه «آفتاب یزد» درمطلبی با عنوان «جبهه پایداری بر سر دوراهی آیت الله مصباح یا پناهیان» در واکنش به گزارش های روزنامه «کیهان» در دفاع از پناهیان و انتقاد از اصلاح طلبان به خاطر آنچه «مخالفت با شفافیت آرای نمایندگان در مجلس» می خواند نوشت: کیهان، واعظی سرشناس که وابسته به یک طیف سیاسی کاملاً مشخص است را شهروندی عادی جلوه می‌دهد تا کلید خوردن پروژه «عبور از مصباح» به پای علیرضا پناهیان نوشته نشود.
به نوشته این روزنامه، کیهان می‌کوشد تا برخی حرکت‌های چراغ خاموش در جبهه پایداری را همچنان گم و ناپیدا نگاه دارد. کیهان اصرار و تلاش دیگری در نوشته‌های خود نیز دارد و آن اینکه او می‌خواهد در سال منتهی به انتخابات مجلس و نیز با نیم نگاهی به انتخابات ۱۴۰۰؛ علیرضا پناهیان را تا آنجا که می‌تواند از احمدی‌نژاد و احمدی‌نژادی بودن دور سازد. یکی از مسائلی که به عنوان پاشنه آشیل و نقطه خطر در مورد جبهه پایداری، همواره اعصاب آنها را به هم ریخته! انتصاب شدید این جبهه سیاسی به احمدی‌نژاد است.
به نوشته آفتاب یزد، جبهه پایداری در حال دو دسته شدن است؛ بخشی می‌خواهند همچنان با آیت‌الله مصباح یزدی بمانند و به او وفادار باشند و بخشی می‌کوشند تا از او عبور کرده و به افرادی همچون پناهیان و فراکسیون ولایی روی خوش نشان دهند!
با این حال همچنان برخی اصولگرایان روند وحدت در این جریان را رصد می کند.
«حسن غفوری فرد» فعال سیاسی اصولگرا در گفت و گو با «شفقنا» در خصوص روند وحدت در اردوگاه اصولگرایی گفت: وحدت محور می خواهد. آیت الله بهشتی و آیت الله مهدوی کنی محورهای خوبی برای وحدت ما بودند. الآن هم خیلی با آقای ناطق نوری صحبت کرده ایم. ولی ایشان به هیچ وجه راضی نمی شوند. ایشان بعد از انتخابات ۷۶ گفت که دیگر در هیچ انتخاباتی شرکت نمی کند و پای حرفش ایستاد. آقای مهدوی کنی پستی نداشت؛ ولی محور وحدت بود. اگر آقای ناطق نوری به عنوان یک فعال سیاسی محور وحدت بیایند خوب است. آقای مهدوی کنی خیلی عالی بود. ولی الآن متأسفانه اصولگرایان چنین محوری ندارند.
ماهیت و هویت شناسی جریان سوم
«ایرناپلاس» در گزارشی به بررسی احتمال شکل گیری جریان سوم در عرصه سیاسی کشور پرداخت و آورد: با درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، حذف نسبی محمود احمدی‌نژاد از ساخت رسمی سیاست ایران و خروج آمریکا از برجام، به همان اندازه که کارگزاران جریان سوم به حاشیه رفته‌اند، زمینه شکل‌گیری چنین جریانی افزایش یافته است. با حضور سید ابراهیم رییسی در سمت ریاست قوه قضائیه و برخی تحولات مدیریتی در دیگر نهادها، شاهد به جریان افتادن مجدد این ترم در فضای عمومی هستیم؛ از جمله جریانی که تحت عنوان عدالت‌خواهی در فضای سیاسی بروز یافته است.
به نوشته این رسانه، «حذف جریان الیت و نخبه سیاسی» و «رویکردهای پوپولیستی» را می توان استراتژی مدعیان جریان سوم دانست.
ایرناپلاس در مورد پایگاه اجتماعی و گفتمانی این جریان هم نوشت: پایگاه اجتماعی و گفتمانی این جریان، همان پایگاهی است که محمود احمدی‌نژاد می‌خواهد آن را نمایندگی کند. نکته حائز اهمیت درخصوص ادامه این بازی، نوع واکنش احمدی‌نژاد و بهاری‌ها در این خصوص است. در این شرایط هم سناریوی ائتلاف رییس جمهور سابق با این جریان وجود دارد و هم احتمال نزاع جدی آنها. در واقع هیچ‌یک از این دو سناریو پرونده‌اش در حال حاضر بسته نشده. خصوصا آن که بخشی از پایگاه دانشجویی این جریان (عدالتخواهان دانشجویی) بیشترین قرابت را به جریان احمدی‌نژاد در دانشگاه دارد.
نظر شما