مجمع‌عمومی, عرصه بی‌واسطه دیپلماسی عمومی

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، پس از کش و قوس های فراوان و مانع تراشی های دولت آمریکا، «حسن روحانی» و هیات همراه  تاچند روز دیگر برای سخنرانی در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر می کند.  

سال گذشته رئیس جمهوری کشورمان روزهای پربرنامه ای را در نیویورک داشت و درکنار نشست های سازمان ملل، دیدار با مدیران رسانه های آمریکایی، نشست با جمعی از نخبگان سیاست خارجی آمریکا، دیدار با رهبران مسلمان آمریکا و گفت وگو با شبکه های تلویزیونی و رسانه های آمریکایی از جمله برنامه های وی بود. علاوه بر این حسن روحانی با تعدادی از مدیران نهادهای بزرگ بین المللی همچون مدیر اجرایی صندوق بین المللی پول و روسای جمهوری و مسئولان بلند پایه ده ها کشور جهان دیدار و گفت وگو کرد.

مجمع عمومی سازمان ملل عرصه بزرگ دیپلماتیکی به شمار می رود  در آن همه کشورهای جهان با کمترین واسطه نگرش و راهبردهای کلان سیاسی خود مسائل جهانی را به دیگران عرضه می کنند و در آن میزان، تمایل به حفظ صلح و ظرفیت های خود برای کمک به رفع منازعات بیین المللی را به نمایش می گذارند.

به نظر می رسد امسال هم رئیس جمهور روزهای پرفشاری را در این سفر داشته باشد. به ویژه آنکه با افزایش فشار سیاسی و اقتصادی واشنگتن بر تهران نسبت به سال گذشته، این مسوولیت روحانی در گفت وگو بی پرده با سران و مقامات عالیرتبه کشورها و رسانه جهان مخصوصا در آمریکاسنگین تر می شود.

اگرچه مجمع عمومی به عنوان رکنی اساسی اما مشورتی در چارچوب سازمان ملل متحد ایفای نقش می کند اما بیان دیدگاه ها و حتی ذکر کاستی های جهانی در این نشست بزرگ می تواند پرمخاطب و کارآمد باشد. استقبال رهبران کشورهای جهان از دیدگاه های مطرح شده در مجمع عمومی گاهی باعث نزدیک شدن نگرش ها و مواضع کشورها به یکدیگر می گردد که در نهایت می تواند به راه اندازی پویشی جهانی در یک حوزه خاص منجر شود.

نشست های سازمان ملل متحد در نیویورک که معمولا در ماه سپتامبر با حضور بیشترین تعداد از رهبران کشورهای جهان برگزار می شود تاثیر برجسته جهانی و متمایزی را بر افکار عمومی دارد. سالانه همایش های امنیتی و سیاسی و کنفرانس های بین المللی گوناگونی در کشورهای مختلف برگزار می شود. رسانه های جریان ساز به ویژه در غرب هم در چارچوب منافع و سیاست های خود به بازتاب این اقدامات می پردازند. تعیین خط مشی این نشست ها یا تحریف محتوای آن ها و حتی سانسور بخش مهمی از تحولات در این تلاش های دیپلماتیک یا نادیده گرفتن آن ها به علت نبود اطلاع رسانی درست، از جمله موضوعاتی است که باعث ناکارآمدی این اقدامات می شود. همچنین بسیاری از رسانه های غربی ممکن است با ترفندهای پرشمار خود حتی جریان این تلاش ها را تغییر دهند به گونه ای که در نهایت این اقدامات هم در چارچوب منافع قدرت های بزرگ مورد استفاده قرار گیرد.

با این حال چنین عارضه ای کمتر گریبان گیرِ نشست و دیدارها و سخنرانی ها در مجمع عمومی سازمان ملل متحد می شود. معمولا مقام های ارشد بیش از به 150 کشور جهان در یک دوره زمانی خاصِ حدودا یکی دوهفته ای گرد هم جمع می شوند تا در نیویورک دیپلماسی عمومی را دنبال کنند. در همین راستا رسانه های همین تعداد کشور نیز در کار تهیه خبر و گزارش این رهبران را دنبال می کنند. بسیاری از آن ها تلاش حداکثری را انجام می دهند تا واقعیات را به صورت مستقیم و بدون استفاده از منابع خبری غربی کسب و منتشر کنند. دیدارهای پرشماری که سران کشورها و از جمله رئیس جمهور کشورمان با مقام های ارشد کشورهای جهان از ۵ قاره صورت می دهد می تواند واقعیاتی را از توانایی، اهداف و دیدگاه های سیاسی کشورمان به دیگر کشورها و مناطق جهان منتقل کند.

به عنوان نمونه رئیس جمهوری کشورمان در برنامه سفر سال گذشته خود با تعداد زیادی از رئیسان جمهوری، نخست وزیر و رئیس مجلس از کشورهایی اروپایی، آسیایی، آفریقایی و آمریکایی دیدار و گفت وگو داشت و توانست بدون واسطه، حوزه جغرافیایی گسترده ای از جهان را با رویکردها و مواضع جمهوری اسلامی ایران آشنا کند. در این چارچوب مسائلی همچون صلح و امنیت بین المللی به ویژه صلح در خاورمیانه، مساله استفاده ابزاری از تحریم ها، ادامه اشغالگری های رژیم صهیونیستی و وضعیت فلسطینیان، دورنمای صلح در خاورمیانه، وضعیت سوریه، یمن و افغانستان، بحران های زیست محیطی از جمله مسائلی بودند که به آن ها پرداخته شد.

درحقیقت مجمع عمومی سازمان ملل متحد را می توان گردهمایی بزرگ جهانی با حضور بیشترین تعداد از سران و تصمیم سازان کشورهای جهان دانست که با کمترین مانع یا فشار بین المللی می تواند برای برقراری صلح در سرتاسر جهان و حل و فصل مسالمت آمیز بحران ها کمک کند و راهکارهایی را پیشنهاد و در دستور کار قرار دهد. همکاری کشورها برای پیگیری و رسیدگی به برخی مسائل مهم امنیتی، سیاسی، تسلیحاتی و حتی اقتصادی نه تنها می تواند جایگاه سازمان ملل را تقویت کند بلکه هرچند اندک حیطه تصمیم سازی برای جهان را از سیطره شورای امنیت به ویژه از دستان ۵ کشور صاحب حق وتو خارج سازد و همه کشورها را به صورت واقعی و عملی در ایجاد صلح در سطح جهان سهیم کند.

همانطور که در عرصه های میدانی جهان شاهد هستیم ساختار کنونی قدرت در عرصه بین المللی ناتوانی خود برای حل چالش های بزرگ را نشان داده و در عمل در اجرای مهمترین هدف یعنی صلح جهانی شکست خورده است. همین ناامیدی نسبت به رویکردهایی که در چند دهه اخیر بر عرصه بین المللی حاکم بود، موجب شده است تا روندهایی شکل بگیرند که تلاش می کند به تدریج قدرت و تصمیم سازی برای جهان را از دست غرب به ویژه آمریکا خارج کند. اکنون اهمیت تکثّر سیاسی به ویژه توجه به چندجانبه گرایی در عرصه بین المللی به خواسته تقریبا همه کشورهای جهان تبدیل شده است. حضور و نقش آفرینی هیات عالیرتبه ایرانی که از جمله کشورهای قربانی یکجانبه گرایی کور دولت ایالات متحده است، نه تنها الگویی را به دیگر دولت ها ارائه می کند بلکه می تواند تهران را به عنوان رهبر جبهه مقاومت در برابر یکجانبه گرایی، به افکار عمومی جهان معرفی کند.

همانطور که رئیس جمهوری کشورمان سال گذشته در سخنان خود در مجمع عمومی به آن اشاره کرد؛ حضور در نیویورک می تواند این پیام را بدون پرده به رهبران جهان یادآور شود که اگر صلح آرمان آن ها است در این مسیر جهان، دوستی بهتر از ایران پیدا نخواهد کرد.