نشست خاکریزها و خودکارهای خونین عصر شنبه با حضور مسئولان ستاد تبلیغات جنگ دوران دفاع مقدس، کارشناسان و خبرنگاران اخبار حوزه جنگ تحمیلی، مفسران و تحلیلگران امور دفاعی و اهالی رسانه در محل پژوهشگاه فرهنگ و هنر و رسانه با عنوان واکاوی معیارهای نشر رسانه در دوره جنگ تحمیلی برگزار شد.
پرچم صلح پس از آغاز جنگ از سوی رسانه‌های خارجی در دستان متجاوزان بعثی بود
حسین علایی از فرماندهان دوران دفاع مقدس درباره رسانه ها در زمان ۸ سال دفاع مقدس گفت: رسانه ها قادر هستند در زمان های حساس و وقوع اتفاقات از جمله جنگ ها بسیار نقش آفرین باشند و در قبل از آغاز حملات دشمنان همچون آغاز جنگ تحمیلی مسئولان کشور را از تحرکات مشکوک کشورها آگاه سازند.
رییس وقت ستاد مشترک سپاه پاسداران در زمان جنگ با بیان اینکه رسانه ها نقش های مختلفی را دارا هستند و این وظیفه ذاتی آنهاست افزود: در طول دفاع مقدس رسانه های داخلی خوب عمل کردند و آنها به مسئولان کشور در دفاع و عکس العمل های به موقع بسیار مدد رساندند امروز هم رسانه ها باید به دولت در مقابل فشارهای اقتصادی و تحرکات دشمنان ایران اسلامی از جمله غرب و آمریکا کمک کنند.
وی ادامه داد :البته نباید از این نکته فاصله گرفت که گاهی اوقات هم رسانه ها چون در زمان جنگ اطلاعات هدایت شده ای در افکار عمومی منتشر می کنند به برخی تصمیمات مسئولان کشور در دفاع کمکی نمی شود و بعضا برعکس عمل می شود.
علایی با اشاره به اینکه همواره ما در جنگ مدافع بودیم و شروع کننده آن نبودیم اما پرچم صلح پس از آغاز جنگ از سوی رسانه های خارجی در دستان متجاوزان بعثی بود، تصریح کرد : دشمن پرچم صلح را به دست گرفته بود و ما به نظر من نتوانستیم این پرچم را از دستان آنها در افکار عمومی جهان خارج کنیم، اگر چه ما مدافع بودیم و آنها متجاوز.
این فرمانده دوران دفاع مقدس ادامه داد :رسانه ها تنها هدایت افکار عمومی داخلی را نباید بر عهده بگیرند بلکه باید افکار عمومی خارجی را هم در حمایت از رزمندگان ایران اقناع می کردند ولی ما می بینیم که افکار عمومی در خارج را رسانه های بیگانه به سود بعثی ها به پیش بردند.
علایی با بیان اینکه رسانه ها در جنگ نقش محوری ایفا می کنند و رسانه های داخلی با تمام کاستی های تجهیزاتی این نقش را در دفاع مقدس به مانند یک رزمنده مقابل دشمن ایفا کردند، گفت: این تجربه ارزشمندی است که امروز هم باید به کمک شکل دهی افکار عمومی بیایند و جریان سازی دشمن را خنثی و به کمک مسئولان برای تصمیم سازی کمک کند.
در آغاز جنگ فهم دقیقی از خبر و انتشار اخبار جنگی وجود نداشت
حسن هانی زاده نماینده ستاد تبلیغات جنگ در دوران دفاع مقدس و رییس دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی در استان خوزستان در این نشست گفت: آغاز جنگ برای همه غافلگیرانه بود اما اخبار تحریکات مشکوک عراق و آرایش نظامی غیرعادی عراق در مرز شلمچه از سوی رسانه های داخلی منتشر شد، اما توجهی به آن نشد.
وی افزود :در آغاز جنگ فهم دقیقی از خبر و انتشار اخبار جنگی وجود نداشت و پراکندگی تصمیمات مسئولان در کنار نداشتن جایگاه خبری در جنگ مشکلاتی را برای اصحاب رسانه در آن زمان ایجاد کرده بود که در برخی مواقع اتهاماتی نیز به خبرنگاران وارد می شد.
هانی زاده با اشاره به آغاز به کار ستاد تبلیغات جنگ تاکید کرد: ستاد با شروع کار خود مفهوم تبلیغ و انتشار اخبار موثق جنگ به شهرها و مسئولان را زنده و جایگاه خبرنگاران در جنگ را بازنمایی کرد. در زمان دفاع انتقال اخبار بسیار سخت بود و سایل ارتباط جمعی مانند تلفن در دسترس خبرنگاران نبود.
این کارشناس رسانه مسائل منطقه با بیان اینکه ستاد تبلیغات و خبرگزاری جمهوری اسلامی دو هدف عمده در انتقال سریع اخبار و صحت خبرهای منتشر شده را اجرا کردند، ادامه داد: رژیم عراق تبلیغات جنگ را نظامی کرد اما ستاد تبلیغات ادبیات جنگ را مردمی کرده و واقعیات را به گوش مردم رسانید.
وی گفت: پس از پیروزی های رزمندگان در دفاع و آغاز حملات همه جانبه ایران علیه رژیم بعث، تبلیغات جنگی در عراق شکست خورد و این پیروزی مهمی برای رسانه های ایرانی بود در حالی که رسانه های ایران در برابر هزینه های میلیاردی رسانه های عراقی و خارجی این مهم را پدید آوردند.
هانی زاده با بیان اینکه رژیم صدام بسیاری از رسانه های خارجی را خریده بود و با رشوه در پی انتشار اخبار کذب به نفع خود بود تصریح کرد: خبرنگاران ایرانی در کنار و پشت سر رزمندگان کشور با اخلاص کار کردند و توانستند اخبار جنگ را به نحو مقتضی پوشش دهند.
وی با بیان اینکه در حق خبرنگاران وتصویر برداران دوران دفاع مقدس و ژنرال های خبری که در مظلومیت از بین ما رفتند جفا شده و پشتیبانی ندارند، گفت: باید ستاد تبلیغات جنگ باقی می ماند و امروز هم اگر خدای ناکرده جنگی اتفاق بیفتد برنامه ای برای یکپارچه بودن اخبار نخواهد بود.
اخبار مهاجرین جنگی به درستی منتشر نشده
حسین نصیری از مدیران وقت خبرگزاری جمهوری اسلامی و ستاد تبلیغات جنگ در زمان دفاع مقدس با یاد کردی از جاویدالاثر کاظم اخوان عکاس دوران دفاع مقدس و شهید نبی پور خبرنگاری که در فتح المبین هم در جبهه رزم فعالیت کردند و هم خبر و عکس مخابره کردند گفت: اخبار مهاجرین جنگی به درستی منتشر نشده که رسانه ها باید به این مهم بپردازند و موارد بسیار خوبی برای گزارش و تصویر سازی در این زمینه وجود دارد.
وی با بیان اینکه اگر چه در زمان جنگ می گویند همه غافلگیر شدیم اما خبرگزاری جمهوری اسلامی و رسانه ها از نظر من غافلگیر نشدند و بسیار آماده و پرتلاش تا آخر جنگ ظاهر شدند و اخبار جنگ را برای استفاده مسئولان و مردم و ایجاد راهکارهای برون رفت از بحران منتشر کردند.
مدیرعامل وقت خبرگزاری ایرنا پس از پایان جنگ با اشاره به اینکه رسانه ها افکار عمومی را به حرکت در می آوردند نه مسئولان، افزود: در دوران دفاع مقدس مشکلات بسیاری پیش روی خبرنگاران اعزامی به جبهه بود که تا به امروز هم ادامه دارد و نهادی هم از آنان پشتیبانی نکرده است و این در حالی است که رسانه ها و خبرنگاران در کنار مردم، رزمندگان و جنگ زدگان بودند و حق ماموریتی هم دریافت نکردند و بسیاری از آنان هم مانند شهید گودرزی در خطوط مرزی مردانه ایستاده خبر دادند و عکس گرفتند.
نصیری با بیان اینکه خبرگزاری بولتن های ویژه فراوانی برای استفاده مسئولان در زمان دوران دفاع مقدس منتشر کرد، تصریح کرد: رسانه ها اگر دستشان از خیلی لحاظ باز باشد قادر هستند به افکار عمومی شکل دهند و مسئولان را در ایفای نفش راهبری کمک کنند.
این کارشناس خبر دوران دفاع درباره موضوعات دفاعی در جنگ از سوی خبرنگاران گفت: برای اثبات حملات شیمیایی عراق خبرنگاران ما در اقصی نقاط جهان با مقامات بین المللی مصاحبه کردند و خبرنگار ما در خاک سوئد ساعتها مقابل منزل پالمه منتظر گفت وگو با این مقام جهانی نشست تا از وی درباره حملات شیمیایی عراق مصاحبه بگیرد.
ترسیم چهره منفی رسانه های خارجی از ایران از کارهای تبلیغاتی عراق در جنگ بود
غلامعلی رجایی از مسئولان ستاد تبلیغات جنگ درباره موضوع ارائه شده در این نشست گفت: باید بپذیریم که در آغاز جنگ غافلگیر شدیم. ما در بخش رسانه دو روزنامه و شبکه تلویزیونی و یک خبرگزاری داشتیم که از زمان قبل برجای مانده بود و ارتشی مستحکم نداشتیم که مقابل عراق بایستد و تبلیغات جنگ را در دل خود جای دهد و سپاه هم که گرفتار حملات کومله و دموکرات و مسائل حاشیه ای کشور شده بود، پس ایجاد ستاد تبلیغات جنگ برای پوشش اخبار یکپارچه جنگ مهم بود که این کار انجام شد.
مشاور مرحوم هاشمی رفسنجانی با بیان اینکه به اعتقاد من هنوز ما صدام و اهداف آن را در زمان جنگ تحمیلی نشناخته ایم، افزود: همانطور که تجهیزات نظامی ما مقابل صدام ناچیز بود، در موضوع رسانه هم مقابل رسانه های عراقی و خارجی موافق صدام چیزی نداشتیم. ترسیم چهره منفی رسانه های مقابل از ایران از کارهای تبلیغاتی عراق در جنگ بود. ایران را در ردیف اسراییل و یهودیان مقابل اعراب نشان می دادند.
رجایی با اشاره به اینکه تبلیغات منفی رسانه های عراق و رسانه های خارجی علیه پیروزی های ایران تداوم داشت و بر افکار عمومی جهان تاثیر می گذاشت، اظهار داشت: متخصصانی صدام را کمک می کردند که چگونه سخن بگوید و بگوید که ایران با آمریکا همکاری دارد. از ایران چهره آمریکایی اسراییلی ساخته بودند و دائما رسانه هایشان برای مخاطبان از این نوع اخبار منتشر می کردند.
استاد تاریخ دانشگاه در پایان سخنانش گفت: صدام با استفاده از رسانه ها روحیه جنگی سربازان خود را با اخبار کذب علیه ایران بالا می برد و در رسانه های طوری سخنرانی می کرد که گویا پیروز میدان های جنگ عراق است نه ایران اگرچه حملات بی محابای رزمندگان ایران جان را به لب آنها رسانده بود اما صدام همواره سربازان خود را در رسانه ها برتر می خواند و حتی در زمان پذیرش قطعنامه توسط امام راحل (ره) در بغداد دو روز جشن پیروزی به راه انداخت.
در انتهای این نشست حاضران پرسش هایی را درباره دفاع مقدس از سخنرانان پرسیدند.
نظر شما