به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، سید روح الله موسوی خمینی در نخستین روز از فصل پاییز ۱۲۸۱ خورشیدی در خانواده ای روحانی و اهل دانش چشم به جهان گشود. ایشان تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در مکتب محلی و مدرسه ای در خمین گذراندند. جوانی امام(ره) را می توان از زمان مهاجرت او به حوزه علمیه اراک برای تحصیلات تکمیلی تا ۴۰ سالگی ایشان دانست. ایشان پس از تحصیلات مقدماتی خود در خمین، برای تکمیل تحصیلات خود راهی اراک شدند و در آنجا منطق را از محمد گلپایگانی، اصول را از محمدعلی بروجردی و فقه را از عباس اراکی آموختند. یکسال بعد به دنبال مهاجرت آیت الله عبدالکریم حائری یزدی برای تأسیس حوزه علمیه قم، امام(ره) نیز راهی این شهر شدند و در حوزه علمیه به تحصیل فقه، فلسفه اسلامی و عرفان پرداختند و در ۱۳۱۳ خورشیدی به درجه اجتهاد رسیدند. سپس ایشان سیاست های محمدرضا پهلوی به خصوص انقلاب سفید را مورد نقد قرار دادند و به دلیل اعتراض به تبعیت محمدرضا پهلوی از سیاست رژیم صهیونیستی و آمریکا در عاشورای ۱۳۴۲ خورشیدی، ۱۰ ماه زندانی و سپس در ۱۳۴۳ خورشیدی به دلیل سخنرانی علیه اعطای کاپیتولاسیون به مستشاران نظامی آمریکایی، تبعید شدند. ایشان ۱۴ سال در تبعید بودند که حدود یک سال در ترکیه، سپس عراق و در پایان چند ماه در فرانسه اقامت داشتند. در این مدت همواره پیگیر اوضاع سیاسی ایران بودند و با ارسال پیام و اعلامیه، اسلام گرایان و مخالفان را رهبری و به تدوین نظریه ولایت فقیه پرداختند. امام خمینی(ره) در سال های اقامت خود در نجف، نوفل لوشاتو و قم و پس از آن با خبرنگاران و رسانه های خارجی مختلفی مصاحبه هایی پیرامون مسایل سیاسی، اجتماعی ایران کردند که در تاریخ مطبوعات این مصاحبه ها به عنوان ماندگارترین و اثرگذارترین گفت وگوهای تاریخ باقی مانده است. در همین راستا پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در این نوشتار سعی کرده تا با ارایه برخی مصاحبه های امام خمینی(ره) درایت و هوشمندی سیاسی ایشان را که با صداقت و روشنگری همراه بود را نشان دهد. ایشان در تمامی گفت وگوهای خود با رعایت وحدت کلمه و دوری از طرح موضوعات مناقشه بر انگیز، توجه همگان را به اصل مردم سالاری و آزادی بیان جلب می کردند.
نگاهی به مهم ترین مصاحبه های امام(ره)
نخستین گفت وگوی امام (ره) با خبرنگاران و رسانه های خارجی مصاحبه با لوسین ژرژ خبرنگار فرانسوی بود که در اردیبهشت ۱۳۵۷ خورشیدی اتفاق افتاد. این مصاحبه در روزنامه لوموند به چاپ رسید. ژرژ درباره این گفت وگو نوشته است: «از آغاز سال جاری مسیحی، قیام های بزرگی مرتب در ایران، از قم گرفته تا تبریز، به وقوع پیوسته و شهرهای متعددی را زیر آتش خود گرفته است. در همین هفته نیز کار درس و بحث در چند دانشگاه واقع در تهران به هم خورده است. گرچه بعضی مخالفان چپ و چپ افراطی، در این جنبش ها که بر ضد رژیم شاه است شرکت دارند ولی به نظر می‌رسد که الهام دهندگان عمده و اصلی این جنبش ها رهبران مذهبی‌اند ... به هر حال به طور منظم و مرتب، تظاهرکنندگان نام رهبر مذهبی شیعیان جهان یعنی آیت اللَّه خمینی را تکرار می‌کنند. » امام(ره) که تا آن زمان با مطبوعات خارجی مصاحبه ای به عمل نیاورده بودند لوموند را در نجف تبعیدگاه خود به حضور پذیرفتند. ژرژ از وی پرسید: «شاه شما را متهم می‌کند که مخالف تمدن و گذشته‌گرا هستید؛ جواب شما به این مطلب چیست؟» امام(ره) در جواب فرمودند: «این خود شاه است که عین مخالفت با تمدن است و گذشته‌گراست. مدت پانزده سال است که من در اعلامیه‌ها و بیانیه‌هایم خطاب به مردم ایران مُصراً خواستار رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی مملکتم بوده‌ام. اما شاه سیاست امپریالیست ها را اجرا می‌کند و کوشش دارد که ایران را در وضع عقب‌ماندگی و واپسگرایی نگاه دارد. رژیم شاه رژیمی دیکتاتوری است. استقلال قضایی و آزادی فرهنگی به هیچ وجه وجود ندارد.»
ژرژ در سوال دیگر از برنامه های سیاسی امام(ره) و بازگشت به قانون اساسی ۱۹۰۶ به عنوان یک راه حل پرسید و ایشان جواب دادند: «کمال مطلوب ما ایجاد یک دولت و حکومت اسلامی است؛ مع ذلک نخستین اشتغال حاضر ما سرنگون کردن این رژیم خودسر و خودکامه است. در مرحله نخست بایستی قدرتی به وجود آوریم که به احتیاجات اساسی مردم پاسخ دهد. قوانین اساسی و متمم آن به شرط آنکه مورد اصلاح قرار گیرد، می‌تواند مبنای دولت و حکومتی باشد که ما توصیه می‌کنیم؛ این حکومت در خدمت آرمان اسلامی قرار می‌گیرد.» لوسین در سوالی دیگر پرسید: «شما همواره در مقابل درخواست های مطبوعات بین المللی سکوت را حفظ کرده‌اید؛ چرا؟» و جواب گرفت: «مطبوعات بین المللی بیشتر به دبدبه و کبکبه و طمطراق و تشریفات رسمی توجه دارند: تخت جمشید، تاجگذاری شاه و ... یا در حد اعلا توجه شان معطوف به قیمت نفت است، نه به بدبختی های مردم ایران و یا فشاری که تحمل می‌کنند. ظاهراً شاه هر سال صد میلیون دلار برای تبلیغاتش در خارج پول خرج می‌کند. از این جهت من در طول پانزده سال گذشته خصوصاً به من گفته‌اند روزنامه شما مستقل است و به مسائل واقعی ایران از قبیل شکنجه‌ها، کشتارها و بی‌عدالتی ها می‌پردازد من امیدوارم که این مصاحبه به آشنا ساختن آرمان مردم من کمک کند حرف های خود را خطاب به مردم ایران زده‌ام و همین کار را ادامه خواهم داد.»
گفت وگو با شبکه تلویزیونی SBC
خبرنگار شبکه تلویزیونی SBC آمریکا در ۲۲ دی ۱۳۵۷ خورشیدی در سوالی از امام(ره) خواست تا درباره ابهامات نقش ایشان در آینده ایران توضیح دهد؟ امام پاسخ دادند: «من در آینده هم همین نقشی را که الان دارم خواهم داشت، نقش هـدایت و راهنمایی و در صورتی که مصلحتی در کار باشد اعلام می‌کنم و اگر خیانتکاری در کار باشد با او مبارزه می‌کنم، لکن در خود دولت هیچ نقشی ندارم.» ایشان سن، موقعیت و رغبت خود را منافی حکومت دانسته‌اند و از سویی فرموده‌اند که شخصاً مقام رهبری و مسئولیت خاصی را در این تشکیلات نمی‌پذیرند و اساساً مردم باید مسئولین خود را انتخاب کنند.
مصاحبه امام (ره) با کانال ۲ فرانسه
کانال ۲ فرانسه در دی ۱۳۵۷ خورشیدی از امام خمینی(ره) در خصوص حکومت ایشان پرسید: «آیا شما بر ایران حکومت خـواهید کرد؟» امام نیز پاسخ دادند: «نـخیر من نخواهم بود، ما شورایی تأسیس می‌کنیم که در آن شورا مجلس تشکیل بشود، بعد مجلس با اتکا به ملت ترتیب کارها را می‌دهد.»
روزنامه انگلیسی اکونومیست
روزنامه انگلیسی اکونومیست از امام(ره) در خصوص نقش روحـانیت و رهـبران مذهبی را در آیـنده کشور پرسیدند «که این نقش را چگونه می‌بینید؟» ایشان پاسخ دادند: «روحانیون در حکومت آینده نقش ارشاد و هدایت دولت را دارا خواهند بود. »
مصاحبه با خبرگزاری رویتر
خبرگزاری رویتر نیز در آبان ۱۳۵۷ خورشیدی از امام سوال کرده که آیا علما، خـود حکومت خواهند کرد؟ ایشان گفتند: «علما خود حکومت نخواهند کرد، آنان ناظر و هـادی مـجریان امـور هستند، این حکومت در همه مراتب خود متکی به آرای مردم و تحت نظارت وارزیابی و انتقاد عمومی خواهد بود.»
گفت وگوی امام خمینی با رادیو مونت کارلو
رادیو مونت کارلو در بهمن ۱۳۵۷ خورشیدی با این سوال اگر خود امام مسوولیت جمهوری اسلامی را بر عهده بگیرد چه شرط و حدودی دارد مصاحبه خود را آغاز کرد. امام(ره) در پاسخ گفتند: «خیر، من مسئولیت ریاست جمهوری را بر عهده نمی‌گیرم. کار من هدایت است.»
مصاحبه حسنین هیکل با امام(ره)
حسنین هیکل، خبرنگار معروف مصری در آبان ۱۳۵۷ خورشیدی در گفت وگویی با امام(ره) از ایشان سوال کردند: «به نظر حضرت آیت اللّه، کیفیت و ماهیت حکومت اسلامی که طرح فرموده‌اید، چیست؟ و وجه تمایز آن با اسلامی که در قانون اساسی منظور شده اسـت، چیست؟ آیا در طـرح مسئله حکومت اسلامی بیشتر نظر به مسایل اجتماعی اسلام است یا مسایل سیاسی اسلام؟ آیا منظور ازاجرای دقیق احکام اسلام این است که فی المثل دست دزد را از این به بعد قطع کنید؟ چگونه برداشتی دارید؟»
امام(ره) در جواب او پاسخ دادند: «مـطلب مـورد نظر، این است که نظامی که مخالف نظام اسلام است در همه چیز، هم فرهنگش برخلاف اسلام است، هم ارتشش و هم اقتصادش و هم سیاستش، بایستی منقلب شود و نظام اسلام تحقق پیدا کـند. پس از ایـنکه نـظام اسلامی تحقق پیدا کند آن وقت مـجلس هـست، آرای وکلای مجلس هست، تمام اینها هست...ما می‌خواهیم همه احکام اسلامی را جاری کنیم و عملا ثابت خواهیم کرد که احکام اسلام مترقی اسـت و بـهتر از ایـن است که دزد را ببرند و دزد بیرون بیاورند.»
هیکل پرسش دیگری را با عنوان آیا شما برنامه اقتصادی معینی دارید؟ آغاز کرد: «فعلا خیر، باید بروید مطالعه کنید و خطوط اصلی را دریـابید. در آیـنده مـاتمام خطوط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود را بیان می‌کنیم.»
ادامه دارد...
منابع:
۱. اخوان‌کاظمی، بهرام، ۱۳۷۸، «نـظریه احتیاطی امام خمینی دربـاره نـقش مردم درحکومت اسلامی»، اندیشه حکومت(نشریه کنگره امام خمینی و حکومت اسلامی)
۲. اخوان کاظمی، ۱۳۷۸، مردم در اندیشه امام قدس سره و نقش آنها در تحقق ولایت فقیه، تهران، مؤسسه تـنظیم و نـشر آثار امام خمینی.
۳.اخوان کاظمی، ۱۳۸۵، نقد و ارزیابی نظریه کاریزمایی در تبیین رهبری امام خمینی قدس سره، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
۵.امام خمینی، سید روح اللّه، ۱۳۲۲، کشف الاسرار، بی‌جا، نشر ظفر.
۶.امام خمینی، ۱۳۶۵، شؤون و اختیارات ولی فـقیه، ترجمه مباحث ولایت فقیه ازکتاب البیع، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چـاپ اول. مطالعات انقلاب اسلامی» بهار ۱۳۹۰ - شماره ۲۴ (صفحه ۷۲)
۷. امام خـمینی، ۱۳۶۱، صـحیفه نور، مجموعه رهنمودهای امام خمینی مدظله العالی، ج ۱، ۲، ۱۱، تهران، مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسـلامی وزارت فـرهنگ و ارشـاد اسلامی.
۸. صحیفه نور، جموعه رهنمودهای امـام خمینی مدظله العالی، ج ۲۰ و ۲۱، تهران، سازمان مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۹.بی‌نا، ۱۳۶۶، در جستجوی راه از کلام امام، (دفتر ششم) رهبری انقلاب اسلامی، تهران، امیر کبیر، چاپ دوم.
۱۰.بی‌نا، ۱۳۶۹، صورت مشروح مذاکرات بازنگری قانون اساسی جمهوری اسـلامی، چـهار جلدی، تهران، اداره تبلیغات و انتشارات مجلس شورای اسلامی، چاپ اول.
نظر شما