دانش آموزان برای بهبود عملکرد مغز هر ۴ ساعت تغذیه سالم میل کنند

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، زهرا عبداللهی با تاکید بر اهمیت صرف صبحانه، اظهار کرد: مطالعات اخیر نشان داده که تغذیه صحیح بر قدرت یادگیری کودکان موثر است و نخوردن صبحانه می‌تواند اثرات منفی بر یادگیری آنها داشته باشد.

وی افزود: در شرایط ناشتایی کوتاه مدت، مکانیسم هموستاتیک، گلوکز خون را در سطح ثابت نگه می‌دارد که بر عملکرد طبیعی مغز لطمه ای وارد نشود. اگر مدت زمان ناشتایی طولانی‌تر باشد، نگهداری قند خون در سطحی که مغز قادر به فعالیت طبیعی خود باشد، مختل شده و یادگیری و تمرکز حواس کمتر می‌شود. مطالعات مختلف نشان می‌دهد که افزایش نسبی قند خون موجب بهبود عملکرد مغز و یادگیری کودکان سنین مدرسه می شود.

عبداللهی درخصوص نکاتی که می تواند بر افزایش اشتهای کودکان برای صرف صبحانه موثر باشد، بیان کرد: برای اینکه کودکان سنین مدرسه، اشتهای کافی برای صرف وعده صبحانه داشته باشند، رعایت نکاتی ضروری است از جمله اینکه شام در ساعات ابتدای شب صرف شده و حتی الامکان کودکان، شب در ساعت معین و ترجیحا زود بخوابند، صبح زودتر بیدار شده و پس از شستن دست و صورت، کمی نرمش کنند تا برای صرف صبحانه اشتها پیدا کنند و در نهایت اینکه، والدین صبحانه را به عنوان یک وعده غذایی مهم تلقی کنند و همگی به دور یک سفره به صرف صبحانه بپردازند تا تشویقی برای کودکان باشند.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در خصوص صرف میان وعده ها در مدرسه، خاطرنشان کرد: کودکان سنین مدرسه، علاوه بر سه وعده غذای اصلی به دو میان وعده درصبح و عصر نیاز دارند.

وی افزود: در این سنین، کودکان باید هر چهار تا ۶ ساعت برای نگهداشتن غلظت قند خون در حد طبیعی، غذا میل کنند تا فعالیت سیستم عصبی و عملکرد مغز در حد مطلوب باقی بماند. در این سنین، کبد که وظیفه ذخیره سازی گلوکز به صورت گلیکوژن و آزاد سازی آن به خون در مواقع ضروری را برعهده دارد، تنها برای حدود چهار ساعت می تواند گلیکوژن ذخیره کند. بنابراین، کودکان به خوردن غذا در وعده‌های بیشتری نیاز دارند و باید در روز دو میان وعده مصرف کنند.

ضرورت صرف دو میان وعده در روز برای کودکان سنین مدرسه

دکتر عبداللهی به نمونه‌هایی از میان وعده‌های مغذی قابل مصرف در مدارس و زنگ تفریح اشاره کرد و گفت: میوه‌های خشک شامل، انجیر خشک، توت خشک، برگه هلو و نخودچی و کشمش، گندم برشته، برنجک، عدس برشته شده؛ انواع مغزها و دانه‌ها از نوع کم نمک؛ انواع میوه‌ها شامل، سیب، پرتقال، نارنگی، هلو، گلابی؛ سبزی‌ها شامل، هویج و خیار؛ انواع لقمه‌های خانگی مانند، نان و پنیر و گردو و نان و تخم مرغ؛ انواع کوکو و کتلت، نان و حلوا شکری، نان و پنیر و خرما، شیر و فرآورده‌های آن از جمله میان وعده‌های مفید قابل استفاده در مدارس هستند.

وی بیان کرد: متاسفانه، برخی از تنقلات تجاری مانند انواع پفک و چیپس به طور بی‌رویه توسط کودکان و دانش آموزان مصرف می‌شود. خوردن پفک به خصوص قبل از وعده‌های غذایی، به دلیل ایجاد سیری کاذب کودکان را از خوردن وعده های اصلی که باید مواد مغذی مورد نیاز برای رشد را تامین کند، باز می دارد. از سوی دیگر، نمک زیاد این مواد، ذائقه کودک را به خوردن غذاهای شور عادت می دهد. انواع چیپس‌ها علاوه بر شور بودن، به دلیل چربی زیادی که دارند، موجب چاقی بی‌رویه کودکان می‌شوند. مطالعات متعددی رابطه بین خوردن مواد شور در کودکی وافزایش فشار خون در دوران بزرگسالی را به اثبات رسانده است.

حدود ۲۰ درصد دانش آموزان اضافه وزن دارند

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه نوشیدن بی‌رویه نوشابه‌های گازدار و آب میوه‌های پاکتی که دارای قند افزوده هستند، موجب اضافه‌وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان می‌شود، گفت: بررسی‌های انجام شده توسط وزارت بهداشت، حاکی از آن است که حدود ۲۰ درصد دانش آموزان دچار اضافه وزن و چاقی هستند و یا چاقی شکمی دارند و روند چاقی در دانش آموزان رو به افزایش است. بنابراین، نوع تغذیه دانش آموزان در مدرسه و اقلام غذایی که در بوفه‌های مدارس عرضه می شود، برای حفظ سلامت و کنترل وزن دانش آموزان بسیار مهم است.

وی گفت: چاقی در دوره کودکی و نوجوانی می‌تواند منجر به چاقی دوران بزرگسالی شده و زمینه را برای ابتلا به کبد چرب، اختلال قند خون، دیابت و فشارخون بالا فراهم کند.

دستورالعمل اقلام غذایی مجاز و غیرمجاز در بوفه‌های مدارس

عبداللهی اظهار کرد: دفتر بهبود تغذیه جامعه، هر سال با همکاری آموزش و پرورش، دستورالعمل اقلام غذایی مجاز و غیرمجاز در بوفه‌های مدارس را بازنگری کرده و به مدارس کشور ابلاغ می کند. کلیه مدارس موظفند مطابق با این دستورالعمل، نسبت به عرضه اقلام غذایی در بوفه‌های مدارس اقدام کنند. بر اساس این دستورالعمل، عرضه فست فودها مانند، سوسیس و کالباس و پیتزا، نوشابه‌های گازدار و انواع چیپس و پفک ممنوع است .

نقش کلیدی والدین در نهادینه‌سازی رفتار غذایی مناسب

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت عنوان کرد: هدف از اجرای دستورالعمل بوفه مدرسه، علاوه بر حفظ سلامت دانش آموزان، فرهنگ‌سازی و ترویج فرهنگ غذایی درست در بین دانش آموزان است. بنابراین، لازم است والدین هم در منزل با رعایت اصول تغذیه صحیح، رفتارهای غذایی مناسب را در کودکان خود تقویت کنند و به عنوان میان وعده، خوراکی‌هایی برای کودک خود تهیه کنند که علاوه بر مغذی بودن، کم نمک، کم چرب و کم شیرین باشد و از قرار دادن انواع ساندویچ‌های سوسیس و کالباس و سایر فست فودها در اختیار کودکان خودداری کنند.

عبداللهی با بیان اینکه یک لقمه سالم، یک عدد میوه، یک پاکت شیر، انواع خشکبار و برگه‌ها و تنقلات سنتی، خوراکی‌های سالمی هستند که والدین می توانند به عنوان میان وعده برای فرزندانشان در مدرسه در نظر بگیرند، ادامه داد: رعایت نکات بهداشتی در تهیه خوراکی دانش آموزان اهمیت زیادی دارد و لازم است که میوه‌ها و سبزیجاتی که به منظور تغذیه برای دانش آموز فراهم می شود، از قبل در منزل شسته و گندزدایی شوند.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: والدین باید بدانند که مکمل یاری آهن برای کلیه دختران دبیرستانی برای پیشگیری از کم‌خونی و کمبود آهن و مکمل یاری ویتامین D برای پیشگیری از کمبود این ویتامین در دختران و پسران دبیرستانی اجرا می شود. لازم است والدین کودکان و نوجوانان خود را به مصرف این مکمل ها در مدرسه تشویق کنند.