توییت‌هایی که مسیر دیپلماسی را خراب می‌کنند

شامگاه شنبه و در حالی هنوز هواپیمای رئیس‌جمهور برای سفر به نیویورک موتورهای خود برای سفر از فرودگاه مهرآباد تهران را روشن نکرده بود؛ دو توییت، از دو چهره رسانه‌ای ابزاری برای فشار علیه حسن روحانی و برنامه دیپلماتیک او در نیویورک شد.
توییت نخست را مهدی محمدی، حدود ده دقیقه مانده به نیمه شب روز اول مهر نوشته است. او در این توییت آورده: «در آستانه یک توافق «بسیار بد» قرار داریم، مگر اینکه آقای روحانی از تجربه برجام چیزی آموخته باشد.»
محمدی، که در دوره دبیری شورای عالی امنیت ملی توسط جلیلی، همکاری‌هایی با دبیرخانه شورا و البته تیم مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای داشته است، ستون نویس روزنامه تعطیل‌شده وطن امروز است. او هم‌چنین مدیریت سایتی به نام ایران هسته‌ای را به عهده دارد و در کانال تلگرامی خود را به عنوان تحلیلگر اطلاعات در حوزه امنیت ملی معرفی کرده است. با این حال، نگاهی به سابقه سخنان مهدی محمدی نشان می‌دهد که او عمدتا، نه مبتنی بر اطلاعات که با هدف جنگ روانی اقدام به قلم‌زنی به خصوص در فضای مجازی می‌کند. نگاهی به توییت‌های انتخاباتی او شاهد خوبی برای این مدعا است مثل این توییت که او حدودا ۱۰ روز قبل از انتخابات سال ۱۳۹۶ نوشت و مدعی شد: «رای روحانی به چند فرسخی مجموع رای رئیسی و قالیباف هم نمی‌رسد!»
البته داستان توییت اخیر، با آن توییت انتخاباتی کاملا متفاوت است چرا که محمدی با یک تیر، عملا سه هدف را نشانه رفته است. هم تلاش کرده که برنامه سفر رئیس‌جمهور به خصوص در حوزه دیپلماسی را تحت‌الشعاع قرار دهد و هم تلاش کرده که او را متهم کند که خلاف منافع ملی، به توافقی بسیار بد راضی شده است و هم تلاش کرده که مسیر رئیس‌جمهور را مسیری متفاوت و حتی متناقض با رهبر انقلاب نشان دهد.
این در حالی است که همزبانی رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه با رهبر انقلاب در سیاست کلی حوزه روابط خارجی و به خصوص در تعامل با آمریکا کمتر از یک هفته پیش مورد تایید شخص رهبر انقلاب هم قرار گرفته بود. ایشان در بیانات خود در ابتدای درس خارج فقه روز ۲۶ شهریور فرموده بودند: «رئیس‌جمهور محترم، وزیر خارجه، مسئولین کشور همه یک‌صدا، یک‌زبان گفتند که ما با آمریکا مذاکره نخواهیم کرد؛ نه مذاکره‌ دوجانبه، نه مذاکره‌ چندجانبه.»
اما یک توییت دیگر، این بار از خارج از کشور هم باعث شده، این بار از سویی دیگر بر این آتش دمیده شود. در این توییت، کریستین امانپور، خبرنگار ارشد شبکه خبری سی.ان.ان. مدعی شده که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در جریان یک مصاحبه به او گفته، «رئیس‌جمهور حسن روحانی می‌خواهد این هفته با ترامپ در نیویورک دیدار کند؛ فقط به این شرط که ترامپ آنچه ضروری است را انجام دهد. برداشتن تحریم‌ها در ازای نظارت دائم بر تاسیسات هسته‌ای ایران.»
برخی مدعی شدند که این توییت در واقع موافقت ایران با مذاکره است در صورتی که اولا ظریف در این گفته، (طبق همان ادعای امانپور) از عبارت ""Provided That استفاده کرده که در انگلیسی یک قید شرطی محکم است و به معنای این است که «فقط اگر چنین اتفاقی بیفتد».
ثانیا جملات بعد از این قید شرطی نیز در واقع ترجمانی دیپلماتیک از سخنان رهبر انقلاب است. رهبر انقلاب در همان جلسه درس خارج فقه شرطی برای مذاکره آمریکا با ایران قرار داده بودند: «اگر آمریکا حرف خودش را پس گرفت و به آن معاهده‌ هسته‌ای‌ که نقض کرده بود برگشت و توبه کرد و شد عضو کشورهای معاهده‌کننده، آن وقت در جمع کشورهای معاهده‌کننده که شرکت می‌کنند و با ایران صحبت میکنند، او هم شرکت کند؛ بدون آن، هیچ گونه مذاکره‌ای در هیچ سطحی بین مسئولین جمهوری اسلامی و آمریکایی‌ها اتّفاق نخواهد افتاد؛ نه در سفر نیویورک، نه در غیر سفر نیویورک».
ظریف هم در این بخش از سخنان خود گفته که ترامپ ابتدا باید اقدامات ضروری را صورت دهد و تحریم‌ها را بردارد (به معاهده هسته‌ای برگردد) و آنگاه ممکن است که حسن روحانی با ترامپ دیدار کند (که این موضوع با توجه به سیاست اعلامی از سوی رهبر انقلاب قطعا در چهارچوب کمیسیون برجام صورت خواهد گرفت) و در آن چهارچوب، در خصوص شروط آمریکا مثل نظارت دایمی هسته‌ای مذاکره صورت خواهد گرفت.
این نکته‌ای است که همین امروز مورد تاکید سخنگوی دولت نیز قرار گرفته است. علی ربیعی در نشست خبری امروز خود گفته: «اگر آمریکا آماده بازگشت به توافق هسته‌ای باشد راه برای تصمیم‌گیری‌ها باز می‌شود. توقف تحریم‌ها و بازگشت به تعهدات، شرط ایران برای تصمیم‌های لازم است؛ در داخل کشور نیز تعارضی در این خصوص وجود ندارد.»
به نظر می‌رسد در شرایطی که رئیس‌جمهور در یکی از دشوارترین و مهم‌ترین ماموریت‌های دیپلماتیک خود قرار دارد؛ اقداماتی مثل توییت مهدی محمدی یا تکیه منتقدان بر یک توییت کریستین امانپور از مصاحبه ظریف (بدون شرح و بسط آن)، گامی است که خواسته یا ناخواسته باعث تخریب دیپلماسی می‌شود و باید با رویکرد ناظر به حفظ منافع ملی از چنین اقداماتی پرهیز کرد.