اصول‌گرایان در تدارک «وحدت»، اصلاح‌طلبان در اندیشه «اصلاح»

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، یازدهمین دوره انتخابات مجلس شوای اسلامی در راه است و جریان های سیاسی از هم اکنون در تدارک ورود به فضای رقابت های انتخاباتی. در همین ارتباط، تلاش برای زمینه چینی تشکیلات سازی جمعی، بازاندیشی گفتمانی و راهبردکاوی انتخاباتی به عنوان مسایل محوری در دو اردوگاه اصولگرایی و اصلاح طلبی در جریان است.

این گزارش نگاه جریان های سیاسی به انتخابات پیش رو را از لابه لای اظهارنظرهای چهره های سیاسی و تکاپوهای حزبی جریان های سیاسی استخراج کرده است.

دوگانه های اصولگرایی؛ عامل وحدت یا انشقاق؟

اصولگرایان این روزها سخت مشغول بازاندیشی در تشکیلات سازی جمعی خود هستند. آخرین تلاش اصولگرایانه برای تجمیع احزاب اصولگرا زیر یک پرچم واحد به نام جمنا، به نتایج مورد نظر آنها در انتخابات منجر نشد.

حال و در آستانه انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، آسیب شناسی سازوکار هماهنگ اصولگرایی مورد توجه ویژه چهره های اصولگرایی است و در این میان گاهی مباحثی مطرح می شود که از دید ناظران به جای ایجاد اتحاد و انسجام، به دوگانگی بیشتر در جریان اصولگرایی می انجامد. یکی از این مسایل طرح دوگانه هایی چون «انقلابی» و «غیرانقلابی» است که از سوی جریان تندری اصولگرایی مورد تاکید ویژه قرار دارد.

«حسین الله کرم» عضو «شورای هماهنگی حزب الله»، امروز در گفت و گو با «خبرآنلاین» یک بار دیگر این دوگانه را برجسته کرد و در خصوص لزوم بازسازی در جریان اصولگرایی گفت: باتوجه به اینکه جریان کشور به سمت دوگانه انقلابی و غیرانقلابی می‌رود لذا نیازمند به تحول در ساختار اصولگرایی هستیم، به نحوی که کفه جریان انقلابی در بین اصولگرایان سنگین‌تر شود. اگر این تحول ساختاری رخ بدهد و کفه جریان انقلابی در بین اصولگرایان تقویت شود وشاهد یک روند به سمت غالب شدن جریان انقلابی باشیم،آن گاه نوسازی رخ داده است.

الله کرم در خصوص جایگاه جامعه روحانیت مبارز در جریان اصولگرایی هم گفت: جامعه روحانیت مبارز جایگاه ویژه‌ای داشته و دارد و همچنان نیروی مرجع محسوب می‌شود مسلم است که نیروی مرجع می‌تواند جایگاه لیدری هم داشته باشد. به نظر می‌رسد جامعه روحانیت مبارز ترجیح داده است همان جایگاه نیروهای مرجع را ایفا کند.

در این میان، اما و اگرهای دربرگیری طیف های مختلف اصولگرایی زیر یک چتر واحد هم چالشی اساسی است.

«سیدمحمد حسینی» فعال سیاسی اصولگرا در گفت و گو با «اعتمادآنلاین» در خصوص روند وحدت اصولگرایی گفت: شورای ائتلاف یا شورای وحدت تشکیل شده و اکثر احزاب تشکل‌ها و شخصیت‌های سیاسی این را پذیرفته‌اند. بقیه هم در حال گفت‌وگو هستند. اگر بر فرض هم یک اتحاد صد درصدی ایجاد نشود، یک ائتلاف حداکثری ایجاد خواهد شد که همین می‌تواند کمک کند. در حال حاضر در استان‌ها هم فعالیت‌های خوبی ساماندهی شده که به‌زودی رسماً از سوی رئیس یا سخنگوی شورای ائتلاف جزئیات برنامه‌ها اعلام خواهد شد.

حسینی در پاسخ به این سوال که اصولگرایان با طیف لاریجانی همنشینی می‌کنند یا با پایداری‌چی‌ها گفت: این را باید جمع به این تصمیم برسد که چه اقدامی خواهند کرد. ولی با پایداری‌ها گفت‌وگوهایی در حال انجام است.

«حسین کنعانی مقدم» فعال سیاسی اصولگرا هم در گفت و گو با «اعتمادآنلاین» در پاسخ به این سوال که «فکر نمی‌کنید بعد از مرحومان مهدوی‌کنی و عسگراولادی اصولگرایان از فقدان بزرگ‌تری رنج می‌برند» گفت: نه. الحمدالله بزرگانی که در جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین هستند، سعی‌شان بر این است که بحث مرجعیت سیاسی را به گونه‌ای مدیریت کنند تا همه احزاب و گروه‌های سیاسی‌ای که زیر چتر اصولگرایی هستند به اشتراک نظر برسند که ان‌شاءالله همین‌طور هم خواهد شد و اصولگرایان بتوانند با یک لیست در انتخابات شرکت کنند. البته کاری به حرف‌هایی که بعضی‌ها می‌زنند نداریم و حتم داریم همه احزابی که از ماده 10 احزاب جواز دارند با هم ائتلاف خواهند کرد.

این فعال سیاسی اصولگرا در پاسخ به این سوال که یعنی پایداری‌چی‌ها و طیف لاریجانی به دلیل اینکه مجورفعالیت رسمی سیاسی ندارند جزئی از اصولگرایان به حساب نمی‌آیند؟ گفت: ما با احزاب اصولگرا و جامعه روحانیت مبارز هماهنگیم و در تلاش برای انسجام هستیم، حالا این وسط کسی یا  طیف‌هایی که دم از اصولگرایی می‌زنند و رفتار اصولگرایی از خود نشان نمی‌دهند هم کار خودشان را انجام می‌دهند و ما نمی‌توانیم به آنها چیزی تحمیل کنیم.

برخی اصولگرایان هم در مورد روند وحدت در این جریان اظهار بی اطلاعی می کنند. به نوشته روزنامه «اعتماد»، «غلامعلی حدادعادل» رئیس پیشین مجلس در رابطه با چند و چون برگزاری جلسات صورت گرفته اصولگرایان جهت دست‌یابی به وحدت حداکثری برای حضور موفق در انتخابات مجلس یازدهم و شنیده شدن برای اخبار مبنی بر برگزاری جلسه برخی از شخصیت‌های اصولگرا با حجت‌الاسلام «علی اکبر ناطق‌نوری» و احتمال حضور و اثرگذاری او در انتخابات مجلس گفت: «بنده هیچ اطلاعی ندارم و از این بحث و جلسه بی‌خبرم.» این عضو اصولگرای مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین درباره تصمیم خود مبنی بر کاندیداتوری در انتخابات اسفندماه گفت: «خودم هم فعلا تصمیمی برای حضور در انتخابات و نامزد شدن ندارم.»

تکیه اصولگرایان بر آرای سلبی برایشان حاصلی خواهد داشت؟

اصولگرایان همچنان بر مبنای باور خود به «ناامیدی مردم از اصلاح طلبان» پیروزی انتخاباتی خود را پیش بینی می کنند.

«سیدمحمد حسینی» وزیر ارشاد دولت دوم محمود احمدی‌نژاد بر این باور است که مردم مشکلات‌شان را به عدم توانایی جریان حاکم بر دولت می‌دانند و به همین دلیل خوش‌بین به این است که اصولگرایان بعد از تقریباً یک دهه به توفیق انتخاباتی برسند.

به گزارش «جهان نیوز»، «سید مصطفی میرسلیم» رییس شورای مرکزی حزب موتلفه هم در گفت و گویی با اشاره به اهمیت وحدت اصولگرایان برای موفقیت در انتخابات پیش رو بیان داشت: دولت و مجلس کنونی با غلبه اصلاح طلبان پشتیبان آن، مسئول شرایط بغرنج کنونی هستند، چه بخواهند و چه نخواهند. بنابراین در انتخابات آینده مردم از آن‌ها رویگردان خواهند بود.

با این حال، برخی دیگر از اصولگرایان معتقدند تاکتیک «نقد و ناامید کردن مردم ازدولت» تاثیری کارآمد در جذب آرای مردم در انتخابات از سوی اصولگرایان ندارد.

«عباس سلیمی نمین» فعال سیاسی اصولگرا در گفت و گو با «نامه نیوز»  گفت: جامعه دیگر پذیرش این را ندارد که مرتب بخواهد درباره دولت نقد بشنود چون خودش به استنباط و شناخت کافی از دولت آقای روحانی رسیده است، از آنجاکه اصرار به نقد دولت بر علم و دانش جامعه اضافه نمی کند بنابراین در آستانه انتخابات باید اطلاعات جاذبی عرضه شود تا مخاطب تحت تأثیر آن اطلاعات جاذب قرار بگیرد. جامعه بیش از این کشش این مسئله را ندارد. معتقدم اصلاح طلبان دقیقا به همین خاطر که نگاه افکارعمومی به دولت را مناسب نمی بینند دارند خود را کنار می کشند، اگر غیر این بود با افتخار کنار دولت می ایستادند و از پاسخگویی طفره نمی رفتند.

سلیمی نمین در برابر، به اصولگرایان توصیه کرد به جای نقد دولت، وقت خودشان را روی تولید فکر قرار بدهند.

تاکید اصلاح طلبان بر مشارکت در انتخابات

این قاعده که هرگاه نرخ مشارکت در انتخابات بالا رفته، اصلاح طلبان پیروز میدان رقابت بوده اند، بخشی از اصولگرایان را به پیروزی انتخاباتی بر مبنای حضور کمرنگ مردم در انتخابات امیدوار کرده است. اصلاح طلبان اما با علم به این قاعده، هم حزبی های خود را از مشروط کردن مشارکت در انتخابات منع می کنند.

اظهارات اخیر «صادق زیباکلام» فعال سیاسی اصلاح طلب در نشست «راهبرد انتخاباتی اصلاح طلبان» که در دفتر مرکزی حزب ندای ایرانیان برگزار شد، ناظر بر همین رویکرد است.

به گفته زیباکلام، گروه هایی در کلان شهرها وجود دارند که از عدم مشارکت استقبال می کنند، به عنوان مثال آنها در تهران خود را آماده کرده اند که با ۳۰۰ هزار رای وارد مجلس شوند در حالی که لیست امید با میانگین ۸۰۰ هزار وارد مجلس شدند. بنابراین اگر افرادی فکر می کنند با عدم شرکت در انتخابات اتفاقی می افتند در اشتباه هستند زیرا امثال رسایی و کوچک زاده با ۵ یا ۱۰ درصد آرا مردم تهران بر کرسی مجلس تکیه خواهند زد.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در صورت کاهش مشارکت در کلان شهرها، شهرستان هایی که به دلیل رقابت قومی و منطقه ای همیشه مشارکت بالایی دارند میانگین نرخ مشارکت را متعادل خواهند کرد، بنابراین مشروط کردن و عدم مشارکت عملا و در کلان موضوع تاثیری ندارد و تنها حسن آن خالی کردن میدان برای کسانی است که در کلان شهرها «کاسب کاهش مشارکتند» بنابراین نباید میدان انتخابات را برای آنها خالی کرد.

زیباکلام با بیان اینکه در کلان شهرها برای اصولگرایان مشارکت حداکثری اهمیتی ندارد، اظهار کرد: آنها از عدم مشارکت اصلاح طلبان استقبال می کنند زیرا نفعشان در چنین شرایطی است، کما اینکه در انتخابات مجالس هفتم، هشتم و نهم از چنین فضایی استفاده کردند و در تهران و دیگر کلان شهرها با رای حداقلی وارد مجلس شدند.

شورای عالی اصلاح طلبان مجری تصمیمات شورای هماهنگی جبهه اصلاحات است

«شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان» که در دست کم طی سه انتخابات پیشین مسوولیت سیاستگذاری انتخاباتی جریان اصلاح طلبی را بر عهده داشت، این روزها در کانون نقد و نظر اصلاح طلبان قرار دارد. از این رو گویا قرار است در انتخابات آتی این نهاد، مجری سیاست های نهاد عالی دیگری چون شورای هماهنگی جبهه اصلاحات باشد. این مهم را می توان از اظهارنظرهای جسته و گریخته اصلاح طلبان ردیابی کرد.

«حسین کمالی» دبیرکل «حزب اسلامی کار» در گفت‌وگو با « باشگاه خبرنگاران جوان» با اشاره به بحث‌های مطرح شده درباره ورود شورای هماهنگی جبهه اصلاحات به عرصه انتخابات، اظهار کرد: همه احزاب اصلاح طلب عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات هستند، از این سوء فعالیت های انتخاباتی اصلاح طلبان هم در آنجا متمرکز است.

این فعال سیاسی اصلاح طلب افزود: شورای هماهنگی جبهه اصلاحات باید درباره ورود شورای عالی سیاستگذاری به برخی امور انتخاباتی تصمیم‌گیری کند.

در همین ارتباط «پرستو سرمدی» عضو شورای عالی اصلاح طلبان هم در نشست بحث آزاد حزب «اتحاد ملت اسلامی» با موضوع «اصلاح اصلاحات، هزار بیم و یک امید» گفت: شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان طبق ساز و کار جدید تصمیم گیرنده نیست بلکه مجری تصمیم‌هایی خواهد بود که بدنه می‌گیرد.

اصلاح اصلاحات، ضرورتی انکار ناپذیر

«غلامرضا ظریفیان» فعال سیاسی اصلاح طلب در یادداشتی در روزنامه «آرمان ملی» با اشاره به تبار تاریخی و روند رو به رشد اصلاحات، اصلاح اصلاحات را ضرورتی انکار ناپذیر برای تطبیق با شرایط کنونی جامعه و تداوم کارآمدی این جریان دانست و نوشت: اصلاحات اگر بخواهد نقش تاریخی خود را در جامعه ایفا کند و منجر به اتکای جامعه به نیروهای درون خود، حقوق اساسی، توزیع منابع درست و فرصت‌های برابر برای همه اقوام، جامعه‌ای متکی بر رفاه و عدم سلطه هیچ طبقه‌ای بر آحاد جامعه باشد باید خود را با تحولاتی که در عرصه‌های مفاهیم نظری، ساختارها، تربیت نیروی انسانی و رجوع به نسل جوان متناسب کند. اگر این اتفاق نیفتد یک ظرفیت بزرگ در جامعه دچار آسیب خواهد شد.

به نوشته ظریفیان،  از طرف دیگر برخی جریانات نباید از این خوشحال شوند که اصلاحات در ایران دچار آسیب می‌شود چون به میزانی که این ظرفیت بزرگ که همواره با تکیه به هویت خودش به حیات خود ادامه داده آسیب ببیند، جامعه و کشور آسیب دیده و در واقع نگاه‌های به درون و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های درون آسیب می‌بیند.

در همین ارتباط، «عماد بهاور» فعال سیاسی اصلاح طلب در نشست بحث آزاد حزب اتحاد ملت اسلامی با موضوع «اصلاح اصلاحات، هزار بیم و یک امید» گفت: هدف از طرح اصلاح اصلاحات، براندازی این جریان نیست بلکه تغییر گفتمان و تطبیق دادن خود با شرایط موجود است.

بهاور با اشاره به بحث براندازی عارف و تحولات عجیب و غریب، اظهارداشت: واقعیت این است در فضای اصلاحات باید اصلاحات رخ دهد؛ نهادهای شکل گرفته باید حفظ و بعد اصلاح شود.

به گفته وی، نهادها در کشور سخت تشکیل می شود  و یک نهاد را نیاید به هر بهانه ای عوض کرد بلکه باید آن را اصلاح کرد. باید شورای عالی حفظ و از نقاط قوت آن استفاده می شد و بعد بسته به شرایط کشور آن را اصلاح می کردیم تا کارآمدتر شود.

سرمدی هم در این نشست با اشاره به ناکارآمدی هایی که موجب ایجاد یاس و ناامیدی در مردم شده است،  اظهار داشت: اصلاحات نیاز به اصلاح دارد؛ اصلاح طلب‌های معتقد به اصلاحات سال ٧٦ با هدف توسعه دموکراسی و حقوق بشر در سال ٨٨ هزینه سنگینی دادند و در دهه ٩٠ اصلاحات از این نیروها خالی شد و این خلاء نیروهای اصلاح طلب، خود را زود نشان داد. 

این فعال سیاسی اصلاح طلب ادامه داد: در شورای عالی اصلاح طلبان یک شکاف گفتمانی وجود دارد نیروهای بروکرات بدون دستاورد نبوده اند، اما باهم گفت و گویی انجام نمی‌دهند و این باعث می شود از توان هم خبر نداشته باشند و گاهی نقدهای تندی علیه هم می کنند که شاید واقعی نباشد.